چند نوع دموکراسی که کمتر درباره آنها شنیده‌اید
انواع دموکراسی بر اساس ملاک‌های مختلفی به دست می‌آید. برحسب اینکه هدف اصلی حکومت دموکراسی را تأمین آزادی فرد، فضیلت مدنی یا برابری سیاسی بگیریم، تعابیر مختلفی از دموکراسی به دست می‌آید که ممکن است هر یک به نوع جداگانه‌ای از دموکراسی بیانجامد.
ایسنا/خراسان رضوی انواع دموکراسی بر اساس ملاک‌های مختلفی به دست می‌آید.
برحسب اینکه هدف اصلی حکومت دموکراسی را تأمین آزادی فرد، فضیلت مدنی یا برابری سیاسی بگیریم، تعابیر مختلفی از دموکراسی به دست می‌آید که ممکن است هر یک به نوع جداگانه‌ای از دموکراسی بیانجامد.
اینک به بررسی برخی از انواع دموکراسی می‌پردازیم:
۱-دموکراسی مسیحی
احزاب دموکرات مسیحی، فلسفه سیاسی و مبانی اعتقادی خود به دموکراسی را از اصول مسیحیت استخراج می‌کنند.
جنبشی دموکراسی مسیحی شامل احزاب، اتحادیه‌ها، سازمان‌ها و گروه‌های سیاسی مختلفی به ویژه در کشورهای کاتولیک مذهب و آمریکا بوده است.
ریشه دموکراسی مسیحی به واکنش کلیسای کاتولیک به مسائل جهان نو و مواضع لیبرالیسم، ناسیونالیسم و سوسیالیسم بازمی‌گردد.
لیبرال‌ها، سوسیالیست‌ها و اصلاح‌طلبان اروپایی از اواخر قرن نوزدهم کلیسای کاتولیک را مانع توسعه اجتماعی و وحدت ملی می‌دانستند.
در نتیجه کلیسای کاتولیک از موضعی تدافعی به نظریه‌پردازی درباره مواضع اجتماعی و سیاسی خود برخواست.
واتیکان بیشتر در قرن نوزدهم اصول لیبرالیسم و دموکراسی را رسما محکوم کرده بود، اما در نهایت پس از بروز حوادثی، دموکراسی را به عنوان یکی از انواع مشروع حکومت پذیرفت، اما در شناسایی مذهب کاتولیک به عنوان مذهب رسمی کشور اصرار ورزید.
واتیکان به لیبرالیسم و سوسیالیسم هر دو انتقاد وارد می‌کرد و در مقابل از حقوق کارگران برای تشکیل اتحادیه‌های مسیحی دفاع می‌نمود.
مهم‌ترین نظریه پرداز دموکراسی مسیحی "ژاک ماریتن" (۱۹۷۳-۱۸۸۲) فیلسوف کاتولیک فرانسوی بود.
به نظر ماریتن دموکراسی مناسب‌ترین نظام برای تامین تشخص و آزادی انسان است.
در دموکراسی کثرت‌گرایی دینی محفوظ می‌ماند و دولت نسبت به آیین‌ها و ادیان متفاوت تساهل نشان می‌دهد.
به نظر ماریتن گرچه مالکیت خصوصی، حقی طبیعی است لیکن تعهدات اجتماعی نیز ایجاد می‌کند.
روی هم رفته دموکراسی مسیحی و احزاب دموکرات مسیحی در فرانسه، آلمان، ایتالیا، اتریش، بلژیک، هلند و کشورهای دیگر به منظور حمایت از مواضع اجتماعی کلیسای کاتولیک پیدا شدند و با الهام از اصول مسیحیت به دفاع از دموکراسی، حقوق بشر، رفاه اجتماعی، اقتصاد مختلط مبتنی بر سرمایه داری و وحدت اروپا پرداختند.
پس از سال ۱۹۸۹ احزاب دموکرات مسیحی در روسیه و دیگر کشورهای اروپای شرقی نیز شکل گرفتند.
احزاب دموکرات مسیحی دارای یک سازمان بین‌المللی نیز هستند و بزرگترین گروه متحد حزبی در پارلمان اروپا واقع در استراسبورگ را تشکیل می‌دهند.
احزاب دموکرات مسیحی روی هم رفته احزاب معتدل میانه‌رویی هستند و با افراط‌گری‌های چپ و راست مقابل می‌کنند.
۲-دموکراسی‌های مبتنی بر اصل نمایندگی منافع و گروه‌ها
برخی از هواداران دموکراسی به جای گزینش نمایندگان از حوزه های انتخابیه جغرافیایی، از گزینش نمایندگان گروه‌ها و تشکلات اجتماعی دفاع کرده‌اند.
به نظر آنها مهم‌ترین منافع و گروه‌ها باید در فرآیند تصمیم‌گیری عمومی مشارکت داشته باشند.
سوسیالیست‌های صنفی، خواهان چنین شکلی از نمایندگی بودند و در دهه‌های نخستین قرن بیستم در پی اصلاح دموکراسی برآمدند.
به نظر آنها می‌بایست در کنار پارلمانی مرکب از نمایندگان حوزه‌های جغرافیایی، پارلمانی نیز مرکب از نمایندگان اصناف، گروه‌ها، سازمان‌ها، صنایع و غیره ایجاد شود.
مجلس اول می‌بایست تنها به مسائل مشترک همه گروه‌ها و سازمان‌ها بپردازد، اما در مجلس صنفی در خصوص منافع هر یک از آنها و بهترین شیوه تأمین آن تصمیم بگیرد.
اصل نمایندگی بخش‌های مختلف جامعه، در دموکراسی‌های چند قومی، صنفی و انجمنی حاکم است.
۳-دموکراسی صنفی
دموکراسی صنفی آن نوع دموکراسی است که در آن انجمن‌های نماینده‌ی مجموعه‌ی معینی از منافع و گروه‌های عمده جامعه، به طور رسمی مورد شناسایی دولت قرار گرفته و در مراحل مشورتی، سیاست‌گذاری و اجرای سیاست‌ها دخیل باشند.
دموکراسی صنفی (که طبعاً باید از دولت صنف‌گرا که وجه اقتصادی دولت‌های اقتدارطلب و فاشیست قرن بیستم بوده است، تمیز داده شود) بعد از جنگ جهانی دوم در بعضی کشورهای اروپایی برقرار شد.
در این دموکراسی‌ها انجمن‌های اصلی مانند اتحادیه‌های کارفرمایی، حرفه‌ای، کارگری و غیره موقعیت مهمی در روند سیاست‌گذاری دولتی پیدا می‌کنند و در مقابل، حمایت اعضای خود از آن سیاست‌ها و به طور غیر مستقیم از دولت را تضمین می‌نمایند.
در این کشورها، در کنار پارلمان به مفهوم مرسوم حاکمه، نوعی "پارلمان صنفی" نیز وجود دارد که به ویژه در زمینه سیاست‌های اقتصادی تصمیم‌گیری می‌کنند.
به هر حال در این دموکراسی‌ها، همه انجمن‌ها و سازمان‌های اجتماعی دارای اهمیت سیاسی یکسانی تلقی نمی‌شوند.
نمونه‌هایی از دموکراسی صنفی را می‌توان در اتریش، سوئد و هلند یافت.
منبع: کتاب دانش‌نامه سیاسی، دکتر حسین بشیریه
انتهای پیام