لویه‌جرگه صلح افغانستان؛ تراشیدن سر بی‌صاحب!
غیاثی نوشت: لویه‌جرگه مشورتی صلح که از روز گذشته در کابل کار خود را آغاز کرده است با هیچ کدام از موارد درج شده در قانون اساسی سازگار نیست و مطابق با قانون اساسی برگزار نشده است. پس هدف از برگزاری آن چه می‌تواند باشد؟
غیاثی نوشت: لویه‌جرگه مشورتی صلح که از روز گذشته در کابل کار خود را آغاز کرده است با هیچ کدام از موارد درج شده در قانون اساسی سازگار نیست و مطابق با قانون اساسی برگزار نشده است.
پس هدف از برگزاری آن چه می‌تواند باشد؟
به گزارش خبرنگار سایت افغانستان خبرگزاری فارس، «جمال‌الدین غیاثی» کارشناس مسائل سیاسی افغانستان طی یادداشتی اختصاصی به بررسی ابعاد برگزاری لویی جرگه مشورتی صلح افغانستان پرداخت.
در این یادداشت آمده است: از روز گذشته دوشنبه 9 ثور و 29 آوریل لویه‌جرگه مشورتی صلح به مدت چهار روز در کابل برگزار شد.
سخنگوی کمیسیون برگزاری این جرگه گفته قرار است در آن 2500 تن از مقامات دولتی، نمایندگان پارلمان، نمایندگان احزاب سیاسی و نمایندگان ولایات و شهرستان‌ها شرکت کنند.
به این مناسبت به طور مختصر به جایگاه این جرگه در وضعیت کنونی کشور و نیز وجهه قانونی آن می‌پردازیم.
در همین آغاز اشاره کنیم که لویه‌جرگه، مجلس مشورتی سنّتی پشتون‌هاست که در گذشته‌ها برگزار می‌شد.
لویه‌جرگه مربوط به دوره ماقبل زندگی مدرن است؛ یعنی زمانی که قانون اساسی، پارلمان، شوراهای ولایتی و ...
وجود نداشت.
با بودن دولت منتخب که رئیس آن را به طور مستقیم مردم انتخاب می‌کنند؛ با داشتن پارلمان که نمایندگان مستقیم مردم از سراسر کشور هستند، و داشتن دیگر نهادهای قانونی برخاسته از اراده مردم دیگر لویه‌جرگه نه جایگاهی دارد، کارایی و نه ضرورتی.
لویه‌جرگه سنّتی پشتون‌ها به قانون اساسی کنونی افغانستان نیز راه یافته؛ فصل ششم قانون اساسی با 6 ماده به لویه‌جرگه اختصاص یافته است.
مهم‌ترین ماده این فصل شرایط برگزاری لویه‌جرگه است.
ماده یک‌صد و یازدهم قانون اساسی چنین می‌گوید: «لویه‌جرگه در حالات ذیل دایر می‌گردد: 1- اتّخاذ تصمیم در مورد مسایل مربوط به استقلال، حاکمیت ملّی، تمامیت ارضی و مصالح علیای کشور؛ 2- تعدیل این قانون اساسی؛ 3- محاکمه رئیس جمهور مطابق به حکم مندرج ماده 69 این قانون اساسی.»
امّا برخلاف ماده 111 لویه‌جرگه حالا تبدیل به ابزاری شده که رئیس جمهورها به میل خود آن را برگزار می‌کنند و مطابق با نیازهای خود از آن سود می‌برند؛ چنان‌که آقای کرزی در زمان خود چندین لویه جرگه برگزار کرد و از آن‌ها میوه‌های دلخواه خود را برداشت.
لویه‌جرگه مشورتی صلح که از روز گذشته در کابل کار خود را آغاز کرده است با هیچ کدام از موارد درج شده در قانون اساسی سازگار نیست و مطابق با قانون اساسی برگزار نشده است.
پس هدف از برگزاری آن چه می‌تواند باشد؟
دولت اعلام کرده که لویه‌جرگه را با هدف تعیین راهکارهای مذاکره با طالبان و مشخص کردن خطوط قرمز در این مذاکرات برگزار می‌کند.
محمد عمر داوودزی، رئیس کمیسیون برگزار کننده لویه جرگه مشورتی صلح گفته هدف از برگزاری لویه جرگه، مشورت با بزرگان و نمایندگان مردم از سراسر کشور در مورد صلح می‌باشد.
اهدافی که برای برگزاری لویه‌جرگه کنونی به صورت رسمی اعلام شده با چالش‌های جدّی مواجه می‌باشد.
چالش اوّل این است که هدف لویه‌جرگه تعیین خطوط مذاکره با طالبان اعلام شده است.
در حالی‌که طالبان همچنان سرسختانه از مذاکره با دولتی به گفته طالبان دست‌نشانده خودداری می‌کند.
حتی تلاش‌های آمریکا و اروپا و میانجی‌گری برخی کشورهای منطقه نیز نتوانسته طالبان را بر سر میز مذاکره با دولت افغانستان بیاورد.
این در حالی است که طالبان دعوت دولت افغانستان را برای شرکت در همین لویه‌جرگه صلح نیز رد کرده و از هواداران خود خواسته که در این جرگه شرکت نکنند.
در مذاکرات صلح بین گروه طالبان و ایالات متحده آمریکا، دولت افغانستان تاکنون تماشاچی بوده است.
