مواجهه با نوسانی از رعایت اجباری و کنارگذاشتن پروتکل‌ها

ایسنا/خوزستان یک جامعه‌شناس با بیان اینکه مردم عادی‌سازی شدن شرایط را با ضعیف شدن و یا کم‌ریسک شدن کووید ۱۹ یکی می‌دانند، گفت: نگاه جامعه نسبت به کووید ۱۹ بنیادی نیست و رفتار سلامت در ارتباط با کووید ۱۹ درونی نشده است، به این دلیل است که در ارتباط با استفاده از ماسک و رعایت دیگر پروتکل‌ها با نوسان مواجه هستیم و با وارد شدن در پیک، میزان استفاده از ماسک افزایش می‌یابد و به محض خارج شدن از آن، کاهش پیدا می‌کند.
علی عربی در گفت‌وگو با ایسنا، در خصوص دلایل بی‌توجهی به رعایت پروتکل‌های بهداشتی، اظهار کرد: در ارتباط با رعایت نکات بهداشتی در ایران یک نکته کلی وجود دارد؛ وقتی مطرح می‌شود که مردم کمتر پروتکل‌های بهداشتی را رعایت می‌کنند باید ببینیم که مبنای این مقایسه چیست؟
آیا واقعاً بررسی و پژوهشی صورت گرفته و آیا پیش از این اطلاع‌رسانی به صورت کامل صورت گرفته و اکنون شاهد رعایت نکردن پروتکل‌های بهداشتی هستیم؟
یا ممکن است مبنای مقایسه شرایطی باشد که به صورت تناوبی ایجاد شده است و پس از آن اظهار می‌شود که مردم کمتر رعایت می‌کنند.
وی ادامه داد: به نظر می‌رسد که در جامعه ما روند اولیه اطلاع‌رسانی صورت نگرفته است و اکنون مطرح می‌شود که مردم نسبت به گذشته کم‌تر پروتکل‌ها را رعایت می‌کنند.
اما به نظر می‌رسد که مبنای مقایسه شرایط حادی است که ایجاد می‌شود.
یعنی به هنگام ایجاد شرایط حاد از نظر شیوع کرونا، دولت مقررات و محدودیت‌های جدی وضع می‌کند و به تبع آن مردم نیز مقررات را رعایت می‌کنند و پس از اینکه فرآیند عادی‌سازی، به معنای "عبور از دوره بحرانی و حاد" انجام می‌شود، برای بیشتر افراد معادل با کنار گذاشتن پروتکل‌های بهداشتی خواهد بود.
مردم ضعیف‌شدن کووید ۱۹ را با عادی‌شدن شرایط یکی می‌دانند
عضو هیات علمی گروه جامعه‌شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز در پاسخ به این سوال که آیا کرونا برای مردم عادی شده است؟
تصریح کرد: ممکن است کرونا برای مردم عادی شده باشد و یا دولت‌ها پس از یک دوره بحرانی، شرایط را عادی‌سازی می‌کنند.
به عنوان مثال پس از عبور از پیک سوم کرونا در کشور و کاهش مرگ و میر، در شرایط عادی‌سازی قرار گرفتیم.
در این شرایط دولت به مرور زمان برخی از محدودیت‌ها را رفع می‌کند که باعث برگشتن مردم به زندگی عادی می‌شود.
با توجه به اینکه جامعه ما متأسفانه ارتباط اولیه را با خود مساله پاندمی کرونا برقرار نکرده‌ است، همچنان به محض اینکه دولت محدودیت‌ها را بر می‌دارد، مردم عادی‌سازی شدن شرایط را با ضعیف شدن و یا کم‌ریسک شدن کووید ۱۹ یکی می‌دانند.
رعایت پروتکل‌های بهداشتی درونی نشده است
عربی با اشاره به تبعات عادی شدن کرونا، گفت: عادی‌ شدن شرایط سبب می‌شود مردم پروتکل‌های بهداشتی را کنار بگذارند به این دلیل که مساله رعایت پروتکل‌ها درونی نشده است.
به طور کلی ما با کاهش رعایت پروتکل‌های بهداشتی مواجه نیستیم.
زمانی که فشار از سوی دولت برای رعایت پروتکل‌های بهداشتی افزایش پیدا می‌کند، میزان استفاده از ماسک نیز به تبع آن افزایش پیدا می‌کند و وقتی این فشار کمتر می‌شود، میزان استفاده از ماسک نیز کاهش می‌یابد.
وی تاکید کرد: وقتی بیان می‌شود که به عنوان مثال استفاده از ماسک در تهران از ۹۰ درصد به ۶۰ درصد کاهش پیدا کرده به این معنا است که مردم پیش از آن برای رعایت پروتکل‌های بهداشتی تحت فشار بودند و اکنون دوباره در فرآیند عادی‌سازی به رفتار قبلی خود بازمی‌گردند.
این همان درکی است که مردم از بیماری کووید ۱۹ دارند.
این جامعه‌شناس افزود: مشکل ما از امروز نیست، وقتی گفته می‌شود که مردم کم‌تر رعایت می‌کنند می‌توان گفت در واقع از ابتدا روندی وجود نداشته است و متأسفانه تعامل جامعه به ویژه ساختارها و نهادهای رسمی با پدیده پاندمی یک برخورد متناقض و میان انکار کردن و انکار نکردن بوده است.
