مدیریت آب لرستان، راه نجات خوزستان

استان لرستان همچنان درگیر مشکلات ناشی از سیلاب یک ماه اخیر است 19 روستا در معرض رانش زمین بوده و کلاسهای درس تخریب شده همچنان در انتظار نوسازی و ساخت و ساز هستند در این راستا تمهیدات مفیدی اندیشیده شده است برای بروز چنین بلایایی در آینده در ادامه اخبار مرتبط با سیل لرستان را می خوانیم.
یک کارشناس ارشد محیط زیست گفت: هر اندازه هزینه در مدیریت آب لرستان شود قطعا خوزستان را از خطر سیل نجات می‎دهد.
ایمان شرفی‎زاد در گفت‎وگو با خبرنگار ایسنا، اظهار کرد: سیل این روزهای استان لرستان علاوه بر گرفتن جان تعدادی از هم‎وطنان باعث خسارات زیادی به زیرساخت‌ها و شستن حجم بسیار بالایی از خاک با ارزش استان شد بنابراین باید از این اتفاق درس گرفت و چراغ راه آینده قرار داد.
وی اضافه کرد: در وهله ‎ اول، برنامه ریزی کشور باید بر اساس تفکر یکپارچه نگر مبتنی بر آمایش سرزمین باشد و بستر آن حوزه آبخیز بوده و محدوده سیاسی استان‎ها نباشد.
شرفی‎زاد خاطرنشان کرد: در مورد لرستان با توجه به قرار گرفتن آن در دو حوزه آبخیز کرخه و دز برنامه ‎ ریزی استان‎های خوزستان، ایلام، لرستان، کرمانشاه و همدان باید بسیار هماهنگ باشند و از این وضع کنونی که لرستان همیشه قربانی مدیریت سازه‎ای منابع آب و انتقال آب بین حوزه‎ای وزارت نیرو در استان‎های دیگر شده است دوری کرد.
این کارشناس ارشد محیط زیست ادامه داد: همچنین با عنایت به شرایط خاص و بسیار شکننده زاگرس، داشتن تنوع اقتصادی و ایجاد معیشت پایدار بدون کمترین وابستگی به آب و خاک مورد توجه قرار گیرد.
وی سهم بخش کشاورزی لرستان از تولید ناخالص ملی را حدود 14 درصد و در اشتغال حدود 20 درصد عنوان کرد و گفت: این اعداد در استان بسیار بیشتر بوده و عملا فشار بسیار زیادی بر منابع آب و خاک این منطقه است.
شرفی‎زاد با تاکید بر اینکه احداث راه‎های ارتباطی، خطوط انتقال انرژی، ساخت و سازها و ابنیه فنی در اماکن باید با کمترین ریسک و دور از حریم و بستر رودها، همچنین در نظر گرفتن شرایط اکولوژیکی منطقه و توجه به دوره بازگشت سیل باشد، بیان کرد: توجه بسیار زیاد به حفظ و احیای جنگل‎ها و مراتع، آبخیزداری و آبخوان‎داری و مدیریت آب با مشارکت جوامع محلی مهم ‎ ترین راهکارهای پیشگیری از سیل هستند.
این محقق با اشاره به اینکه لرستان داری حدود 12 میلیارد مترمکعب رواناب خروجی با فرسایش سالانه بسیار شدید بوده که از این مقدار حدود 8 میلیارد مترمکعب آب تولید شده در استان است، اظهار کرد: این در حالی است که میزان مزارع آبی استان از متوسط کشوری بسیار کمتر بوده و برای توسعه استان با راندمان استفاده کنونی بیش از 2 میلیارد مترمکعب آب در سال نیاز است که هم اکنون در صورت اتمام همه سدها و ایستگاه‎های پمپاژ استان حدود 500 میلیون متر مکعب آب استحصال می‎شود.
وی با بیان اینکه در سطح کشور سالانه به 20 تا 40 میلیارد مترمکعب آب نیاز بوده که تاکنون 80 میلیارد مترمکعب مخزن ساخته شده است، ادامه داد: متاسفانه این مقدار بیش از دو برابر مورد نیاز کشور است(با میزان آب مورد نیاز و آب استحصال شده در استان مقایسه شود).
شرفی‎زاد گفت: باید توجه داشت که وقتی صحبت از ایجاد سد در لرستان می‎شود بسیار متفاوت از سدهای بزرگی مثل دز و کرخه است، به عنوان مثال ظرفیت سد مروک دورود کمی بیش از 100 میلیون مترمکعب است بنابراین سدهای استان بیشتر در راستای تامین آب شرب پایدار شهرها و مباحث آبخیزداری هستند در حالی که حتی اجازه ساخت سدهای با ظرفیت یک میلیون مترمکعب در استان را نمی‎دهند.
