لغو موثر تحریمها در آیینه قوانین و مقررات آمریکا
علی باقری مذاکرهکننده ارشد ایران نیز پس از نهایی شدن زمان مذاکرات اعلام کرد:« هدف ایران در مذاکرات با گروه ۱+۴ لغو تحریمهای غیرقانونی آمریکا علیه ایران است.»

به گزارش مشرق، دور جدید گفتگوهای ایران و کشورهای 4+1 در وین، از 8 آذر شروع خواهد شد.
این اولین دور مذاکرات از آغاز به کار دولت سیزدهم است.
در ماههای پایانی دولت دوازدهم رهبر انقلاب شرط بازگشت ایران به تعهدات برجامی را، لغو کل تحریمها و راستیآزمایی آن اعلام کردند و فرمودند: «اگر میخواهند ایران به تعهّدات برجامی برگردد، باید آمریکا تحریمها را کلّاً لغو بکند؛ آن هم نه به زبان و روی کاغذ که بگوید لغو کردیم؛ نه، بایستی در عمل تحریمها را لغو کنند و ما راستیآزمایی کنیم و احساس کنیم که درست تحریمها لغو شده، آن وقت ما هم به این تعهّدات برجامی برمیگردیم؛ این سیاست قطعی جمهوری اسلامی است و مورد اتّفاق مسئولان کشور هم هست و از این سیاست بر نخواهیم گشت.»[1]
دکتر علی باقری مذاکرهکننده ارشد ایران نیز پس از نهایی شدن زمان مذاکرات اعلام کرد:« هدف ایران در مذاکرات با گروه ۱+۴ لغو تحریمهای غیرقانونی آمریکا علیه ایران است.»[2] ایشان همچنین در دیدار با مقامات کشورهای مختلف بر این موضوع تاکید کردند که موضع ایران لغو تحریمها علیه اشخاص و نهادهای ایرانی و طرفهای ثالث و تضمین به عدم تکرار خروج آمریکا از توافق است[3].
سخنگوی وزارت خارجه نیز موضع ایران در مذاکرات و شرط بازگشت آمریکا به مذاکرات و توافق را اینگونه اعلام کرد: «آمریکا باید مقصر بودن خود را بپذیرد.
تحریمها یکجا لغو شود.
تضمین دهد که هیچ دولت دیگری اقدام ترامپ در خروج از برجام را تکرار نکند.[4]»
مجلس شورای اسلامی نیز در قوانین خود بر این موضوع تاکید کرده است که هدف از مذاکره لغو موثر تحریمها است.
بند 3 قانون «اقدام متناسب و متقابل دولت جمهوری اسلامی ایران در اجرای برجام» مصوب 21 مهرماه 1394 هدف از مذاکرات را لغو موثر تحریمها بیان میکند، که در صورت عدم تحقق آن دولت باید اجرای تعهدات داوطلبانه خود را متوقف کند[5].
همچنین قانون «اقدام راهبردی برای لغو تحریمها و صیانت از منافع ملت ایران» مصوب 18 آذر 1399 نیز با هدف لغو تحریمها اعلام میکند در صورت عادی نشدن روابط کامل بانکی و عدم رفع کامل موانع صادرات و فروش کامل نفت و فرآوردههای نفتی ایران و برگشت کامل و سریع ارز منابع حاصل از فروش، دولت ایران دو ماه پس از آن موظف است اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی و نظارتهای فراپادمانی را متوقف کند[6].
مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی نیز در گزارشی لوازم لغو موثر تحریمها پیرو قانون «اقدام راهبردی برای لغو تحریمها و صیانت از منافع ملت ایران» را محقق شدن شروط زیر اعلام کرده است[7]:
بازگشت تعاملات عمده تجاری بینالمللی ایران به شرایط قبل از تحریم، بدون امکان بازگشت مجدد تحریمها.
صادرات و تحویل حجم حداقلی مشخصی از نفت و فراورده به شرکتهای دولتی چینی، مشتریان سابق و جدید نفت ایران در کشورهای شرق آسیا (کره جنوبی، ژاپن و ...)، مشتریان سابق و جدید نفت ایران در اروپا، به طور خاص کشورهای ایتالیا، اسپانیا و یونان.
