از فرسودگی ناوگان حمل و نقل عمومی تا وارونگی دما/ هوای ارومیه همچنان نفسگیر است

عمده‌ترین علت آلودگی هوا در کلانشهر ارومیه در فصل سرما، بروز پدیده وارونگی دما و همچنین منابع متحرک یا همان خودروها هستند که درصد بالایی از آلایندگی شهری را تشکیل می‌دهند که در این میان، ورود مجدد خودروهای فرسوده به ناوگان عمومی، تاثیر بسزایی در آلودگی شهری دارد.
به گزارش خبرگزاری فارس از ارومیه، هر ساله با شروع فصل سرد، هوای آلوده مهمان شهرهای پرجمعیت و کلان‌شهرها شده و این امر باعث مختل شدن زندگی شهروندان و آسیب‌های مختلف به سلامتی انسان‌ها می‌شود که با توجه به شرایط حاکم بر جامعه و شیوع ویروس کرونا معضلات سلامتی افراد دوچندان می‌شود.
با وجود اینکه آذربایجان‌غربی به خصوص کلان‌شهر ارومیه در موقعیت جغرافیایی کوهستانی قرار دارد اما متاسفانه در سال‌های اخیر شاهد افزایش آلودگی شهرهای استان و به خصوص در مرکز استان هستیم طوری که طی سال‌های گذشته آلودگی هوا و افزایش غلظت آلاینده‌ها چند روزی مدارس شهر ارومیه را به تعطیلی کشانده است و طی چند هفته گذشته این موضوع به مرز هشدار رسیده و آب و هوای شهر ارومیه برای گروه‌های حساس ناسالم اعلام شده است.
علت آلودگی زمستانه چیست؟
باید توجه داشت که علت بیشتر آلودگی‌های هوای کشور در ماه‌های سرد سال به دلیل پدیده وارونگی دما رخ می‌دهد، پدیده‌ای که مختص کشور یا استان نیست و در بیشتر کشورهای دنیا اتفاق می‌افتد و همین وارونگی دما نقش اساسی در آلودگی هوا دارد، چرا که سبب پایداری جو و در نتیجه پایداری در برابر حرکت عمودی آلاینده‌ها می‌شود و از سوی دیگر انرژی باد را میرا کرده و در نتیجه مانع پراکنش عمودی و افقی آلاینده‌ها می‌شود و وقتی در چنین وضعیتی منابع آلاینده هوا مانند خودروها و کارخانه‌ها، به‌طور دائم آلاینده‌های خود را در داخل لایه سطحی تزریق ‌کنند، غلظت آلاینده‌ها به‌شدت افزایش می‌یابد و تداوم این امر منجر به تهدید سلامتی انسان‌ها می‌شود.
افزایش جمعیت و استفاده از سوخت‌های فسیلی و در نتیجه افزایش غلظت آلاینده‌ها منجربه آلودگی هوا می‌شود و این امر خسارت‌های سنگین جانی، مالی و زیست محیطی را به بار خواهد آورد و این وضعیت در حالی است که برای کنترل و کاهش پدیده آلودگی هوا در سه دهه گذشته مصوبات و قوانین مختلفی به تصویب رسیده که قانون هوای پاک در سال ۹۶ به تصویب نمایندگان مجلس رسید.
قانونی که به باور همه کارشناسان از جامعیت مناسبی برخوردار است و اگر به درستی از سوی همه دستگاه‌هایی که در زمینه هوای پاک مسئولیت دارند، اجرا شود به طور قطع آلودگی هوای شهرهای بزرگ و کلانشهرهای کشور در فصول سرد سال کاهش می‌یابد و به حد مطلوب می‌رسد.
