همه آنچه را که باید از انتخابات پارلمانی 2021 عراق بدانیم/ بخش اول

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، دوره کنونی پارلمان عراق به طور معمول باید تا سال 2022 ادامه می‌یافت اما پس از تحولات و اعتراضات مردمی در اواخر سال 2019، تصمیم به برگزاری انتخابات زودهنگامی گرفته شد که پس از کش و قوس‌های فراوان سرانجام دهم اکتبر برای برگزاری این انتخابات قطعی شد.
تغییر بارز در انتخابات کنونی که پنجمین انتخابات پس از سال 2003 محسوب می‌شود، تصویب قانون انتخابات جدید بود که به موجب قانون انتخابات شماره 9 سال 2020، عراق به جای 18 حوزه انتخابیه به 83 حوزه انتخابیه تقسیم شده است و آرای رای دهندگان به طور مستقیم به نامزدهای آنها می‌رود و حائز بالاترین رای خواهند شد بر خلاف قانون قبلی که در آن نامزدها به آرای فهرست انتخاباتی تکیه داشتند.
برخلاف نظام انتخابات سابق که 4 انتخابات پارلمانی میان سال‌های 2006-2018 براساس آن برگزار شد، در نظام جدید کشور به 83 حوزه انتخابیه براساس نسب جمعیتی‌اش تقسیم شده است.
از جمله بغداد که پرجمعیت‌ترین استان عراق است و بیش از 21 درصد جمعیت عراق را در خود جای داده به 17 حوزه تقسیم شده است.
از تغییرات مهم در این نظام آن است که رقابت نامزدها نه در سطح استانی که در سطح حوزه‌های انتخابیه است، با این توضیح که در نظام سابق، رأی‌دهنده می‌توانستند به هر نامزدی در استان که بخواهد رأی دهند، اما در نظام حاضر فقط به نامزدهایی که در حوزه انتخابیه خودش هستند رأی می‌دهد.
از دیگر موضوعاتی که کار را بر نامزدها سخت کرده، به خصوص در مناطق غیر شهری که تحت نفوذ عشایرند، آن است که گاه رأی‌های یک عشیره بین چند حوزه انتخابیه تقسیم شده و این وضعیت باعث شده که یک نامزد از وجود رأی یک عشیره برای خود مطمئن نباشد.
از دیگر تغییرات مهم در نظام جدید انتخابات آن است که نامزدها تبلیغاتشان را در دایره‌های انتخاباتی‌شان محدود کرده‌اند و دیگر پوسترهای تبلیغاتی نامزدهای مطرح در سرتاسر استان دیده نمی‌شود.
شمار افراد واجد شرایط
حدود 25 ملیون عراقی واجد شرایط اخذ رای برای انتخاب 329 نماینده جدید مجلس عراق هستند.
شمار ائتلافها و احز اب شرکت کننده در انتخابات عراق
در انتخابات زود هنگام پارلمانی عراق برای تعیین 329 نماینده، 21 ائتلاف سیاسی با یکدیگر به رقابت می‌پردازند.
بر اساس این گزارش، تعداد احزاب شرکت کننده در این انتخابات 167 حزب است که 58 حزب از آن‌ها در چارچوب ائتلاف‌ها هستند.
تعداد کل نامزد‌ها در انتخابات پارلمانی عراق، سه هزار و 249 نفر عنوان شده است که زنان سهمی 951 نفری از کل نامزد‌ها را تشکیل می‌دهند.
از این تعداد، 789 نامزد به صورت مستقل، 959 نامزد در قالب ائتلاف انتخاباتی و یک هزار و 501 نفر نیز در قالب اعضای احزاب در انتخابات آینده شرکت می‌کنند.