دریافت آزادانه سپردههای حاصل از صادرات نفت، سپرده شدن منابع مالی حاصل در بانکهای مورد توافق طرفین تجاری و انجام عملیات کامل و بیقیدوشرط توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران بر روی منابع مالی حاصل
تأمین بیقیدوشرط نیازمندیهای فناورانه اقتصاد ایران
فعالیت آزادانه و بیقید و شرط بندرها تجاری ایران
تحقق حدود آستانهای در روابط مالی و بانکی
بازنگری اساسی در قواعد و آییننامههای تعامل تجاری با اقتصاد ایران
بر این اساس هدف از مذاکرات برای جمهوری اسلامی ایران لغو موثر کلیه تحریمهای آمریکا علیه ایران است که نتیجه آن بهرهمندی اقتصادی ایران از لغو تحریمها است.
این هدف در ماده ۲۹ برجام و بخش 7 از پیوست دوم برجام نیز منعکس شده است.
مواردی از جمله فروش آزادانه نفت و فرآوردههای نفتی، دسترسی و نقلوانتقال آزادانه درآمدهای ارزی و نفتی، عادی شدن روابط اقتصادی، عادی شدن روابط کارگزاری بانکی، آزاد شدن و نقلوانتقال بیقید و شرط پولهای بلوکهشده ایران، امکان سرمایهگذاری خارجی در ایران، تجارت آزادانه با همه کشورها و بهرهمندی سیستم حملونقل و کشتیرانی ایران از خدمات مختلف، مواردی است که به عنوان نتیجه لغو موثر تحریمها شمارش شده است.
سوال مهم که برای تحقق هدف مذاکراتی ایران باید به آن پاسخ داده شود این است که چه قوانین و مقرراتی در مجموعه قوانین و مقررات تحریمی آمریکا علیه ایران باید لغو شوند و یا تغییر کنند تا هدف «لغو موثر تحریمها» محقق شود؟
این گزارش با بررسی اهم قوانین، اقدامات و دستورات اجرایی تحریمی (بر اساس توالی زمانی) که دولت آمریکا علیه ایران وضع کرده است، تلاش نموده تا به این سوال پاسخ دهد.
در بخش الف موارد مهم و کلیدی با توضیحی اجمالی بیان شده است و در بخش ب جدول کامل قوانین و مقررات تحریمی آورده شده است.
توجه به این نکته ضروری است که قوانین و مقررات تحریمی آمریکا بسیار پیچیده و درهمتنیده است و لزوما نمیتوان گفت که لغو حقوقی و روی کاغذ موارد بیان شده در زیر میتواند هدف ایران از مذاکرات را تامین کند.
به عبارت دیگر لغو قوانین و مقررات بیان شده در این گزارش یک شرط لازم و نه کافی برای تحقق «لغو موثر تحریمها» است.
برای همین باید تاکید کرد «راستیآزمایی» شرط کافی برای تحقق هدف مذکور است که بررسی آن موضوع این گزارش نیست.
الف) اهم قوانین و دستورات اجرایی تحریمی آمریکا علیه ایران
1- قانون تحریمهای ایران 1996(ISA): این قانون در سال 1996 با عنوان قانون تحریمهای ایران و لیبی(ایلسا)، مصوب شد و در سالهای بعد با حذف لیبی از آن تبدیل به قانون تحریمهای ایران[8](ایسا) شد.
این قانون پس از سال 2010 در قوانین مختلف از جمله قانون سیسادا (CISADA 2010) و ترا (TRA 2012) توسعه پیدا کرد و اصلاح شد.
ممنوعیت سرمایهگذاری در بخش نفت و گاز ایران، ممنوعیت صادرات فرآوردههای نفتی(از جمله بنزین) به ایران، ممنوعیت ارائه خدمات بیمهای و کمک به حملونقل نفت ایران و ممنوعیت ارائه اطلاعات و خدمات برای توسعه بخش پتروشیمی ایران از مهمترین بخشهای این قانون براساس آخرین اصلاحات آن است.
این قانون به رئیسجمهور آمریکا اجازه میدهد 5 مجازات سنگین علیه متخلفین از تحریمها اعمال کند.
