مواجهه رئیس جمهور سیزدهم با 4بحران بزرگ اقتصادی

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم،‌ در آستانه سیزدهمین دور انتخابات ریاست جمهوری، برخی اقشار مردم نسبت به عدم تحقق وعده ها در گذشته نه چندان دور با نوعی حس رخوت و بی میلی در تعیین سرنوشت کلان کشور مواجه شده اند.
برای برخی این سوال پیش آمده است که اساسا انتخابات چه تاثیری بر سرنوشت آنها دارد؟
به عقیده این قشر رفتن و آمدن ها در سطوح کلان مدیریتی کشور تاثیری به خصوص در وضعیت و معیشت مردم ندارد.
این درحالی است که در نگاه دوم،‌ بخش مهمی از مشکلات کشور ناشی از تصمیمات مدیریتی بوده و اگر تصمیم درست تری در انتخاب های گذشته اتخاذ می شد، چا بسا شرایط کشور در پایان دهه 90 به گونه دیگری رقم می‌خورد.
در همین راستا چالش مذکور را با برخی اقتصاددانان مطرح کردیم تا مشخص شود نگاهی که بخشی از توده مردم درگیر آن شده اند نگاه درستی است؟
یا اینکه آوردگاه انتخابات و تعویض مدیریت می تواند در سرنوشت مردم اثر گذار باشد.
در ادامه گفتگوی تسنیم با وحید شقاقی شهری رئیس دانشکده اقتصاد دانشگاه خوارزمی را یخوانید:
شقاقی شهری با بیان اینکه، بحث انتخابات واقعا بحث مهمی برای هر کشوری است، گفت: وقتی انتخابات مطرح می شود چهره‌های جدیدتر و نگاه‌های نو و تفکرات نو میتواند ظهور پیدا کند از سوی دیگر عملا انتخابات به نحوی شرایط پاسخگویی و بررسی عملکرد و کارنامه دولت گذشته را هم فراهم میکند.
همه جای دنیا می خواهم بگویم همین است وقتی انتخابات مطرح می شود می‌بینید که کاندیداهایی که آمدند می توانند عملکرد دولت گذشته را نقد کنند و موشکافی کنند، دلایل ضعف عملکرد را مشخص کنند این در ذات انتخابات در همه جای دنیاست آن بحث نگاه نو، تفکرات نو، ظهور نگرش‌های جدید و به نحوی آشکارساختن ضعف‌های دولت گذشته مطرح می شود ، در همه جای دنیا هم چنین بحثی است.
ولی واقعیت این است که این بحثی که شما مطرح می کنید که برخی از اقشار دلسرد شدند، واقعیت این است که ما تا زمانی که رفتارها و نگرش‌ها به صورت عوام فریبانه و بر مبنای پوپولیستی باشد، یعنی شعارها و بحث‌ها عوام فریبانه باشد، مردم از فضای مدیریتی کشور زده خواهند شد.
دهه 90 دهه فرصت سوزیها بود/بدترین دوره عملکردی نیم قرن اخیر رقم خورد
وی افزود، به نظر بنده واقعیت این است این دهه پیش رو مهمترین دهه و از نظر من حیاتی‌ترین دهه اقتصاد ایران است.
عنوان دهه 90 را باید بگذاریم دهه فرصت سوزی‌ها و ما فرصت‌ طلایی را در دهه 90 از دست دادیم و واقعیت این است که وقتی از دهه 40 تا دهه 90 را من در حوزه اقتصاد تحلیل می‌کنم بدترین عملکرد برای دهه 90 بوده است.
به گفته شقاقی شهری، میانگین رشد اقتصاد ایران در دهه 90 صفر و میانگین تورم در این دهه 24 درصد شد و متوسط رشد تشکیل سرمایه ناخالص 5- درصد شد.
از سوی دیگر شرایط رکود و تورمی را داشتیم بویژه در دهه 90 آن بار تحمیلی که روی اقتصاد ایران شد، قدرت خرید مردم را هم به شدت تنزل داد و مهمتر از همه بی‌نظمی اجتماعی در دهه 90 گسترش پیدا کرد.
در دهه 90 ما با یک بحران‌های جدیدی مواجه شدیم مثلا بحران امید، بحران امید برای حل مسائل، من چون در بین توده مردم هستم و زندگی می‌کنم و درد مردم را درک می کنم.
می‌خواهم بگویم مردم در دهه 90 امیدوار بودند که بخشی از مسائل اقتصادیشان با شعارهایی که داده شده بود برطرف بشود ما شعارهای مهمی را در اقتصاد داده بودیم.
گفته بودیم رونق اقتصاد ایجاد می‌شود و رفاه ایجاد می‌شود و افق روشنی ایجاد خواهد شد و به نحوی اقتصاد سامان پیدا خواهد کرد که مردم به یارانه‌ها نیاز پیدا نکنند و امثال این شعارها.