کرسی‌های پارلمان به تفکیک استانی
کرسی‌های پارلمانی استان‌های عراق به این شرح است؛ استان بغداد 71 کرسی، نینوا 34، بصره 25، ذی قار 19، سلیمانیه 18، بابل 17، اربیل 16، الانبار 15، دیالی 14، کرکوک 13، استان‌های واسط، دهوک، نجف و صلاح الدین هر کدام 12، کربلا و الدیوانیه 11، میسان 10 و المثنی 7 کرسی است.
شمار ناظران
شمار ناظران بین‌المللی بیش از 500 نفر است.
همچنین 291 خبرنگار بین‌المللی هم این انتخابات را پوشش خواهند داد.
سهم زنان
بر اساس قانون انتخابات عراق، شمار حوزه‌های انتخابیه 83 حوزه است و هر حوزه بین 3 تا 5 کرسی دارد که حداقل یک کرسی متعلق به زنان است و سهمیه زنان در هر استان یک چهارم کرسی‌ها یا بیشتر خواهد بود.اقدام بسیاری از احزاب موثر عراق در نامزد کردن انحصاری زنان در حوزه‌های انتخابیه‌ای که قصد رقابت در انتخابات زودهنگام را دارند، نشان دهنده تاثیر واضح سهمیه زنان در پارلمان عراق بر معادله انتخابات است.
تقسیم عراق به 83 حوزه انتخابیه و مشخص کردن شمار کرسی‌های زنان در پارلمان عراق برای تضمین حضور یک زن در هر کدام، موجب شده زنان نماینده در پارلمان عراق بر این باور باشند که سازوکار جدید قانون انتخابات و تغییر رویه احزاب در روی آوردن به زنان، سهم آنها در پارلمان آتی عراق را بیشتر می‌کند.
براساس قانون اساسی عراق، شمار کرسی زنان در پارلمان نباید کمتر از 25 درصد کل نمایندگان پارلمان باشد.
تاثیر زنان در انتخابات سابق در عراق اندک بود و ائتلاف‌های بزرگ اهمیت کمتری به نامزدهای زن می‌دادند.
اما قانون فعلی انتخابات نقش بیشتری به زنان می‌دهد به گونه‌ای که کرسی‌های هر استان به حوزه‌های انتخابیه تقسیم شده است و سهم زنان برای تضمین حضور یک زن در هر حوزه انتخابیه نیز مشخص شده، از این رو برخی از احزابی که می‌دانستند نمی توانند با نامزدهای مرد رقابت کنند، فقط با نامزدهای زن وارد رقابت شدند.
این همان اقدامی است که احزاب کرد هنگامی که دیدند رقابت بر سر کرسی نامزدهای مرد سخت است و ممکن است نتیجه ندهد، به آن روی آورده و 4 نامزد زن برای 4 حوزه انتخابیه در استان دیالی مشخص کردند.
اهمیت پارلمان در نظام سیاسی عراق
پارلمان در نظام سیاسی عراق به دلیل نقشی که در معرفی نخست وزیر و تایید کابینه دارد، دارای جایگاه ویژه‌ای است.
رهبران سیاسی عراق بر اساس یک قانون نانوشته، پست‌های کلیدی کشور شامل نخست وزیری، ریاست جمهوری و رئیس پارلمان را بین طوایف قومی و مذهبی بزرگ این کشور تقسیم کرده به نحوی که نخست وزیری برای شیعیان، ریاست جمهوری در اختیار کُردها و ریاست پارلمان با اهل سنت است.
طبق قانون، بزرگترین فراکسیون پارلمان مسوولیت معرفی نخست وزیر را برعهده دارد که بعد از معرفی به رئیس جمهوری، مامور تشکیل کابینه می‌شود و در نهایت نخست وزیر و اعضای کابینه باید از پارلمان رای اعتماد بگیرند.
مجلس نمایندگان عراق یا مجلس نواب عراق (مَجلس النوّاب العراقی) تنها مجلس قانونگذاری در عراق محسوب می‌شود.