مجازاتی نظیر قرار گرفتن در لیست تحریم آمریکا، محرومیت از نظام مالی آمریکا، ممنوعیت ارائه وام و خدمات بانکی به افراد تحریمی در آمریکا و....نمونههایی از آن است که سال 2011 در دستوراجرایی 13574 اعمال شد.[9] علیرغم آنکه طبق توافق برجام این قانون که در سال ۲۰۱۶ پایان مییافت، نباید مجدد تصویب میشد، اما کنگره آمریکا به طور مجدد این قانون را به مدت ده سال تصویب کرد و اوباما رئیسجمهور وقت آمریکا با آن مخالفت نکرد.
2- دستوراجرایی 13224: دستور اجرایی 13224 با عنوان «بلوکه کردن اموال و ممنوعیت انجام معاملات(تراکنش) با اشخاصی که مرتکب اعمال تروریستی میشوند یا در خطر این اعمال قراردارند یا از این اعمال حمایت میکنند»[10] در 24 سپتامبر سال 2001 توسط جرج بوش صادر شد و سپس در 10 سپتامبر 2019 توسط ترامپ بهروزرسانی شد.
براساس آخرین نسخه این دستور افراد و نهادهایی که آمریکا آنها را تروریست میداند، رهبران، حامیان آنها، کسانی که با آنها تراکنش انجام میدهند، خدمات مالی فراهم میکنند یا هرگونه ارتباطی با آنها دارند در لیست تحریم آمریکا قرار میگیرند و موسسات مالی دنیا در صورت تسهیل هرگونه تراکنش مستقیم یا غیرمستقیم برای آنها از نظام مالی آمریکا محروم میشوند[11].
به عبارت دیگر در بهروزرسانی این دستور اجرایی در سال ۲۰۱۹ تحریمهای «ریسک محور» به تحریمهای قبلی افزوده شد.
این دستور اجرایی خاص ایران نبوده اما با توجه به اینکه حدود 450 فرد و نهاد[12] از جمله بانک مرکزی ایران ، شرکت ملی نفت و نهادهای مهم اقتصادی دیگر از سوی وزارت خزانهداری ذیل این دستور اجرایی، با برچسب حمایت از تروریسم([SDGT]) نشاندار شدهاند مانع مهمی در لغو موثر تحریمها است.
درنتیجه اجرای دستور اجرایی بهروز شده ۱۳۲۲۴ علاوه بر قرار گرفتن افراد و نهادهای ایرانی در لیست تحریم، ریسک همکاری اقتصادی بر ایران تحمیل شده است.
لغو موثر تحریم در این مورد به معنای حذف تمامی افراد و نهادهای ایرانی که با برچسب حمایت از تروریسم ([SDGT]) نشاندار شدهاند از لیست تحریم آمریکا (SDN List) و عدم نشاندار شدن مجدد فرد و نهاد ایرانی ذیل این دستور اجرایی است.
3- دستوراجرایی 13382: دستور اجرایی 13382 با عنوان « مسدودسازی اموال گسترشدهندگان سلاحهای کشتارجمعی و حامیان آن»[13] در تاریخ 28 جون 2005 صادر شد.
براساس این دستور افراد و نهادهایی که آمریکا آنها را درگیر در برنامههای سلاح کشتارجمعی یا موشک بالستیک میداند و کسانی که از آنها حمایت میکنند یا به آنها خدمات میدهند در لیست تحریم آمریکا قرار میگیرند.
اکنون حدود 465 فرد و نهاد ایرانی[14] که با برچسب تحریمی مقابله با اشاعه سلاحهای کشتارجمعی ([NPWMD]) ذیل این دستور توسط وزارت خزانهداری آمریکا نشاندار شده و در لیست تحریم قرار دارند.
براساس سایر قوانین تحریمی آمریکا علیه ایران از جمله قانون سیسادا و ایفکا، بانکها و موسسات مالی در صورت تسهیل مستقیم یا غیرمستقیم هرگونه تراکنش برای افراد و نهادهایی که براساس این دستور در لیست تحریم هستند شامل مجازات محرومیت از نظام کارگزاری دلار میشوند.
بنابراین قرارگرفتن افراد و نهادها در لیست تحریم بر این اساس به معنی محدود شدن روابط کارگزاری بانکی نیز هست.