با توجه به تفاسیر موجود پرسش این است چرا آلودگی هوای شهرهای بزرگ کشور هر سال بدتر از سال پیش می‌شود؟
کدام دستگاه‌های مسئول در اجرای قانون هوای پاک کوتاهی می‌کنند و سرانجام اینکه چه زمانی شاهد تحقق اهداف پیش‌بینی شده در قانون هوای پاک خواهیم بود؟
برای بررسی علل آلودگی هوای شهر ارومیه و افزایش غلظت آلاینده‌ها دررآذربایجان‌غربی و ارائه راه حل سراغ مسوولین مربوطه رفته و مصاحبه‌ای با این افراد ترتیب داده‌ایم.
۹۰درصد اتوبوس های درون‌شهری استان فرسوده است
سعید موسوی معاون محیط زیست انسانی اداره کل محیط زیست استان آذربایجان ‌غربی در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در ارومیه، با اشاره به موارد آلاینده هوای شهری، اظهار داشت: نکته مثبتی که در استان وجود دارد صنایع مهم آلاینده نزدیک مناطق شهری نبوده و در حدود ۲۰ تا ۳۰ کیلومتری نقاط شهری واقع شده است و تاثیر ناچیزی در آلایندگی هوای شهر ارومیه دارد.
وی با اشاره به اینکه ۶۵ درصد تاکسی‌ها و ۹۰ درصد از اتوبوس‌های ناوگان حمل و نقل استان فرسوده است تصریح کرد: عمده‌ترین تاثیر منفی در آلایندگی شهری مربوط به حمل و نقل و ناوگان شهری است که تاثیر بسزایی در آب‌و هوا ی آلوده شهری دارد.
معاون محیط زیست انسانی آذربایجان‌غربی عنوان کرد: یک اتوبوس گازوئیل سوز میزان ذرات و هیدروکربن‌های آلاینده بسیار بالاتر و فراتر از خودروهای سبک دارد و طبق برآوردهای کارشناسی شده یک اتوبوس فرسوده‌ نزدیک به ۲۰۰ اتوبوس استاندارد یورو ۴، باعث ایجاد آلودگی شهری می‌شود.
موسوی در خصوص اقدامات انجام شده برای کاهش آلایندگی خودروها عنوان کرد: برای بررسی کارکرد درست موتور خودروها و میزان آلایندگی این خودروها به مراکز معاینه فنی ارجاع و بعد از تایید مرکز مجوز تردد شهری صادر و با این اقدام و تعمیر موتورهای آسیب دیده و دودزا تا حدودی از میزان آلایندگی کاسته می‌شود.
وی اضافه کرد: در این راستا مجوز معاینه فنی و تعمیر خوروها مقطعی بوده بعد از مدتی با گذشت زمان و فرسایش و استهلاک موتور خودرو باعث ایجاد آلودگی می‌شود، طی هماهنگی‌های انجام شده با شهرداری ارومیه، و بازرسان سازمان مدیریت حمل‌و نقل بار و مسافر شهرداری ارومیه، اگر اتوبوسی دودزا و موجب آلودگی شود شناسایی و متوقف شده و به تعمیرکار ارجاع داده می‌شود تا تعمیر شده و از میزان آلایندگی تا حدودی کاسته شود.
این مقام مسوول بیان کرد: در این راستا طی هماهنگی با پلیس راهنمایی و رانندگی در صورت مشاهده ماموران، خودروهای آلاینده و دودزا متوقف می‌شود و اجازه تردد به این خودروها داده نمی‌شود تا زمانی که ایراد فنی رفع و به فعالیت خود ادامه دهند.
وی عنوان کرد: سازمان محیط زیست نظارتی بر میزان آلایندگی اتوبوس‌های شهری دارد و طی مراحلی به بازرسی و بررسی میزان آلایندگی اتوبوس‌های شهری کرده و در صورت بالا بودن میزان آلایندگی ناوگان حمل و نقل شناسایی شده و تذکرات لازم برای رفع ایراد فنی خودرها به مالک داده می‌شود که در صورت رفع ایراد فنی قادر به تردد خواهند بود.