شرفی‏‎زاد اضافه کرد: این روزها بحث در مورد افزایش ارتفاع سد دز است در حالی که باید پرسید چرا وقتی یک سوم مخزن سد از رسوبات پر شده و جوابگوی حجم آب ورودی نیست توجهی به مدیریت رواناب در بالا دست نمی ‎ شود؟!
این پژوهشگر با طرح این مسئله که آیا بهتر نیست هزینه افزودن به ارتفاع سد صرف مسائل آبخیزداری در بالادست و جلوگیری از ایجاد رواناب و فرسایش خاک شود؟
افزود: همچنین آیا جز این است وقتی سد بسیار بزرگی در ابتدای ورود آب به استانی ساخته شده فرد به اطمینان وجود این سدها به خود اجازه تجاوز به بستر رودها داده و عرض آنها را به شدت کاهش می‎دهد؟
وی تصریح کرد: به راستی کدام سیلاب باعث زیر آب رفتن بیش از 100 هزار هکتار از مزارع خوزستان شده و نیم میلیون نفر در شهر و روستاهای بسیاری مجبور به تخلیه خانه و کاشانه خود شده و بیشتر زیرساخت‎ها به زیر آب رفته‎اند؟
شرفی‎زاد بیان کرد: آیا دو رود بزرگ کرخه و کارون تاکنون سیلاب‎های گسترده‎تر از این نداشته‎ و وجود آثار تاریخی خوزستان گواهی بر این ادعا نیستند؟
چطور وقتی خروجی یک سد از ورودی آن بیشتر بوده این سد پایین دست را از سیلاب نجات داده است؟
آیا مخازن طبیعی مثل تالاب هورالعظیم، شادگان و...
با ظرفیت 12 میلیارد مترمکعب برای جمع آوری آورد سیلاب کافی و راهی برای خلاصی از بخش وسیعی از ریزگردها نبودند؟!
این کارشناس ارشد محیط زیست اظهار کرد: آیا باید صدها کیلومتر از منشاء تا سدها را بدون هیچ برنامه مدیریتی آبخیزها را رها کرد و فقط شاهد خسارات انسانی و طبیعی سیلاب بود تا آب با حجم بی‎نهایتی از خاک به پشت سدها برسد؟!
وی بیان کرد: بنابراین با توجه به اینکه این حجم از رواناب از صدها دره به وجود می‎آید هراندازه هزینه در مسائل آبخیزداری و مدیریت آب در لرستان شود قطعا خوزستان را از خطر سیل نجات می‎دهد.
گذشته از تمامی این مسائل با توجه به توپوگرافی و شرایط اقلیمی خاص لرستان باید استان از نظر تجهیزات هواشناسی، امدادی و لجستیکی بسیار تقویت شود.
اقدامات بعد از سیل در مزارع و باغات
رئیس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی لرستان گفت: یکی از پیامدهای سیل اخیر غرقابی شدن مزارع، باغ‎ها و اراضی کشت نشده است.
دکتر مراد سپهوند در گفت‎وگو با خبرنگار ایسنا، اظهار کرد: یکی از پیامدهای بارندگی شدید و سیل اخیر پدیده غرقاب شدن مزارع، باغ‎ها و اراضی کشت نشده است.
وی با بیان اینکه به غرقاب شدن در صورت پایداری و طولانی شدن ماندابی (ponding) گفته می‎شود که به دلیل طغیان رودخانه‎ها یا ورود هرزآب بالادست شیب‎دار و یا در اثر شدت و میزان بالای بارش و پائین بودن سرعت نفوذ آب در خاک(معمولا در اثر بافت سنگین تا خیلی سنگین و شرایط شور و قلیا) به وجود می‎آید، افزود: در این شرایط تجمع آب متغیر است به طوری‎که گاه همه کانوپی گیاه را می‎پوشاند.
سپهوند ادامه داد: اگر آب ورودی به مزارع و باغات همراه خود رسوب داشته باشد، آثار زیان بارتری برای گیاهان دارد.
رئیس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی لرستان بیان کرد: در حالت غرقاب، منطقه ریشه از آب اشباع شده و تقریبا کل خلل و فرج خاک در ناحیه توسعه ریشه و حتی فراتر از آن، پر آب می‎شود.