لغو موثر تحریمها در مورد این دستور اجرایی به معنای خارج شدن تمام افراد و نهادهای ایرانی نشاندار شده با برچسب مقابله با اشاعه سلاحهای کشتارجمعی ([NPWMD]) از لیست تحریمی آمریکا و عدم بازگشت آنها و نشاندار نشدن افراد و نهادهای جدید ایرانی با این برچسب است.
4- عدم دسترسی ایران به چرخه دلار (U-Turn): از تاریخ 6 نوامبر 2008، دسترسی غیرمستقیم ایران و نظام مالی ایران به نظام پرداخت دلار توسط وزارت خزانهداری آمریکا قطع شد.
به خاطر این محدودیت، ایران به واسطه بانکهای سایر کشورها نیز از انجام تراکنش دلاری در نظام مالی آمریکا محروم شد.
باتوجه به جایگاه جهانی دلار و نقش دلار در تبدیل ارزها به یکدیگر، مشکلات متعددی برای نظام بانکی ایران از ناحیه این محدودیت ایجاد شد.
بانکهای خارجی در صورت نقض این تحریم با جریمههای سنگین مالی توسط آمریکا روبهرو میشوند.
دو مشکل حاصل از این تحریم عبارتند از یک: عدم توانایی ایران در استفاده از خدمات دلاری در نظام بانکی جهانی و دو: عدم سهولت در تبدیل منابع مالی به ارزهای مختلف.
از زمان اعمال این محدودیت بر ایران، بانکهای زیادی در دنیا با جریمههای چند صد میلیونی و چند میلیارد دلاری روبهرو شدند[15] و پس از آن رابطه با ایران را قطع یا محدود کردند.
لغو موثر تحریم در این رابطه به معنای لغو مقررات وزارت خزانهداری در سال ۲۰۰۸ و بازگشت شرایط به قبل از آن است.
5- قانون جامع تحریمهای ایران، پاسخگویی و عدم سرمایهگذاری 2010[16] (CISADA 2010): این قانون که معروف به قانون سیسادا است 1 جولای 2010 تصویب شد و اولین قانون تحریمی ایران بود که در دوره جدید تحریمها از سوی کنگره وضع شد.
قانون از بخشهای متعدد تحریمی تشکیل شده است.
اما مهمترین بخش این قانون بخش 104 قانون است که یکی از عوامل اصلی محدودیتهای بانکی ایران و افزایش شدید ریسک همکاری بانکهای خارجی با بانکهای ایرانی است.
براساس آخرین اصلاحات این بخش از قانون، بانکها و موسسات مالی دنیا در صورت تسهیل تراکنش مستقیم یا غیرمستقیم برای افراد و نهادهایی که به بهانههای مختلف، از جمله بهانه برنامه موشکی و هستهای، حمایت از تروریسم، ارتباط با سپاه پاسداران و..در لیست تحریم هستند، با محدودیت در زمینه حسابهای کارگزاری با بانکهای آمریکایی روبهرو شده و به عبارت دیگر از دسترسی نظام مالی آمریکا محروم میشوند[17].
قانون سیسادا اولین تحریم از نوع ریسک محور بود که تمرکز خود را بر همراه کردن بانکهای بزرگ بینالمللی جهت اعمال تحریم قرار داد.
لغو موثر تحریم در رابطه با قانون سیسادا به معنای لغو این قانون توسط کنگره آمریکا است.
رئیسجمهور آمریکا اختیار لغو قانون را نداشته و تنها میتواند از اختیار توقف موقت یا همان Waiver استفاده کند.
این توقفها محدودیت زمانی داشته و از ۴ ماه تا ۶ ماه است.
استفاده از این ظرفیت نمیتواند مساله ریسک ایجاد شده را برطرف کند.
6- قانون اختیارات دفاع ملی برای سال مالی 2012 (NDAA 2012): «قانون اختیارات دفاع ملی برای سال مالی 2012»[18]در تاریخ 31 دسامبر 2011 تصویب شد.
این قانون مهمترین نقش را در کاهش فروش نفت و دریافت درآمدهای نفتی ایران دارد.
براساس این قانون بانک مرکزی ایران در لیست تحریم قرار گرفت و هرگونه تسهیل تراکنش مستقیم و غیرمستقیم توسط بانکها و موسسات مالی دنیا با بانک مرکزی ایران شامل جریمه محرومیت از نظام مالی آمریکا شد.
