گرد بی‌مهری تکنولوژی بر رخ مشاغل سنتی؛ شغل‌هایی که در کردستان به فراموشی سپرده شدند

به گزارش خبرگزاری تسنیم از سنندج ، در دوران مختلفی که بشر در این کره خاکی زندگی کرده است همواره برخی شغل‌ها به وجود آمده و یا از بین ر فته‌اند به گونه‌ای که شغل اصلی انسان در زمان‌های پیش از تاریخ شکار و جمع‌کردن آذوقه برای حفظ حیات خود بوده است.
با گذشت زمان و به اقتضا هر شرایطی مشاغل جدیدی به وجود آمده یا جای مشاغلی را پر کردند که دیگر سودی را برای انسان دربر نداشت و لازم بود تا برای رفع نیازهای خود مشاغل جدیدی را به وجود بیاورند.
در دوران معاصر نیز این روند ادامه داشته است به گونه‌ای که اگر تنها به پنجاه یا صد سال پیش نگاهی بیاندازیم همواره مشاغلی بوده‌اند که امروز دیگر هیچ کاربردی ندارند و همین امر باعث شده تا این مشاغل به دست فراموشی سپرده شودند.
البته این نکته نیز بسیار حائز اهمیت است پیشرفت علم و بهره‌وری انسان از تکنولوژی در از بین رفتن یا پیدایش برخی مشاغل تأثیر مستقیم دارد.
در چند سال قبل در همین شهر سنندج مشاغل کاذب و یا فصلی و یا حتی مشاغل دائمی وجود داشتند که امروز دیگر فقط نامی از آنها باقی مانده است و به اقتضای زمان حال هیچ کاربردی از آنها باقی نمانده، جز یک خاطره و یادبود.
درست چند سال پیش بود که تعمیرکاران وسایل گرمایشی نفتی، برف روبان، نانواهای مکانیزه نشده، نفت فروشان، کپن فروشان و ده‌ها شغل کاذب و فصلی و اصلی دیگر در این شهر وجود داشت که دیگر امروز هیچ اثری از آنها باقی نمانده است.
سید مولود که دیگر محاسنش سفید شده است و به نوعی اگر بیمه داشت بازنشسته شده بود و دیگر شاید حتی قدرت بلند کردن یک بیل خالی را هم نداشته باشد از شغل خود در چند سال گذشته گفت و اظهار داشت: در حدود 30 سال پیش که این شهر هنوز به شکل امروزی درنیامده بود و امکانات و رفاه این‌چنین وجود نداشت زمستان‌ها که برف زیادی می‌بارید و کوچه و خیابان پراز برف می‌شد برخی از مردم به دلایل مختلف قادر به پاک کردن برف روی بام خانه‌های خود نبودند و همین امر کسانی مانند من را بر آن می‌داشت تا شغل برف روبی را داشته باشم.
وی افزود: در آن زمان مانند امروز سقف خانه‌ها عایق و ایزوگام نبود در هنگام بارش برف سقف خانه‌ها چکه می‌کرد و در نتیجه می‌بایست برف روی سقف خانه‌ها برداشته می‌شد.
این پیرمرد سنندجی البته از شوق و اشتیاقی که در آن زمان نسبت به شغل خود داشت، گفت: در آن زمان که صبح زود تا غروب شاید سرجمع با آن سختی کاری که بود 200تومان در آمد وجود داشت می‌شد بسیاری از امورات زندگی را برگزار کرد و هیچ سختی و مشقتی نداشت اما متاسفانه آنچه که امروز مشاهده می‌شود این است که مردم به شدت مشغول کار هستند اما نمی‌توانند از دسترنجشان لذت ببرند.
به واقع برف روبان انسان‌های زحمت‌کشی بودند که در یک زمان صدای بلند آنها در کوچه‌ها نوید بارش برف سنگین را می‌داد و همین خود برای ذوق مردم اعم از پیر و جوان و کودک کافی بیود.
در حال حاضر شغلی که در حال فراموش شدن و دادن جایگاه خود به تکنولوژی و ربات‌ها است و حتما شمار زیادی از مردم در طول روز با آنم سروکار دارند، شاطرهای نانواخانه است که انگار دیگر ربات‌ها هیچ جایگاهی برای آنها باقی نگذاشته‌اند و کم کم دارند جای انسان را در بسیاری از مشاغل پر می‌کنند.