افزایش غلظت آلاینده‌ها با لاستیک سوزی و زباله‌سوزی
موسوی خاطرنشان کرد: یکی از مواردی که باعث آلودگی شهری می‌شود افزایش لاستیک‌ سوزی و زباله سوزی در اطراف شهر است که طی اطلاع رسانی به نیروی انتظامی و راهنمایی رانندگی اقدام به جلوگیری و توقف این چنین موارد کنند و یگان حفاظت از محیط زیست ضمن گشت زنی روزانه اقدام به جلوگیری و توقف لاستیک سوزی و زباله سوزی و کاهش آلودگی در سطح شهر می‌کنند.
موسوی تاکید کرد: فرهنگ غلطی در بین کشاورزان رواج پیدا کرده است که اقدام به سوزاندن بقایای محصولات کشاورزی می‌کنند که طبق ماده ۲۰ قانون هوای پاک، این عمل یک جرم محسوب می‌شود و از کشاورزان درخواست شده که به این اقدام مبادرت نورزند و درصورت مشاهده، سازمان محیط زیست می‌تواند اقدام به اعلام جرم نماید و این عمل تاثیر بسزایی در آلودگی آب‌و هوای شهری دارد.
‌وی در مورد پایش‌ها اظهار کرد: پایش‌ها بسته به نوع فعالیت واحدها متفاوت است ولی طبق آیین‌نامه‌ها هر واحد به صورت فصلی و هر ۳ ماه یکبار مورد بازدید قرار می‌گیرد.
معاون محیط زیست انسانی آذربایجان‌غربی تصریح کرد: تمام واحدهای صنعتی موظف هستند به صورت دوره‌ای سه ماهه با توان آزمایشگاهی که مجوز آن از طریق سازمان محیط زیست صادر شده است بازدید انجام شده و گزارش به سازمان محیط زیست ارسال می‌شود که پس بررسی انجام شده واحد آلاینده شناسایی می‌شود.
وی ادامه داد: بعد از نتیجه آزمایشات و تشخیص مرکز آلاینده اخطار کتبی به مرکز صنعتی و یا تولیدی برای رفع آلایندگی ارسال می‌شود که اگر این موارد رفع نشود به مرکز قضایی ارجاع داده شده و حکم مربوطه برای پلمپ و یا مجازات جایگزین صادر می‌شود.
موسوی خاطرنشان کرد: طی امسال تعداد 2 هزار و 768 بازرسی انجام و تعداد 366 مورد از بازدیدها منجر به صدور اخطاریه شده است که 9 واحد بزرگ آلاینده به مراجع قضایی به عنوان آلاینده بزرگ ارجاع داده شده است.
تعداد 300 دستگاه اتوبوس فرسوده در سطح شهر ارومیه فعالیت می‌کنند
حسین پناهی سخنگوی شورای شهر ارومیه نیز در خصوص آلایندگی هوای شهری ارومیه اظهار داشت: به صورت کلی می‌توان بیان کرد عمده‌ترین و اثرگذارترین عامل آلایندگی شهری ناوگان حمل و نقل عمومی شهری است و بحثی در این خصوص وجود ندارد اما در حد ممکن این ناوگان مجوز سالم بودن از مراکز معاینه فنی را دریافت می‌کنند و کارگروه محیط زیست شهری در شرایط آلایندگی شهری قانون هوای پاک را بررسی و قوانین هوای پاک را رعایت می‌کنند تا بروزمشکلات بیشتر کاسته شود.
وی ادامه داد: باید توجه داشت فرسودگی ناوگان حمل و نقل و عمومی شهری امری بدیهی است و با این موضوع تا به وجود آمدن شرایط مناسب برای نوسازی این ناوگان باید کنار آمد.
سخنگوی شورای شهر ارومیه عنوان کرد: هر سازمانی در مدیریت آلایندگی شهری و هوای پاک وظایف و تکالیف مشخصی دارد که هر ارگان بایستی به وظایف محوله خود درست عمل کند.
پناهی تاکید کرد: ناوگان حمل و نقل عمومی با وجود فرسودگی و استهلاک به طور منظم معاینه فنی را انجام داده و مجوز تردد را از مراکز فنی دریافت می‌کنند.