علاوه براین بانکها و موسسات مالی دنیا نیز در صورت انجام تراکنش برای خرید نفت از ایران شامل مجازات محرومیت از نظام کارگزاری دلار میشدند، حتی اگر تراکنش توسط بانک مرکزی کشور خریدار نفت انجام شده باشد.
براساس آخرین نسخه اصلاحشده این قانون، تنها کشورهای خاص در صورت دریافت معافیت میتوانند از ایران نفت خریداری کنند، که مشروط به نگهداری پول نفت خریداری شده در حسابی در کشور خود و تسویه آن صرفا با تجارت کالاهای مصرفی و غیرتحریمی است.
همچنین براساس دستور 13599 که پیرو این قانون صادر شد، کلیه اموال و داراییهای موسسات مالی ایرانی در آمریکا بلوکه شد[19].
لغو موثر تحریمها مرتبط با این قانون به معنای لغو قانون از سوی کنگره و خاتمه یافتن دستور اجرایی ۱۳۵۹۹ است.
استفاده از اختیار رئیسجمهور برای توقف این تحریم موجب رفع موانع در فروش فیزیکی نفت خام ایران میشود اما استفاده از منابع مالی آن را تسهیل نمیکند.
این وضعیت در شرایط جدید سختتر نیز شده است چرا که بانک مرکزی ایران به عنوان کارگزار سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به عنوان نهاد حامی تروریسم نیز نشاندار شده است که به معنای قرار گرفتن ذیل قانون کاتسا ۲۰۱۷ است.
7- قانون کاهش تهدید ایران و حقوق بشر سوریه 2012(TRA 2012): «قانون کاهش تهدید ایران و حقوق بشر سوریه 2012(TRA2012)»[20] که در تاریخ 10 اوت 2012 تصویب شد، در واقع تکمیل و توسعه سایر قوانین تحریمی است.
ممنوعیت ارائه خدمات بیمه و بیمه خوداتکایی به افراد و نهادهایی که ذیل دو دستور اجرایی 13224 و دستور 13382 مشخص شدهاند، اعمال مجازاتی مشابه مجازات قانون ایسا به افراد و نهادهایی که به شرکت ملی نفت و شرکت ملی نفتکش خدمات ارائه میکنند و قراردادن نهادهایی که به بانک مرکزی یا سایر بخشهای نظام مالی ایران خدمات پیامرسان مالی ارائه میدهند در لیست تحریم و همچنین افزایش نهادهای تحریمی به بهانههای مختلف از جمله بهانه حقوق بشر از مهمترین بخشهای این قانون است.
در واقع هدف این قانون افزایش سختگیریها و تشدید فعالیتهای تحریمی است.
لغو موثر تحریمها در رابطه با این قانون به معنای لغو قانون توسط کنگره آمریکا است.
استفاده از اختیارات رئیسجمهور در توقف موقت این مفاد این قانون نمیتواند ریسک ناشی از آن را به طور موثر کاهش دهد.
8- قانون آزادی و مبارزه با سلاح کشتارجمعی ایران(IFCA): «قانون آزادی و مبارزه با سلاح کشتارجمعی ایران»[21] در تاریخ 2 ژانویه 2013 تصویب شد.
این قانون نیز با هدف توسعه تحریمهای بانکی به بخشهای مختلف با هدف مختل کردن فعالیت مختلف ایران است.
این قانون فروش گاز ایران را محدود به تجارت دوجانبه بین ایران و کشور خریدار میکند و تسویه مالی برای خرید نفت ایران را شامل مجازات محرومیت از نظام کارگزاری دلار برای موسسه مالی کشور خریدار میکند.
علاوه براین تحریمهای مشابه قانون ایسا را بر تأمین، فروش یا انتقال فلزات گرانبها، فلزات خام یا نیمهتمام شده برای ایران اعمال میکند.
همچنین افراد و نهادهای قرار گرفته در لیست تحریم را به تمامی افراد و نهادهای فعال در بخش انرژی، حملونقل، کشتیسازی، بندرها ایران و کسانی که خدماتی مالی و فنّاوری به آنها ارائه میدهند، توسعه میدهد.