ولی می خواهم بگویم دهه 90، مصادف شد با دو بار تحریم، به انضمام تصمیمات اشتباهی که در حوزه اقتصادی گرفته شد و ان نظم اجتماعی حاکم بر فضای اقتصادی از هم پاشید و شرایط سختی بر مردم گذشت.
چهار چالش بحرانی پیش روی ایران
استاد دانشگاه خوارزمی گفت: واقعیت این است که فارغ از اینکه نمی توانم از زبان مردم سخن بگویم اما به نظر من، دهه 1400 حیاتی‌ترین دهه در طول نیم قرن اخیر است.
باز هم جمله ام را تکرار کنم دهه 1400 یعنی دهه پیش رو، حیاتی‌ترین و مهمترین دهه در طول نیم قرن گذشته است.
از این منظر که ما چالش‌های انباشت شده اقتصادی داریم که برخی از این چالش‌ها به یک مرحله بحرانی رسیده است.
مردم باید بدانند که ما در دهه پیش رو 4 بحران بزرگ را در پیش رو داریم.
بحران آب، بحران جمعیت، بحران صندوق‌های بازنشستگی و بحران پایان عصر صادرات نفتی.
وی افزود، این 4 بحران، چهار بحران لایه اول است.
ما در لایه دوم، چالش نظام بانکی را داریم و در لایه سوم، چالش‌هایی مثل بیکاری، فضای نامناسب کسب و کار، مثل نابرابری، چالش آلاینده‌ها و دیگر چالش های اقتصادی را داریم.
اما لایه اول بسیار بسیار خطرناک است.
به عنوان مثال بحران آب، امروز آخرین گزارش‌ها نشان می‌دهد که هفتاد درصد ایران به مرحله تنش آبی رسیده است و نظام بهره‌وری پایین در بهره‌برداری از آب موجب شده است که ما وارد بحران آب می شوم و این بحران آب خطرناک است چون می‌تواند موجی از اعتراض استان به استان و روستا به روستا را ایجاد بکند.
این کارشناس اقتصادی گفت: آخرین گزارش‌ها درحوزه رشد نشان میدهد، جمعیت کشور ما متاسفانه رشد جمعیتش به زیر یک درصد رسیده است و بحث این است که برآوردها نشان می‌دهد که اگر نتوانیم یک دگرگونی اساسی ایجاد بکنیم در پایان این دهه پیش رو رشد جمعیت ایران صفر خواهد شد و برآوردها نشان می‌دهد که رشد جمعیت جهان در 2100 صفر خواهد شد اما ما با این وضعیت بحرانی‌ هفتاد سال زودتر از دنیا رشد جمعیتمان صفر می‌شود و این بسیار بسیار خطرناک است.
همچنین صندوق‌های بازنشستگی ما به مرحله فاجعه‌آمیز رسیدند و بحث این است که هر چقدر جمعیت دهه 50 و 60 به مرحله سن بازنشستگی دارد می‌رسد این بحران عمیق‌ و عمیق‌تر می‌شود.
پایان عصر نفت و تشدید چالشهای بودجه ای ایران
وی گفت: پایان این دهه دنیا از واردات نفت عبور خواهد کرد و دیگر چیزی به نام صادرات نفت و اوپک و تحریم نفت ایران بی معنی خواهد بود چون خریدار نفتی وجود ندارد و دنیا وارد تولید خودروهای برقی خواهد شد.
انرژی‌های نو جایگزین انرژی‌های فسیلی خواهد شد و دنیا به سرعت از نفت عبور خواهد کرد و این 4 بحران، بحران‌های سطح اول دهه پیش روست.
ما در لایه دوم چالش نظام بانکی را هم داریم من این نظام بانکی را چالش می‌گویم بحران نمی‌گویم.
ناترازی نظام بانکی ما بیش از هزار هزار میلیارد تومان است و اصلاح نظام بانکی جزو ضروریات است.
این استاد دانشگاه گفت: فارغ از همه وعده‌هایی که در دوره‌های گذشته داده شد و اجرایی نشد و من حق را به مردم می‌دهم.
و حافظه تاریخی مردم را دستخوش این نااطمینانی کرده ولی باید بگویم که عدم انتخاب درست ما و عدم مطالبه‌گری از سوی مردم و انتخاب‌های اشتباه می‌تواند این بحران‌ها را شدت بخشد و سرعتش را شدیدتر بکند و آن موقع ما حیاتی‌ترین دهه را از دست می‌دهیم.
من دهه 1400 که دو دولت خواهیم داشت، این دو دولت بسیار مسئولیت سنگینی را برای حفظ تاریخ این سرزمین برعهده دارند چون وقتی کشور درگیر بحران آب بشود، درگیر بحران جمعیت بشود درگیر بحران صندوق‌های بازنشستگی و اگر از آن تمکن مبتنی بر صادرات نفتی عبور کنیم واقعا اداره کشور بسیار سخت خواهد شد لذا من پیشنهادم این است که هم کاندیداها به این مباحث توجه کنند.
