آداب و رسوم مردم تربت حیدریه در ماه مبارک رمضان؛ از «تشت زنی» تا نان جو در شبهای قدر

آیین‌ها، آداب و رسوم پسندیده زیادی ویژه ماه رمضان داشته و دارند که یا به دست فراموش سپرده شده و یا در حال از بین رفتن هستند، سنت زیبای «تشت زنی» یا «شوخنی» از جمله آنها و در زمره آیین‌های مذهبی کهن در این خطه از کشور عزیزمان ایران است.
به گزارش خبرگزاری فارس از تربت حیدریه، مردم شهرستان تربت حیدریه، آیین‌ها، آداب و رسوم پسندیده زیادی ویژه ماه رمضان داشته و دارند که یا به دست فراموش سپرده شده و یا در حال از بین رفتن هستند، سنت زیبای «تشت زنی» و «شوخنی» یا شب خوانی، از جمله آنها و در زمره آیین‌های مذهبی کهن در این خطه از کشور عزیزمان ایران است.
یک فعال اجتماعی اهل تربت حیدریه ضمن بیان این که یکی از سنت‌های پسندیده در تربت حیدریه تشت زنی بوده، به خبرنگار فارس در این شهرستان گفت: مردم در قدیم برای بیدار کردن یکدیگر در وقت سحر، از صدای تشت، بشکه و بعدها از طبل یا دهل استفاده می کردند.
احمد دهقان افزود: اجرای سنت به این شکل بود که در هر محله یک یا دو نفر تشت به دست به پشت بامی بلند رفته و با نواختن آن، فرا رسیدن سحر را به دیگران اطلاع می دادند که البته امروزه تلفن جایگزین تشت و بشکه و طبل شده و برخی با زنگ تلفن دیگران را از خواب بیدار می‌کنند بدون اینکه مکالمه ای رد و بدل شود.
وی در بخش دیگر صحبتهای خود اظهار کرد: در قدیم غذای غالب مردم در وقت سحر، آبگوشت بود که هنوز نیز در بسیاری از روستاهای تربت حیدریه این رسم پابرجاست.
خانه تکانی در آستانه ماه مبارک رمضان
یک محقق و پژوهشگر تاریخ محلی تربت حیدریه نیز در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در ارتباط با آداب و رسوم مردم این خطه گفت: آن چه این سنت‌ها را همچنان زنده نگه داشته است پایبندی افراد کهنسال و به ویژه روستاییان تربت حیدریه به این سنت است، از جمله این سنت‌ها می‌توان به شب‌خوانی، سحرخوانی، پخت انواع نان و غذای ویژه ماه مبارک رمضان، شب چره، پس افطاری و انجام صله رحم اشاره کرد.
آرزو علومی بایگی افزود: در ارتباط با آداب ماه مبارک رمضان در روستا‌های تربت حیدریه و به ویژه در بین افراد قدیمی‌تر این است که چند روز مانده به آغاز ماه مبارک، مردم به پیشواز ماه رمضان می‌روند به این طریق که روستاییانی که فاصله محل زندگی شان با شهر زیاد است و در صورت آمدن به شهر در ماه رمضان نمی‌توانند روزه بگیرند، از حدود ۱۰ روز مانده به فرا رسیدن ماه رمضان به شهر می‌آیند و مایحتاج خود را برای یک ماه تهیه می‌کنند تا مجبور نباشند در ایام ماه مبارک به شهر بیایند.
وی تاکید کرد: زنان روستایی نیز معمولا در آستانه آغاز ماه رمضان خانه‌تکانی مختصری انجام می‌دهند تا در طول ماه مبارک مجبور به رفت و روب خانه نشوند.
محقق و پژوهشگر تاریخ محلی تربت حیدریه بیان کرد: در گذشته و تا حدودی الان بسیاری از خانواده‌های روستایی قبل از ماه رمضان گندم به آسیاب می‌برند و سپس در ۲ مرحله نان محلی می‌پزند، در مرحله اول که قبل از ماه رمضان است به اندازه مصرف ۱۰ تا ۱۵ روز نان می‌پزند تا در طول ماه مبارک کمتر مجبور شوند به سر تنور گرم بروند.
علومی ادامه داد: در مرحله دوم در روز‌های پانزده یا شانزدهم ماه مبارک نان پخت می‌کنند و بقیه نان مورد نیاز خود تا پایان ماه را می‌پزند و در این مرحله در آستانه ایام شهادت حضرت امیرالمؤمنین (ع) علاوه بر نان محلی، نان جو یا تافتون جو هم می‌پزند.
وی گفت: در شب‌های قدر در بسیاری از خانه‌های تربت حیدریه، نان جو وجود دارد و با توجه به این که امیرالمومنین(ع) نان جو استفاده می‌کردند در شب شهادت آن حضرت مردم در سفره‌های افطار خود نان جو همراه با ماست می‌گذارند؛ البته عده‌ای نیز میزان بیشتری نان جو تهیه و در بین نمازگزاران مساجد توزیع می‌کنند.
محقق و پژوهشگر تاریخ محلی تربت حیدریه اظهارکرد : مردم این شهرستان معتقدند قرآنی را که در ماه رمضان آغاز می‌کنند باید حتماً تا آخر ماه تمام کنند و گرنه قرض‌دار می‌شوند و هر کس در جزء آخر قرآن نوبتش به سوره توحید رسید، به سایر شرکت کنندگان در دوره قرآن شیرینی می‌دهد.
انتهای پیام/ ۷۰۰۶۸/س