در سطح شهر سنندج که یکی از شهر‌های تقریبا سنتی کشور است و تکنولوژی هنوز آنچنان جای خود را در مشاغل بازنکرده است هنوز نانواخانه‌هایی را می‌توان دید که چهار پنج نفر در حال پخت نان و تحویل آن به مردم هستند.
در کنار این نانواخانه‌ها که از نیروی فعال انسانی برای پخت نان استفاده می‌کنند اما هستند نانواخانه‌هایی که دیگر ربات جای انسان را گرفته است و خبری از همهمه و گفت‌وگوی یواشکی کارکنان نانواخانه‌ها نیست.
جالب اینجاست که هنوز هم که هنوز است شاطرها بسیار بهتر و باکیفیت‌تر از ربات‌ها نان پخت می‌کنند اما این ربات‌ها هستند که روزانه دستمزد نمی‌گیرند و با فشردن یک کلید بدون خستگی و یا استراحت کار می‌کنند و این خود باعث کم‌رنگ شدن نقش انسان در پخت نان شده است.
شاطر عدنان که چند سالی است که او را می‌شناسم یکی از کسانی است که با آمدن رباط‌ها بر سرکار بیکار شده است و به گفته خود بعد از حدود 20سال کارکردن در نانواخانه‌های سنندج اکنون بیکار است و انگار ربات‌ها شغل او را به دست گرفته‌اند.
وی در باره این ربات‌ها و کم‌رنگ شدن شغل کسانی مانند خود اظهار داشت: درست چند سال پیش بود که زمزمه‌هایی از وجود چنین دستگاه‌هایی شنیده می‌شد که می‌تواند خود هم شاطر باشد و هم چانه گیر البته برای بسیار از ما با وجود اینکه از حساس بودن و اهمیت این شغل با خبر بودیم قبول چنین دستگاهی غیر قابل تصور و باور بود که کم کم این دستگاه‌ها جای خود را در بین نانواخانه‌دارها بازکرد و باعث بیکار شدن کسانی مانند من شد.
این شاطر قدیمی سنندجی در پایان خاطرنشان کرد: از همان زمان‌های گذشته بوده است که با پیشرفت روزانه انسان بسیاری از مشاغل از بین رفتند و بسیاری دیگر جای آنها را گرفتند اما در حال حاضر و عصری که ما زندگی می‌کنیم و آنچنان که پیش می‌رود این دیگر انسان‌ها نیستند که قرار است شغل انتخاب کنند چراکه ربات‌ها به میزان پیشرفت آن کشور و جامعه جای انسان‌ها را گرفته‌اند و می‌بینیم که در کشورهای پیشرفته رباط‌ها به واسطه دقت و سرعتی که دارند جای انسان ها را گرفته‌اند و این امری است که دیر یا زود در این شهر و دیار نیز باید اتفاق بیافتد.
در ادامه استاد یاور یکی از رنگرزان راسته بازار سنندج از شغل خود گفت: حدود30سال است که شغل رنگ‌رزی را از پدرم به ارث برده‌ام و خرج زندگی را از این راه به دست آورده‌ام.
وی افزود: امروز دیگر آنچنان که باید کسب و کاری برای ما باقی نمانده است زیرا دیگر مانند گذشته کسی برای خرید نخ‌های رنگی مراجعه نمی‌کند و ما هم مانند گذشته دیگر فعال نیستیم.
استاد یاور اظهار داشت: در سال‌های گذشته که شغل ما رونق داشت دارهای قالی را در اکثر خانه‌های سنندج می‌شد دید اما امروز چنین نیست و دیگر کمتر کسی در خانه مشغول به فرش بافتن است و اگر فرش بافتن فراموش شود به منزله بیکار شدن ما و البته صنعتی شدن رنگ رزی و جمع شدن مشاغل سنتی مانند شغل ما است.
می‌توان گفت که دیگر چنین شغل‌هایی در جامعه هیچ جایگاهی ندارند و این تکنولوژی است که باعث از بین رفتن این مشاغل شده است و البته روزی خواهد رسید که شاید شغل‌هایی که امروز نیز وجود دارند از بین بروند و مشاغل نو و جدیدی جای آنها را خواهند گرفت.