در این صورت معلوم نیست دولت از بزرگان کشور برای چه مذاکره‌ای و برای صلح با کدام گروه مشورت می‌گیرد.
به قول معروف این لویه‌جرگه به تراشیدن سر بی‌صاحب بیشتر شباهت دارد تا به یک لویه‌جرگه واقعی که موضوعی داشته باشد.
چالش دوّم این است که اعلام شده دولت می‌خواهد با بزرگان کشور درباره مذاکره و صلح با طالبان مشورت بکند.
در حالی که بسیاری از سران احزاب و نامزدان انتخابات ریاست‌جمهوری با این لویه جرگه مخالفت و آن را تحریم کرده‌اند.
تحریم لویه‌جرگه از سوی بزرگان کشور نقض آشکار اهداف اعلام شده لویه‌جرگه می‌باشد.
عبدالله عبدالله که پنجاه درصد شریک دولت وحدت ملّی است اعلام کرده که چون با او در برگزاری لویه‌جرگه مشورت نشده در آن شرکت نمی‌کند.
بسیاری دیگر از سران کشور نیز علّت تحریم لویه‌جرگه را عدم مشورت دولت در برگزاری آن و عدم توجّه دولت به دیدگاه و نظریات آنان اعلام کرده‌اند.
حامد کرزی رئیس جمهور سابق افغانستان گفته است درباره اهداف و پیامدهای لویه‌جرگه شک و تردید دارد و هنوز برای شرکت در آن تصمیم نگرفته است.
حنیف اتمر، رحمت الله نبیل، احمدولی مسعود، نورالحق علومی گلبدین حکمتیار نامزدان انتخابات ریاست جمهوری در سال جاری نیز اعلام کرده‌اند که در جرگه صلح شرکت نمی‌کنند.
طبق قانون اساسی بخشی از شرکت کنندگان لویه‌جرگه‌ها رؤسای شوراهای شهرستان‌ها هستند؛ امّا هنوز انتخابات این شوراها برگزار نشده است.
نمایندگان پارلمان از دیگر شرکت کنندگان لویه جرگه هستند و به همین دلیل نیز رئیس جمهور روز شنبه به شتاب پارلمان جدید را افتتاح کرد تا اعضای آن در لویه‌جرگه حضور یابند و خیمه لویه‌جرگه خالی نماند؛ اما مشکل این است که هنوز نمایندگان تعدادی از ولایات و از جمله کابل از سوی کمیسیون انتخابات اعلام نشده است.
در این صورت دولت با کدام بزرگان می‌خواهد درباره مذاکره و صلحی که وجود ندارد مشورت کند؟
واقعیت این است که دولت اشرف غنی در پایان دوره رسمی خود و در آستانه انتخابات ریاست جمهوری در سال جاری با چالش‌های سختی رو به روست.
مردم از سیاست‌های او خسته شده‌اند.
وعده‌های او همه نقش بر آب شد؛ امنیت، صلح، بهبود وضع اقتصادی، کاهش فقر و بیکاری و ...
هیچ کدام تحقق نیافته است.
طالبان موقعیت سیاسی و نظامی خود را تحکیم بخشیده و اکنون نزدیک به پنجاه درصد از خاک افغانستان را تحت کنترل خود دارد.
زمانی که اشرف غنی به قدرت رسید، طالبان تنها از طرف پاکستان حمایت می‌شد؛ در حالی که امروز توسط قدرت‌های بزرگ مانند روسیه، چین، آمریکا و کشورهای همسایه به رسمیت شناخته شده و حمایت می‌شود.
از دید مردم، حکومت وحدت ملّی با سیاست‌های ناکام و غلط خود به بن‌بست رسیده است.
در این وضعیت تیم‌های انتخاباتی رقیب اشرف غنی، او را به سوء استفاده از لویه‌جرگه مشورتی صلح به نفع خود متهم می‌کنند.
آن‌ها می‌گویند آقای غنی با لویه‌جرگه صلح می‌خواهد اعتماد از دست رفته را باز به دست آورد.
تیم‌های رقیب اشرف غنی، برگزاری جرگه صلح را یک اقدام تبلیغاتی و کمپین انتخاباتی می‌دانند که رئیس جمهور برای خود پیش از وقت به راه انداخته است.
آن‌ها دولت را متهم می‌کنند که طرفداران و حامیان خود را به جرگه صلح دعوت کرده است.
تیم صلح و اعتدال مربوط به حنیف اتمر، جرگه صلح را سفارشی خوانده و گفته است که این تیم در مورد هدف برگزاری، برنامه، ترکیب و شیوه انتخاب اعضای لویه جرگه ابهام دارد و از پیامد آن نگران است.
بنابر این لویه‌جرگه مشورتی صلح نه رنگ قانونی دارد و نه موضوع واقعی.
با آن‌که هزینه کلان آن از جیب مردم فقیر افغانستان پرداخت می‌شود، بعید است که اندک سودی در بهتر شدن وضع امنیتی یا اقتصادی مردم داشته باشد.
در واقع جرگه صلح یکی از بازی‌هایی است که اشرف غنی با رقبای بازیگر خود در میدان سیاست می‌کند تا در دور بعد نیز در مقام ریاست جمهوری بماند.
انتهای پیام/ ر