صف های طولانی مقابل نانوایی های مشهد/ اما و اگرهای قاچاق آرد

خبرگزاری مهر - گروه استان‌ها، ملیحه زرین پور: برخی مشکلات اقتصادی، اجاره بهای بالا و در دسترس نبودن نیروی کار در بخش نانوایی در کنار کمبود آرد و توزیع آن به نرخ‌های تعزیراتی و نبود آرد نیمه یارانه‌ای سبب شده تولید نان برای بخش خصوصی بدون سوددهی اقتصادی باشد و همین امر هم واحدهای آزاد پز را از ادامه راه منصرف کند.
در این میان عده‌ای هم با توجه به تفاوت قیمت آرد در بخش دولتی و آزاد به فکر فروش آن در بازار آزاد و حتی قاچاق آرد نرخ دولتی از مرز افغانستان بیفتند!
طبق برخی اخبار منتشر شده در چند روز گذشته هر کیسه آرد در بازار آزاد تا چندین برابر نرخ مصوب دولتی به فروش می‌رسد و این نرخ در مرز افغانستان تا ۵۰۰ هزار تومان هم رسیده است در حالی که نرخ مصوب یارانه‌ای که در نانوایی‌ها توزیع می‌شود بین ۳۵ تا ۴۸ هزار تومان برای یک کیسه ۴۰ کیلویی آرد است؛ شاید این یکی از دلایل کمبود آرد و به تبع آن نان و ازدحام جمعیت جلوی درب نانوایی‌ها در مشهد باشد.
امری که به گفته برخی شهروندان در این حال و هوای کرونایی دغدغه‌ها را بیشتر کرده است.
آرد مشهد در راه افغانستان
این در حالی است که روز گذشته، رئیس اداره غله خراسان رضوی سخن از قاچاق آرد از مرز افغانستان زده بود و برخی نانوایی‌ها در شهرستان‌های مرزی استان مانند تایباد و تربت جام هم صحت آن را به دلیل به صرفه نبودن پخت نان و مشکلات واحد اقتصادی تأیید کرده بودند.
هر چند نوری گفته بود آرد قاچاق شده از استان ما نیست اما گفته‌های برخی نانوایی‌ها حکایت دیگری دارد.
با این حال این مسئول در مصاحبه‌ای با یکی از رسانه‌های خراسان رضوی گفته بود: هیچ جای قانون گفته نشده خرید و فروش گندم و آرد ممنوع است؛ اما آرد و گندم یک کالای یارانه‌ای و شامل قوانین تعزیراتی است اینکه بگویم آرد خراسان رضوی سر از افغانستان درمی‌آورد بعید نیست، چراکه آرد در شهرها، شهرستان‌ها، روستاها و خانه پزی روستایی توزیع می‌شود و جمعیت گسترده‌ای تأمین آرد می‌شوند و هیچ بعید نیست آرد به سمت مرز افغانستان قاچاق شود؛ اما با بررسی‌هایی که کردیم متوجه شدیم مطلوبیت اینکه از اینجا به افغانستان نان ببرند بهتر از بردن آرد است.
رئیس اداره غله خراسان رضوی بُردن آرد به سمت افغانستان را منطقی ندانسته و گفته بود: وقتی تجار افغانستانی می‌توانند از ازبکستان و قزاقستان راحت تر آرد را تأمین کنند چرا مسیر سخت ایران را انتخاب کند؟
گفته‌های رئیس اداره غله خراسان رضوی در حالی عنوان می‌شود و قاچاق آرد به افغانستان را هم تأیید و هم غیر منطقی می‌داند که ازدحام جلوی درب نانوایی‌ها و عدم پخت نان به روال سابق و خیلی کمتر از گذشته آن هم در نانوایی‌هایی که پیشتر همیشه نان آماده داشتند تا جوابگوی مشتریان باشند روایت‌های دیگری در خود دارد.
قاچاق آرد غیر منطقی است
خبرنگار مهر، به منظور پیگیری این امر به سراغ اتحادیه نانوایان مشهد رفته است.