اما این مشاغلی که از آنها یاد شد و فقط خاطره‌ای از آنها باقی مانده و یا قرار است باقی بماند خود زمینه‌ساز ایجاد مشاغل جدید شده‌اند به عنوان مثال درست است که نانواخانه‌ها دیگر کمتر از نیروی انسانی برای پخت نان استفاده می‌کنند و به استفاده از ربات‌ها روی آورده‌اند اما ساخت این ماشین‌آلات خود نیازمند فعالیت و همفکری چند نفر در طراحی و چندین نفر در پروسه ساخت است.
فرید شاه‌ویسی یکی از افرادی که در زمینه ساخت و تعمیر ماشین‌آلات نانوایی فعالیت دارد، اظهار داشت: ساخت این وسایل به واقع کاری آسان نیست و این خود مستلزم فعالیت چند نفر است تا این ادوات ساخته شود.
وی افزود: بیشتر ادوات نانوایی‌ها در شهرها و استان‌های همجوار ساخته می‌شود و متأسفانه کمتر شاهد ساخت این ماشین‌آلات در استان هستیم.
شاه‌ویسی خاطرنشان کرد: استفاده از این وسایل در پخت نان هم از نظر بهداشتی و هم از نظر ارتقاء کیفیت و کمیت پخت نان بسیار مؤثر است.
در ادامه اگر بخواهیم بیشتر به مشاغل جدید التاسیس بپردازیم نباید مشاغل اینترنتی و فضای مجازی را از یاد برد مشاغلی که امروز وابسته به اینترنت است وامرار معاش خیلی از افراد از آن به دست می‌آید.
آروین بابایی یک نمونه از نسل جوان است که شغل خود را وابسته به فضای مجازی می‌داند چراکه به گفته خودش تمام آنچه را که برای فروش می‌آورد و بیشتر البسه هستند را در فضای مجازی به فروش می‌رساند.
وی به خبرنگار تسنیم گفت: از روزی که اینترنت به شکل امروز و با ظهور تلفن‌های همراه هوشمند امروزی وارد زندگی مردم شد و هرکسی به صورت شخصی در فضای مجازی فعال شد ایده ارائه خدمات در فضای مجازی در ذهن من خطور کرد و همین باعث شد تا شروع به عرضه برخی اقلام در فضای مجازی بپردازم.
این جوان خلاق سنندجی اظهار کرد: درست است که امروزه برخی از شغل‌ها فراموش شده و یا به دست فراموشی و تاریخ سپرده شده‌اند اما باید این مهم را نیز در نظر داشت که مشاغل جدیدی نیز ظهور پیدا کرده‌اند و هستند کسانی که در این راه‌ها و با این مشاغل گذران روزگار می‌کنند.
علی‌رغم پیگیری‌های متعدد خبرنگار تسنیم، مدیرکل و معاون میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان کردستان در خصوص اینکه چه برنامه‌ای برای احیای مشاغل سنتی در استان دارید، حاضر به مصاحبه نشدند!
می‌توان گفت که دیگر چنین شغل‌هایی در جامعه هیچ جایگاهی ندارند و این تکنولوژی است که باعث از بین رفتن این مشاغل شده است و البته روزی خواهد رسید که شاید شغل‌هایی که امروز نیز وجود دارند از بین خواهند رفت و مشاغل نو و جدیدی جای آنها را خواهند گرفت.
آنچه که گفته شد تنها مقدار کمی از تغییر ظاهر مشاغل در جامعه بود چراکه قطعا با گذشت بیشتر زمان و پیشرفت بیشتر تکنولوژی بسیاری از مشاغل حساس مانند رانندگی نیز به دست فراموشی سپرده خواهد شد و همچنان که برخی از کشورها یپیشرفته شروع به ساخت اتومبیل‌های خودران کرده‌اند این شغل نیز در آینده‌ای نه چندان دور به جمع مشاغل ناکارآمد برای عصر تکنولوژی خواهد پیوست، هرچند که این پیشرفت‌ها زندگی انسان را راحت‌تر خواهند کرد اما مهم حس عشق به کار و فعالیت است که به مرور زمان از بین رفته و یا می‌رود.
انتهای پیام/481/ ع