این مجلس در منطقه الخضراء شهر بغداد واقع شده است و نمایندگان آن برای دوره‌های چهارساله از طریق رأی مستقیم مردم انتخاب می‌شوند.
در زمان دیکتاتوری «صدام حسین» در عراق، حزب بعث تنها حزب رسمی فعال در این کشور بود و سایر احزاب و گروه‌ها به ویژه جریان‌های شیعی و کُرد‌ها به صورت پنهان و عمدتا در مقابل رژیم بعث فعالیت می‌کردند.
پس از سقوط صدام در سال 1382 (2003)، گروه‌های سیاسی و جریان‌هایی که به واسطه قدرت رژیم بعث و زورگویی‌های آن سرکوب شده بودند، توانستند وارد جریان سیاسی عراق شوند و در بدنه حاکمیت به ایفای نقش بپردازند.
مهلت تبلیغات
نامزدهای انتخابات پارلمانی عراق مجاز هستند تا ساعت 6 صبح روز شنبه 9 اکتبر 2021 به تبلیغات خود ادامه دهند.
این مهلت با استناد به احکام ماده 22 قانون انتخابات پارلمان عراق به شماره 9 سال 2020 تعیین شده است.
احکام ماده 22 قانون مذکور اشاره دارد که تبلیغات انتخاباتی آزاد، حق تضمین شده نامزدها به موجب احکام این قانون است که از تاریخ تایید لیست نامزدها از سوی کمیساریای عالی مستقل انتخابات آغاز می‌شود و تا 24 ساعت پیش از آغاز رای گیری به پایان می‌رسد.
سکوت انتخاباتی
سکوت انتخاباتی تنها یک روز پیش از آغاز رای گیری آغاز می‌شود.نامزدها می‌توانند تا 24 ساعت پیش از آغاز رای گیری در انتخابات به تبلیغات خود ادامه دهند، به این معنا که سکوت انتخاباتی از ساعت 6 صبح روز شنبه 9 اکتبر آغاز می‌شود.
رای گیری خاص و سراسری
بر اساس قوانین عراق، نیروهای امنیتی و نظامی این کشور به همراه آوارگان و زندانیان، دو روز قبل از رأی‌گیری سراسری یعنی در هشتم اکتبر در یک رأی‌گیری خاص شرکت می‌کنند تا مسئولیت آنها در تأمین امنیت انتخابات با مسئولیت رأی دادنشان تداخل پیدا نکند.
بر این اساس کارکنان وزارت کشور، وزارت دفاع، دستگاه مبارزه با تروریسم، وزارت داخلی اقلیم کردستان، وزارت پیشمرگه، پناهندگان و زندانیان زندان‌های عراق گروه‌های خاص شرکت‌کننده در انتخابات عراق نام گرفتند.
با وجود این، کمیساریای عالی مستقل انتخابات اعلام کرد که نیروهای حشد شعبی مشمول این وضعیت نمی‌شوند و آنان هم مانند عموم مردم در رأی‌گیری عمومی شرکت می‌کنند.
تعطیلی روز انتخابات
روز برگزاری انتخابات در 10 اکتبر، تعطیل رسمی خواهد بود.
بسته بودن فرودگاه‌ها تا پایان رای گیری
در ساعت 9 شب شنبه 9 اکتبر، یعنی یک روز پیش از موعد انتخابات، فرودگاه‌ها بسته می‌شوند و بسته بودن فرودگاه‌ها تا پایان فرآیند رای گیری ادامه خواهد داشت.
نیروهای امنیتی عراق اقدام به اعمال محدودیت برای تردد بین استانی به منظور کنترل اوضاع امنیتی خواهند کرد، اما ممنوعیت آمد و شد اعمال نخواهد شد.
تسهیلاتی برای آمد و شد رای دهندگان در استان‌هایشان با هدف کمک به آنها برای رسیدن به مراکز رای دهی در نظر گرفته شده است.
ادامه دارد..