مصطفی کشتگر، رئیس اتحادیه نانوایان مشهد می‌گوید: فروش آزاد آرد در مرز افغانستان را غیر منطقی دانست و گفت: خبر قاچاق آرد از مرز افغانستان را مدیر عامل غله استان مطرح کردند مبنی بر اینکه نانوایان نان نمی پزند و در عوض آرد نرخ مصوب دولتی را در مرز افغانستان می‌فروشند!
صحت و سقم این خبر را باید کسی که منتشر کرده تأیید کند و سند ارائه دهد چرا که این خبر خیلی غیر منطقی است.
وی افزود: از طرفی مگر می‌شود نانوایی‌های مشهد در دست تعداد معدودی خانواده مشخص باشد و آنها هم به دنبال قاچاق آرد به جای پخت نان باشند، آیا امکان دارد با این پایش ها، نظارت‌ها و مسیرهای ایست و بازرسی آرد ها را با ماشین جابجا کرد آن هم آرد تعزیراتی را؟!
از نظر بنده خیلی غیر منطقی است ولی باز هم وزارت صمت باید پاسخگوی قاچاق‌های اینچنینی باشد.
آرد مشهد قاچاق نمی‌شود
کشتگر می‌افزاید: شاید قاچاق آرد وجود داشته باشد ولی قطعاً از مشهد رخ نمی‌دهد اگر چنین چیزی وجود داشته باشد ممکن است از شهرستان‌های مرزی باشد نه از مشهد.
وی ادامه می‌دهد: با اشاره به کمبود آرد عنوان کرد: برخی پیش بینی‌ها را ما از دو سال پیش انجام دادیم که مثلاً در حوزه نیمه یارانه‌ای آرد کم داریم و نیاز به تزریق آرد به مشهد وجود دارد.
رئیس اتحادیه نانوایان مشهد بیان می‌کند: در برخی مناطق شهری ما هیچ مشکلی نداریم و مشکلات خیلی کمتر است چرا که تراکم نانوایی‌ها بیشتر، اجاره بهای نانوایی‌ها کمتر و دسترسی کارگر بیشتر است و قاعدتاً برپایی نانوایی هم بیشتر است لذا کمبود نان به آن شکلی که گفته می‌شود نیست و ازدحام جلوی نانوایی‌ها کمتر است و قاعدتاً در برخی مناطق شهری که اجاره بها بیشتر است مقرون به صرفه و سود ده نیست که برای پخت و فروش نان به نرخ مصوب سرمایه گذاری کنند.
کشتگر به برخی ازدحام‌های جلوی درب نانوایی‌های برخی مناطق شهر اشاره کرده و می‌افزاید: در احمدآباد، رضا، قاسم آباد و مناطق اینچنینی با توجه به همان نرخ‌های اجاره بها کسی برای راه اندازی نانوایی راغب نیست، هر چند یک زمانی خیلی‌ها در این مناطق نانوایی‌های آزاد پز بودند و برایشان صرفه اقتصادی داشت که اجاره بها بپردازند، هزینه کارگر و دیگر موارد را متقبل شوند و در عوض به سود مد نظر برسند.
نانوایی‌های آزاد پز صرفه اقتصادی ندارند
وی با اشاره به سهمیه بندی شدن آرد که کفاف تولید نان برخی نانوایی‌ها در برخی مناطق شهری را نمی‌کرد، اظهار می‌کند: خیلی از این نانوایی‌ها آرد مورد نیازشان را آزاد تهیه می‌کردند ولی آرد آزاد اینقدر گران شده که اصلاً صرف نمی‌کند نانوایی آن را تهیه و نان را به نرخ مصوب بفروشد.
لذا مقداری کمبود احساس می‌شود.
کشتگر با اشاره به بهتر شدن فضا در این حوزه از سه ماه قبل تاکنون می‌گوید: ما خودمان عنوان کردیم نانوایی‌ها شلوغ شده چون کمبود آرد به ویژه در شبکه نیمه یارانه‌ای زیاد شد، چرا که واحد آزاد پز برای تأسیس روی سود دهی آن حساب و کتاب می‌کرد و هدف تولید و سود دهی بر مبنای قیمت تمام شده بود ولی وقتی به دلیل کمبود سهمیه بندی شد و آرد نیمه یارانه‌ای حذف و به آنها هم آرد یارانه‌ای دادند و قرار شد به نرخ مصوب نان را ارائه کنند دیگر برایشان صرف نداشت لذا آن کمبود و ازدحام معلول همین بود.