علاوه براین تمامی افراد و نهادهای قرارگرفته در لیست تحریم به بهانه تحریم ایران که اکنون حدود 1300 فرد و نهاد است را مشمول تحریمهای ثانویه بانکی میکند و به تمامی موسسات مالی و بانکها اعلام میکند که انجام تراکنش مستقیم و غیرمستقیم برای افراد و نهادهای قرار گرفته در لیست تحریم به هر بهانهای را شامل مجازات محرومیت آن موسسه از نظام مالی کارگزاری دلار آمریکا میکند.
این قانون رویکرد ریسک محوری را به تمامی تحریمهای ایران گسترش میدهد[22].
در واقع این قانون سعی دارد روابط کارگزاری بانکی ایران و دسترسیهای ارزی ایران را به بهانههای مختلف محدود و کند.
علاوه براین سعی میکند تسویه مالی با فلزات گرانبها را با محدودیت روبهرو کند.
دستوراجرایی 13645 که بعد از این قانون که با هدف اعمال تحریمهای این قانون و توسعه آن صادر شد نیز تحریمها را به بخش خودرو ایران توسعه میدهد.
لغو موثر تحریمها در رابطه با این قانون به معنای لغو این قانون توسط کنگره آمریکا است.
اختیار رئیسجمهور آمریکا در توقف موقت مفاد این قانون ریسک ناشی از این قانون را برطرف نمیکند.
9- قانون مقابله با مخالفان آمریکا از طریق تحریمها ۲۰۱۷ (CAATSA 2017): «قانون مقابله با مخالفین آمریکا از طریق تحریم»[23] در تاریخ 2 اوت 2017 تصویب شد.
این قانون بخشهای زیادی دارد، اما مهمترین بخش آن اعمال تحریمهای مشابه دستوراجرایی 13224 بر افراد و نهادهایی است که کوچکترین ارتباط مستقیم یا غیرمستقیم با سپاه پاسداران دارند.
این قانون به همین دلیل باعث میشود تا لیست تحریم علیه ایران افزایش یابد و دایره تحریمی به هرگونه ارتباط با سپاه پاسداران توسعه یابد.
نهادهایی که براساس بخش مربوط به سپاه این قانون در لیست تحریم هستند، همزمان دارای تگ تحریمی [SDGT]و [IRGC] (تگ تحریم مربوط به سپاه پاسداران و گروههای تروریستی)هستند، بنابراین شامل محدودیتهای بانکی دستور اجرایی 13224 و قانون سیسادا و ایفکا میشوند و هرگونه روابط بانکی مؤسسات دنیا با این افراد و نهادها به معنی حذف آنها از نظام مالی آمریکا است.
بنابراین اجرای این قانون به معنی محدودتر شدن روابط بانکی است.
به خصوص که نهادهایی مانند بانک مرکزی ذیل تحریمهای این قانون قرار دارند[24].
این قانون را عنوان «سیاهچاله تحریمی» یاد میکنند که دلیل آن خاصیت تسری بسیار بالای تحریم ذیل دستور اجرایی ۱۳۲۲۴ است که در این قانون محوریت دارد.
لغو موثر تحریمها در رابطه با این قانون به معنای لغو آن از سوی کنگره آمریکا است و اختیار رئیسجمهور آمریکا در توقف موقت این قانون بسیار محدود بوده و به صورت مورد به مورد میتواند از آن استفاده کند که نمیتواند ریسک ایجاد شده ناشی از آن را پوشش دهد.
10- دستوراجرایی 13846: دستور اجرایی 13846 در تاریخ 6 اوت 2018 با هدف بازگرداندن تحریمهای متوقفشده ذیل برجام صادر شد.
در برجام اعمال برخی تحریمها برای گروهی از افراد خاص متوقف شد و برخی نهادها از لیست تحریم خارج شدند.
اما با صدور این دستور تمامی تحریمهای متوقفشده مجددا اعمال شد و افراد و نهادهای خارجشده از لیست تحریم مجددا به لیست تحریم بازگشتند.
علاوه براین برخی دستورات اجرایی قبلی در این دستوراجرایی ادغام شدند.
لغو موثر تحریمها در این رابطه به معنای پایان یافتن دستور اجرایی است که در اختیار رئیسجمهور آمریکا است.