وی با بیان اینکه جایی برای هوا باقی نمی‎ماند و بنابراین گیاه اصطلاحا دچار خفگی می‎شود، اضافه کرد: اگر حالت غرقاب بعد از ۲-۳ روز برطرف شود مشکل خاصی برای گیاه به وجود نمی‎آید البته به شرطی که حجم رسوب همراه کم بوده و پیکره گیاه توسط رسوب پوشانده نشده باشد.
سپهوند با اشاره به اینکه درختان به دلیل ریشه‎های عمیق‎تر و گسترده‎تر نسبت به حالت غرقاب مقاوم‎تر از گیاهان زراعی هستند، ادامه داد: با مشاهده وضعیت غرقاب در مزارع و باغ‎ها باید به فکر چاره جویی بود وگرنه گیاهان زراعی و باغی لطمه می‎بینند و حتی ممکن است دچار مرگ بر اثر کمبود اکسیژن شوند.
عضو هیئت عامی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی لرستان بیان کرد: باید بسته به عمق تجمع آب و میزان حساسیت گیاه باید برای رفع حالت غرقاب اقدام کرد.
وی با بیان اینکه تجمع پراکنده و کم ‎عمق آب در صورتی که بارندگی تداوم نداشته باشد، بر اثر تبخیر و نفوذ تدریجی آب در خاک برطرف شده و مسئله خاصی برای گیاه پیش نمی‎آید، ادامه داد: در مزارع و باغات باید راه ورود آب بسته شود و مسیر خروج آن را به هر شکل ممکن باز کرد.
سپهوند بیان کرد: اگر امکان ایجاد نهرهایی تا عمق ۳۰-۴۰ سانتی‎متر به عنوان زه‎کش سطحی وجود داشته باشد می‎توان غرقاب‎های متوسط را بر طرف کرد اما چنانچه شدید است، عمق زه‎کش‎ها را تا بالای ۵۰ سانتی‎متر هم می‎توان درنظر گرفت.
رئیس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی لرستان خاطرنشان کرد: اگر بر اساس مطالعه و تجربیات قبلی، منطقه غرقاب ‎خیز تشخیص داده شده باشد، بهتر است با نظر کارشناسان مربوطه سازه‎های مناسب مانند سیل برگردان و دیواره سازی کناره رودخانه و...
از قبل انجام گیرد.
وی با بیان اینکه هر اقدامی که موجب نفوذ دادن آب و تخلیه آن از منطقه ریشه شود مانند حفر چاله‎های نیمه عمیق و احداث زه‎کش‎های عمیق توصیه می‎شود، افزود: در این حالت به تغذیه آب‎های زیرزمینی هم کمک می‌‎شود.
سپهوند خاطرنشان کرد: اگر حالت غرقاب در اراضی کشت نشده اتفاق افتاده است، می‎توان تا قبل از کشت بعدی صبر کرد.
این کار باعث تغذیه سفره‎های آب زیرزمینی و خفه شدن علف‎های هرز می‎شود.
این محقق با اشاره به اینکه غرقاب شدن اراضی در مواردی مانند زمانی که قصد کشت برنج داشته باشند موجب خوشحالی کشاورزان می‎شود، ادامه داد: معمولا غرقاب شدن همراه با نهشته شدن رسوبات هم هست.
اگر ضخامت این نهشته‏‎ها کم است، می‎توان آنها را با زدن شخم با خاک زمین اصلی مخلوط کرد.
البته سنگ‎ها، قلوه سنگ‎ها و سنگریزه‎های درشت را باید جمع آوری و از مزرعه خارج کرد.
وی با بیان اینکه اگر غرقاب شدید بوده و راهی برای رفع آن پیدا نکرده‌ایم و گیاه زراعی از بین رفته، بهتر است به فکر شخم زدن زمین و انجام یک کشت بهاره باشیم، ادامه داد: مورد خیلی مهم اثر غرقاب بر گیاه، تاثیر آن بر ظاهر گیاه خصوصا مزارع گندم، جو و کلزا در استان است.
سپهوند ادامه داد: مشاهده می‎شود که مزرعه از نظر رنگ یک ‎ دست سبز نیست و رگه‎‎ها و لکه‎های سبز کم رنگ متمایل به زرد در مزرعه کاملا دیده می‎شود.
این همان جاهایی است که غرقاب موجب ضعیف شدن گیاه در اثر کمبود اکسیژن و کمبود عنصر نیتروژن شده است.