وی با اشاره به طرح برکت و پایش هایی که صورت می‌گیرد، می‌افزاید: در این طرح نانوایی‌هایی که نیاز به آرد بیشتری دارند و آنهایی که پخت ندارند، شناسایی می‌شوند و وضعیت خیلی بهتر خواهد شد.
حذف بازار رقابتی نان
رئیس اتحادیه نانوایان مشهد می‌گوید: در نانوایی‌های آزاد پز انتخاب خرید نان با مشتری بود که نان را از این نانوایی بخرد یا نانوایی دیگری به عبارتی بازار نان رقابتی بود هم نان با نرخ آزاد و هم نرخ مصوب وجود داشت ولی الان با آن ماهیت سابق دیگر وجود ندارد.
با توجه به گرانی بسیاری از اقلام خود به خود سرانه مصرف نان بیشتر و در زمستان هم مصرف نان بیشتر می‌شود و نبود نانوایی‌های آزاد پز هم مزید بر علت شلوغی‌ها و ازدحام است.
شلوغی نانوایی را نمی‌توان به حساب آرد گذاشت
بهبودی، عضو اتحادیه نانوایان مشهد هم در گفتگو با مهر قاچاق آرد مشهد به افغانستان را تکذیب کرده، می‌گوید: چنین خبری صحت ندارد اینکه برخی نانوایی‌ها قرار باشد آرد را صادر کنند یا آن را در بازار آزاد بفروشند صحیح نیست مگر سهمیه آرد یک نانوایی چقدر است؟!
وی با اشاره به قیمت آرد مصوب دولتی برای نانوایی‌ها بیان می‌کند: قیمت هر کیسه آرد ۴۰ کیلویی نرخ دولتی بین ۳۵ تا ۴۸ هزار تومان است.
بهبودی در پاسخ به چرایی برخی ازدحام‌ها در جلوی درب نانوایی‌ها برای تهیه نان عنوان می‌کند: این ازدحام را نمی‌توان به حساب آرد گذاشت چرا که ممکن است در برخی ساعت‌ها به دلایل مختلف جمعیت بیشتری برای خرید نان بیایند خصوصاً با توجه به شرایط و منع عبور و مرور از یک ساعت مشخص مردم سر شب یا بعد از نماز را برای خرید نان می‌گذارند و به تبع برخی هم که از سرکار برمی گردند برای خرید نان اقدام می‌کنند لذا ممکن است جمعیت برای خرید نان بیشتر شود.
وی با اشاره به طرح برکت در سطح نانوایی‌ها و پایش آن می‌گوید: یکسری از نانوایی‌های غیر مجاز پیش از این وجود داشتند که خیلی برای اتحادیه نانوایان درد سر بود و همانها ممکن بود آرد سهمیه را در بازار آزاد بفروشند ولی الان تعطیل شدند لذا اگر شاهد وجود برخی نانوایی‌های بدون فعالیت هستید اینها همان موارد غیر مجازی هستند که مجوز فعالیت ندارند.
نان این روزها دغدغه شده آن هم نه تنها دغدغه کمبود آرد، قاچاق آن یا ازدحام برای خرید آن، بلکه کیفیت نان‌های عرضه شده هم کاهش یافته و به شکل سابق حق انتخابی هم وجود ندارد که اگر من از نان فلان نانوایی رضایت ندارم نان را با قیمت انتخابی اما کیفیت مد نظر از نانوایی دیگری تهیه کنم چرا که همانطور که رئیس اتحادیه نانوایان مشهد هم بدان اشاره کرد نانوایی‌های آزاد پز دیگر صرفه اقتصادی برای سرمایه گذاری ندارد لذا با این هزینه‌ها از اجاره بها گرفته تا دستمزد کارگر نانوایی کسی رغبتی برای تولید نان آزاد ندارد.
شاید نیاز است مسئولان توجه ویژه‌تری به بحث کیفیت نان و رفع دغدغه‌های بخش خصوصی داشته باشند.