11- دستوراجرایی 13876: دستوراجرایی 13876 با عنوان «اعمال تحریم به ایران»[25] در تاریخ 24 ژوئن ۲۰۱۹ صادر شد.
این دستور افراد و نهادهایی را به بهانه ارتباط با رهبر انقلاب یا دفتر ایشان در لیست تحریم قرار میدهد.
علاوه بر این هرگونه ارتباط بانکی و تسهیل تراکنش توسط بانکها و موسسات مالی با افراد و نهادهایی که براساس این دستور در لیست تحریم قرار گرفتند به معنی حذف آن موسسه از نظام مالی آمریکا است.
آمریکا بسیاری از مسئولین فعلی و گذشته ایران ازجمله دکتر ظریف و حجتالاسلام رئیسی را براساس این دستور در لیست تحریم قرار داده است.
علاوه بر این بسیاری از نهادهای اقتصادی ایران (مانند آستان قدس، ستاد اجرایی و...) و شرکتهای وابسته به آن به بهانه ارتباط با دفتر رهبرانقلاب در لیست تحریم قرار گرفتهاند و ارتباط بانکی مستقیم یا غیرمستقیم با آنها شامل مجازات شده است.
همین موضوع باعث میشود تا ریسک همکاری بانکی با ایران دائما افزایش یابد و روابط کارگزاری محدودتر شود.
لغو موثر تحریمها در رابطه با این دستور اجرایی به معنای پایان دادن به آن است که توسط رئیسجمهور آمریکا میتواند صورت پذیرد.
12- دستوراجرایی ۱۳۸۷۱ و 13902: پس از دستوراجرایی 13846، آمریکا چند دستوراجرایی علیه ایران صادر کرد.
تحریم بخش فلزات براساس دستوراجرایی 13871و اعمال مجازات مربوط به روابط بانکی مرتبط با آن بخشی از آن است.
اما مهمترین این دستورات، دستوراجرایی 13902 بود که 10 ژانویه 2020 صادر شد.
براساس آن تمامی اقتصاد ایران شامل تحریم است و هرگونه ارتباط بانکی و تسهیل تراکنش با نهادهای فعال در اقتصاد ایران به معنای محرومیت از نظام کارگزاری دلار برای آن بانک یا موسسه است.
این تحریم با هدف قطع تمامی ارتباطات خارجی اقتصاد ایران وضع شده است.
لغو موثر تحریم در رابطه با این دستور اجرایی به معنای پایان دادن به آن است که میتواند توسط رئیسجمهور آمریکا صورت پذیرد.
13- قواعد سختگیرانه تحریمی: علاوه بر دستورات و قوانین تحریمی فوق، بسیاری از قواعد، اقدامات و آئیننامههایی که از سال 2010 علیه ایران اعمال شده، نقش بسیاری در محدودیتهای تحریمی علیه ایران دارند و برای بهرهمندی از عواید لغو تحریمها، لغو یا اصلاح این اقدامات نیز نیاز است.
قواعد سختگیرانه شناسایی مشتری که براساس آن نظام مالی آمریکا باید بررسی دقیق مشتری[26](EDD) را در ارتباط با بانکهای خارجی انجام دهد تا محدودیتهای تحریمی آمریکا در مورد بازگشایی حساب کارگزاری برای بانکهای همکاری کننده با ایران رعایت شود، جریمه بانکهایی که برخلاف تحریم عمل میکنند که باعث میشود آنها از ترس جرائم با ایران همکاری نکنند، افزایش لیست تحریم علیه ایران به بهانههای مختلف که روابط بانکی را محدودتر میکند، دستورالعمل محدودیت ارائه خدمات حملونقل مربوط به صنایع نفت ایران که ریسک حملونقل برای صادرات نفت را افزایش میدهد و استفاده از برچسب مضاعف تحریمی برای سخت کردن شرایط خروج نهادها از لیست تحریم، نمونهای از این اقدامات است.
موارد ۱۳گانه فوق مهمترین قوانین و مقررات تحریمی آمریکا علیه ایران است.
اما موارد با اهمیت کمتری هم وجود دارد که به صورت مختصر در جدولی شامل کل تحریمها در ادامه این گزارش آمده است.