وی ادامه داد، یک زمانی ما صاحب 50 سال نفت بودیم و می توانستم نفت صادر بکنیم و بسیاری از چالش‌ها را با نفت یا پوشش دادیم یا به تعویق انداختیم.
دهه 60 صندوق‌های بازنشستگی ما به نحوی بود که دولت از منابع صندوق‌ها می توانست برداشت بکند یعنی صندوق‌ها صاحب منابع آزاد بودند و دولت چون ورودی استخدام بیش از خروجی بازنشستگی بود پس صندوق‌ها مازاد داشتند و دولت به صندوق‌ها بدهکار شد ولی الان ورق برگشته است الان به ازای هر یک بازنشسته هفت دهم ورودی داریم و در پایان این دهه به ازای هر یک و نیم تا دو نفر بازنشسته، ما یک نفر ورودی خواهیم داشت و تعهدات دولت بیش از هزار و پانصد هزار میلیارد تومان است به صندوق های بازنشستگی.
شقاقی شهری افزود،‌ بحران جمعیت هم که رهبری بارها تاکید کردند با شعار و با حرف و اینها ایجاد نمی‌شود جمعیت نیازمند یک دگرگونی اساسی در ساختارهای اجتماعی و اقتصادی کشور است.
این هشدار را هم باید به کاندیداها بدهیم فارغ از اینکه کاندیدا کیست؟
من اقتصاد دان هستم و نمی‌خواهم وارد تحلیل‌های سیاسی و جناح بندی‌ها نمی شویم.
می خواهم بگویم هر کسی در این دهه و دو دولت خواهد آمد واقعا کار بسیار سختی را دارد و درگیر با این مسائل خواهد شد خدا کمک بکند و مردم و دولت باید شبانه روزی پای خود بایستند تا حداقل ما از شدت بحران‌ها بکاهیم.
وی گفت: مردم هم اگر فرصت را از دست بدهند و انتخابشان اشتباه باشد یا حمایت نکنند یا مطالبه نکنند اگر واقعا حمایت نکنند از دولت مطالبه هم نکنند، مطالبه‌هایشان هم بحق نباشد این می‌تواند سرنوشت بدی را برای فرزندان ما در دهه‌های آینده ایجاد بکند.
بسیار بسیار دهه پیش رو حیاتی است این انتخابات و انتخابات 4 سال بعدی جزو مهمترین انتخابات کشور است و مسائل ما بسیار مسائل بغرنجی شده است و لذا این آگاهی را به مردم بدهیم که مردم حتما مطالبه بکنید حتما ناامید نباشید چون ناامیدی هیچ فایده ای ندارد.
این اقتصاددان افزود: درست انتخاب بکنیم و مطالبه بکنیم یعنی مردم می‌توانند مطالبه بکنند من اقتصاددان هم باید بتوانم حرفهایم را بزنم و هشدار بدهم و تلنگر بزنم به کاندیداها، به مشاورین این کاندیداها برنامه‌هایشان را بتوانیم نقد بکنیم و انشاءالله که این هشدارهای ما، تلاش‌های ما بتواند تاحدودی آن رسالت تاریخی خودمان را ایفا بکند.
این کارشناس اقتصادی در بخش پایانی مباحث خود گفت: امیدوارم که مردم انتخاب درستی را انجام بدهند.
باید در کشور مطالبه جدی شکل بگیرد و بر سر حل مسائل اقتصادی یک گفتگوی ملی و یک اجماع ملی هم شکل بگیرد.
به نظرم این بحران‌ها را با یک دولت و مخالفین و اینها نمی‌شود حل کرد این چالشها نیاز به یک اجماع دارد، دلسوزی دارد کسانی که دلسوزان این کشور هستند از هر جناحی باید تلاش بکنند که به دولت منتخب کمک بکنند تا بتواند دست به جراحی‌های عمیق و بزرگ بزند.
این بحران‌ها بدون جراحی‌های عمیق حل نخواهد شد.
با شعار،‌ با عوام فریبی، با به تعویق انداختن، با برخورد مسکن‌وار این مسائل بدتر خواهد شد لذا ما باید واقعیت‌ها را بگوییم، مردم هم باید آگاه باشند و هم نباید مردم را ناامید بکنیم امیدوار باشیم این مطالبه جدی بتواند برخی از مسائل کشور را حل بکند.
کاندیداها هم به نظرم باید به این مسائل آگاه باشند بدانند که چه رسالت سنگینی را چه مسئولیت سنگینی را برعهده دارند و دیگر گذشت آن دورانی که با نفت ما می‌توانستیم بسیاری از چالشهای اقتصادی مان را پوشش بدهیم.
انتهای پیام/