سرمشق و الگویی برای پژوهشگران بومی ایران
«حسین مسرت» پژوهشگر، نویسنده و فعال فرهنگی از «محمّدسعید جانب اللّهی» فرهنگ‌شناس و مردم‌شناس میبدی که ماندگارترین اثرش سلسله کتاب‌های «چهل گفتار در مردم شناسی میبد» است به عنوان کتاب الگو و سرمشق دیگر پژوهشگران بومی ایران یاد می‌کند.
ایسنا/یزد «حسین مسرت» پژوهشگر، نویسنده و فعال فرهنگی از «محمّدسعید جانب اللّهی» فرهنگ‌شناس و مردم‌شناس میبدی که ماندگارترین اثرش سلسله کتاب‌های «چهل گفتار در مردم شناسی میبد» است به عنوان کتاب الگو و سرمشق دیگر پژوهشگران بومی ایران یاد می‌کند.
«حسین مسرّت» در گفت‌وگو با ایسنا در مورد این محقق و شخصیت فرهنگی که اکنون عضو هیئت علمی و نویسنده‌ی دانشنامه‌ی فرهنگ و مردم ایران است، می‌گوید: «گویا برخی ذاتاً پژوهشگر به دنیا می‌آیند.
هر چند سخنِ درستی نیست امّا برخی از پژوهشگران کوشا و توانا مانند استاد ایرج افشار، استاد مرتضی فرهادی، استاد ابوالقاسم انجوی شیرازی و استاد محمّدسعید جانب اللّهی را که می‌بینید، به این سخن می‌رسید؛ آنان چنان روشمند، زیبا و استادانه به کار می‌پردازند که انگار از خُردی زیر دست استادی زبردست، کرشمه‌های کار پژوهش را فرا گرفته‌اند.»
وی اضافه می‌کند: «سال‌هاست که استاد جانب اللّهی بی هیچ چشم‌داشتی، فقط از روی عشق و علاقه به زاد و بوم و فرهنگ خود، خالصانه به پژوهش و گردآوری در فرهنگ و آیین‌های کهن دیار میبد که سر به آبشخور چندین هزار ساله دارد، سرگرم است و آن‌ها را به آسانی در دسترس همگان می‌گذارد.
گواه این سخن نیز ایجاد چند وبلاگ، کانال و گروه در فضای مجازی در زمینه‌ی انسان شناسی و مردم شناسی دیار میبد است.»
مسرت در مورد زندگینامه این فرهنگ‌شناس برآمده از حاشیه کویر نیز خاطرنشان می‌کند: «محمّدسعید جانب اللّهی فیروزآبادی» فرزند محمّد اسماعیل در سال ۱۳۲۱ هجری شمسی در فیروز آباد میبد به دنیا آمد، تحصیلات ابتدایی را در میبد و متوسّطه را در یزد به پایان رساند.
سپس راهی تهران شد و در سال ۱۳۴۱ موفّق با گرفتن کارشناسی فلسفه و حکمت از دانشکدۀ الهیّات دانشگاه تهران شد.
وی پس از آن در مرکز مردم شناسی (میراث فرهنگی کنونی) به عنوان کارشناس مردم شناسی مشغول به کار شد و سپس در ۱۳۸۱ موفّق به اخذ درجه‌ی کارشناسی ارشد مردم شناسی از دانشگاه آزاد تهران شد.
»
وی با بیان این که زمینه‌های تخصّصی استاد جانب‌اللهی، فرهنگ شناسی و مردم شناسی استان یزد به ویژه میبد است، می‌گوید: «از وی تاکنون بیش از ۳۰ مقاله در نشریه‌های گوناگون علمی و فرهنگی مانند پیام بهارستان، تحقیقات جغرافیایی، دانش‌های بومی ایران، فرهنگ مردم ایران و گلچرخ به چاپ رسیده است.
جانب‌اللّهی هم چنین سرپرستی چند طرح پژوهشی از جمله: «آب، مایۀ حیات»، «مردم نگاری مهریز»، «مردم شناسی خویشاوندی عشایر عرب شوش» و «فنآوری های تولید و مصرف انار در میبد» را بر عهده داشته است.
»
این محقق فرهنگ عامه یزد، اثر ماندگار استاد جانب‌اللهی را سلسله کتاب‌های «چهل گفتار در مردم شناسی میبد» می‌خواند که تاکنون هشت دفتر آن چاپ شده و می‌تواند به عنوان کتاب الگو، سرمشق دیگر پژوهشگران بومی ایران قرار گیرد.
وی اشاره کوتاهی نیز به مقاله شناسی و نقش استاد در بازتاب فرهنگ ایران و میبد می‌کند و از جمله آثارش را ب‍ررس‍ی تطبیقی ن‍ظام‌ه‍ای آبیاری سنّتی در ح‍وزۀ کویر م‍رک‍زی، پزشکی سنّتی و عامیانۀ مردم ایران با نگاه مردم‌شناسی، چهل گفتار در مردم‌شناسی میبد(هر جلد برخوردار از موضوعی ویژه)، سفرنامه‌ی مردم‌شناختی سیستان و بلوچستان و نیز مردم شناسی تطبیقی یزد(در دست تدوین) که در بردارندۀ مردم شناسی بیش از ۱۰۰ شهر و روستای استان یزد با روش مقایسه و تطبیقی است، نام می‌برد.
مسرت در پایان هم برخی از گفتارهای میبدشناسی خلق شده توسط استاد جانب‌اللهی از جمله «شبکه های سنّتی آبرسانی و نقش آن در مورفولوژی شهر میبد»، «شیوه های بهره برداری از سنگ ابزارها درصنایع سنّتی میبد»، «قصّۀ بچّه های میبد»، «نظام تقسیم و حسابرسی و خرید و فروش آب در آبیاری سنّتی میبد» و « نگاهی مردم شناختی به تفسیر خواجه رشیدالدّین میبدی » یادنامۀ ابوالفضل رشیدالدین میبدی، ذکر می‌کند.
انتهای پیام