این پژوهشگر گفت: حتما کارشناسان باید کشاورزان را تشویق کنند که حتی اگر کود سرک داده‎اند یک بار دیگر لکه‎ها و رگه‎های متمایل به زرد مزرعه را کود سرک بدهند.
مدیرکل نوسازی و تجهیز مدارس لرستان:
سیلاب استان ٣٩٠ کلاس درس تخریب کرده است
مدیرکل نوسازی و تجهیز مدارس لرستان گفت: سیلاب استان ٣٩٠ کلاس درس تخریب کرده است .
مهندس محمد چگنی در گفت ‎ وگو با خبرنگار ایسنا، اظهار کرد: در سیلاب اخیر در لرستان ١١٢ مدرسه در قالب ٣٩٠ کلاس درس تخریب شده‌اند .
وی ادامه داد: برای احداث این تعداد مدرسه به 156 میلیارد تومان اعتبار نیاز است.
مدیرکل نوسازی و تجهیز مدارس لرستان گفت: بیشترین تخریب مدارس در شهرهای خرم‌آباد، پلدختر، معمولان، نورآباد و چگنی(شاهیوند) بوده است.
چگنی افزود: ٣٣٢ مدرسه با ١ ۶ ٣٢ کلاس درس نیازمند تعمیر هستند که برای تعمیرات اعتباری بالغ بر 66 میلیارد و 760 میلیون تومان نیاز است .
مدیر کل نوسازی و تجهیز مدارس لرستان بیان کرد: 179 مدرسه از لحاظ تجهیزات آسیب جدی دیدند که برای خرید این تجهیزات 10 میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد.
واکنش یک مسئول به شایعه تخریب ورزشگاه زیر آب رفته
در روزهای اخیر و پس از زیر آب رفتن ورزشگاه شهید سرمالیان پلدختر، شایعاتی شنیده شد که قرار است این مکان به زمین‌ رشته‌های ساحلی اختصاص یابد .
به گزارش ایسنا، سیل به شهرستان پلدختر خسارات جدی وارد کرده و در بخش ورزشی 125 میلیارد ریال برآورد خسارت شده است .
مهم‌ترین مکان ورزشی در این شهرستان ورزشگاه شهید سرمالیان است و شایعاتی شنیده شد که قرار است این ورزشگاه به زمین‌های ساحلی مجهز شود .
ضرغام علیجانی، معاون توسعه منابع و پشتیبانی اداره کل ورزش و جوانان لرستان این شایعات را رد کرد و گفت: وزیر ورزش دستور داده که این ورزشگاه بازسازی شود .
وی ادامه داد: خاک‌برداری آن در حال انجام است و قرارداد آن را منعقد کرده‌ایم که حدود 4000 کمپرسی خاک آن برداشته شود .
علیجانی تأکید کرد: بازسازی این ورزشگاه را در دستورکار داریم و استارت آن را زده‌ایم .
معاون توسعه منابع و پشتیبانی اداره کل ورزش و جوانان لرستان گفت: زمین فوتبال، والیبال و کشتی ساحلی نیز در شهرستان پلدختر احداث خواهد شد .
19 روستای خرم‌آباد در معرض رانش/ یک روستا تخلیه شده است
فرماندار خرم‌آباد گفت: 19 روستای این شهرستان در معرض رانش هستند .
اسد عبدالهی در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا، با اشاره به رانش زمین در برخی روستاهای این شهرستان پس از سیل، تصریح کرد: 19 روستا در معرض رانش هستند و یک روستا که احساس خطر بیشتر بود، تقریباً تخلیه شده و نزدیک روستا در چادر مستقر هستند .
وی ادامه داد: همه این 19 روستا دام دارند و استقرار آنها در کمپ دشوار است و باید در چادر باشند و روستای گرمابله بخش زاغه به این دلیل در چادر هستند.
عبدالهی اضافه کرد: در این روستاها چون بارندگی زیاد نبوده، فعلاً خساراتی نداشته‌ایم اما همچنان احتمال رانش وجود دارد .
فرماندار خرم‌آباد تأکید کرد: اگر در این روستا خطر جدی باشد، کمپ می‌زنیم اما با توجه به وجود دام سخت است که در کمپ مستقر شوند و در این صورت چادر می‌زنیم .
وی بیان کرد: روستاهایی که پایین‌دست تپه هستند یا چشمه‌هایی در آنها پیدا شده در معرض رانش هستند .
عبدالهی یادآور شد: البته در این روستاها همه ساکنان در معرض رانش نیستند و مثلاً از 50 منزل بین 5 تا 10 مورد در معرض خطر است.
ادامه دارد....