همچنین در کنار این مساله شبکه‌های اجتماعی و اخبار کاذب مؤثر بودند.
در نتیجه همه این مسائل دست به دست هم دادند که ما از ابتدا تا به امروز نتوانیم پیام صحیحی در ارتباط با ضرورت رعایت پروتکل‌های بهداشتی که همان استفاده از ماسک و شستن دست‌ها است، به جامعه منتقل و این پیام را نهادینه کنیم.
در نتیجه این فرآیند کماکان ادامه دارد و به محض اینکه شرایط از حالت پیک خارج می‌شود، دوباره رفتار مردم مانند گذشته خواهد بود.
درونی نشدن "رفتار سلامت" درخصوص کووید ۱۹
عضو هیات علمی گروه جامعه‌شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز با بیان اینکه نگاه جامعه نسبت به کووید ۱۹ بنیادی نیست و رفتار سلامت در ارتباط با کووید ۱۹ درونی نشده است، گفت: در ارتباط با استفاده از ماسک و رعایت دیگر پروتکل‌ها با نوسان مواجه هستیم و با وارد شدن در پیک، میزان استفاده از ماسک افزایش می‌یابد و به محض خارج شدن از آن، کاهش پیدا می‌کند.
با نوسانی از رعایت اجباری و کنارگذاشتن پروتکل‌ها مواجه‌ایم
عربی افزود: به نظر می‌رسد که ما با پدیده کاهش رعایت پروتکل‌های بهداشتی مواجه نیستیم بلکه ما با نوسانی از رعایت اجباری و کنارگذاشتن این رعایت‌ها مواجه هستیم.
البته در جامعه با اشخاصی مواجه هستیم که پروتکل‌ها را کاملاً رعایت می‌کنند و این رفتار درونی شده است اما در بیشتر اقشار جامعه این رفتار درونی ‌نشده ‌است.
این جامعه‌شناس تصریح کرد: در تعامل با پاندمی کووید ۱۹ از ابتدا با یک رفتار متناقض و پارادیکال مواجه بودیم و پس از عبور از پیک بیماری، دولت شرایط را عادی‌سازی می‌کند و این عادی‌سازی شدن شرایط برای جامعه به معنای کم‌خطر شدن کرونا تلقی می‌شود.
نقش رنگ‌بندی شهرها در میزان رعایت پروتکل‌ها
عضو هیات علمی گروه جامعه‌شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز در پاسخ به این سوال که آیا رنگ‌بندی شهرها از نظر شیوع کرونا تاثیری بر جامعه دارد؟
گفت: فرآیند رنگ‌بندی شهرها بر اساس میزان شیوع و خطرناک‌بودن ویروس یک روند صحیحی است که نه تنها در کشور ما بلکه در همه کشورها صورت می‌گیرد.
در واقع این روند یک فرآیند عادی‌سازی شدن زندگی و فعالیت‌های اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و ...
است.
اما مشکل از جایی ایجاد می‌شود که ما به لحاظ درونی با پروتکل‌های بهداشتی و رفتارهای سلامت، ارتباط صحیح برقرار نکرده‌ایم که همان فهم و درک ناکامل از کووید ۱۹ در سطح جامعه است.
فرآیند رنگ‌بندی شهرها درست است اما درک جامعه از عادی‌سازی شرایط غلط است، به این دلیل که رفتار سلامت درونی نشده است.
نقش اعتماد اجتماعی در پاندمی
وی در خصوص ارائه راهکارهایی برای نهادینه کردن رفتارهای سلامت در جامعه، تصریح کرد: از نظر جامعه‌شناختی نمی‌توان یک شبه این رفتار را تغییر داد.
نهادینه کردن رفتار سلامت یک امر فرهنگی و زمان‌بر است.
مهم این است که سیاست‌گذاری ما در امر سلامت تا جایی که امکان دارد عاری از هر گونه سوگیری باشد.
وقتی می‌توان از جامعه انتظار برخورد درست در برابر پاندمی داشت که اعتماد اجتماعی وجود داشته باشد.
یکی از مسائلی که می‌تواند به رعایت پروتکل‌های بهداشتی کمک کند این است که اعتماد اجتماعی پررنگ باشد.
همچنین باید به جای سرمایه‌گذاری بر حوزه درمان، بر پیشگیری سرمایه‌گذاری کرد.
بسیار مهم است که جامعه با نهادها تعامل یک‌دست داشته و تضادی نداشته باشد.
نقش کنشگران اجتماعی در پاندمی
وی با تاکید بر اینکه رفتارهای سلامت در جامعه درونی نشده است، تصریح کرد: بخشی از آن مرتبط با آموزش است.
بحث دیگر زیرساخت‌های سلامت است.
باید ببینیم که چقدر در حوزه پیشگیری سرمایه‌گذاری شده است.
یکی دیگر از دلایلی که باعث می‌شود عدم رعایت مردم برجسته‌تر شود، کنش‌گران اجتماعی یا همان سلبریتی‌ها هستند.
به عنوان مثال جشنواره‌ها و مراسم کلیدی مانند جشنواره فیلم فجر، بدون رعایت پروتکل‌های بهداشتی برگزار می‌شود.
البته این مساله باعث رعایت نکردن پروتکل‌های بهداشتی نیست بلکه می‌تواند تشدیدکننده آن باشد.
انتهای پیام