وی اضافه کرد: برای بهسازی ناوگان حمل و نقل عمومی تسهیلاتی در نظر گرفته و اخیرا توافقاتی در خصوص تسهیلات نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی انجام شده است اما این موراد کافی نیست چرا که بیش از ۳۰۰ دستگاه اتوبوس فرسوده در سطح شهر وجود دارد که با این شرایط تورم، مدیریت شهری هیچ موقع قادر به مدیریت نوسازی این ناوگان‌ها نخواهد بود .
این مقام مسوول ادامه داد: در این راستا مدیریت شهری تلاش خواهد کرد با بهسازی و نوسازی بخشی از ناوگان حمل و نقل عمومی بتواند در کاهش مشکلات به وجود آمده همکاری لازم را به عمل آورد بنابراین نیاز است سایر ارگان‌ها و مجموعه‌های مربوطه پای کار آیند تا قانون هوای پاک به درستی اجرا شود.
پناهی یادآور شد: در کمیسیون خدمات شهری و محیط زیست تاکید شده است سیستم به سمت و سوی اجرای درست قانون هوای پاک سوق پیدا کند اما اجرای نوسازی و بهسازی ناوگان حمل و نقل عمومی یک برنامه میان مدت و بلند مدت است که نیازمند زمان و تامین اعتبارات لازم است و توافقاتی با بانک توسعه و تعاون انجام شده که به یاری مجموعه آیند و کمک حال اجرای طرح بهسازی و نوسازی ناوگان حمل و نقل شهری باشند.
تزریق ۸۰۰۰ میلیارد تومان به ناوگان اتوبوسرانی شهری
معاون عمران و توسعه امور شهری و روستایی وزیر کشور چندی قبل در سفر به آذربایجان‌غربی گفت: خوشبختانه با همکاری دولت و مجلس هشت هزار میلیارد تومانی که در بحث اوراق مشارکت تخصیص یافته بود برای خریدوبازسازی اتوبوس و واگن های قطار شهری اختصاص یافت.
مهدی جمالی‌نژاد افزود: در بحث بازسازی و نوسازی خرید اتوبوس، تفاهم نامه و اقدامات خوبی انجام شده اما در شهرهای کوچک و میانی و کمتر از ۵۰ هزار نفر جمعیت‌ها، اعتباراتی برای پروژه‌هایی که هم محله‌محور و هم کم هزینه و زودبازده هستند تخصیص می‌یابد که بتوانند زودتر به ثمر برسند.
وی در ادامه با اشاره به اینکه شهرداری‌ها در ایام کرونا با مشکلات بسیار زیاد اقتصادی مواجه شده‌اند و درآمدهای آن‌ها کاهش قابل توجهی داشته است خاطرنشان کرد: بنابراین به ماده ۵۸ ورود کرده و در حال انجام اقداماتی هستیم که حداقل پروژه‌های شهرداری در شهرهای زیر ۵۰ هزار نفر جمعیت تا پیش از پایان دوره شورای اسلامی شهر به پایان رسیده و اعتبار قابل توجهی به پروژه‌های نیمه تمام اختصاص یابد.
گفتنی است، عمده‌ترین علت آلودگی هوا در کلانشهر ارومیه در فصل سرما بروز پدیده وارونگی دما و همچنین منابع متحرک یا همان خودروها هستند که در صد بالایی از آلایندگی شهری را تشکیل می‌دهند که در این میان ورود مجدد خودروهای فرسوده به ناوگان خودرویی،تاثیر بسزایی در آلودگی شهری دارد و می‌توان گفت آلودگی‌های ایجاد شده از کارخانجات تأثیر بسزایی در آلودگی شهر ندارد چرا که کارخانجات استان و شهر ارومیه دور از مناطق شهری استقرار دارند و تعداد اندکی از کارگاه‌ها و واحدهای صنعتی که در مناطق نزدیک به شهر واقع شده و آلودگی‌های صوتی و هوایی ایجاد می‌کنند اخطار گرفته‌اند و زباله‌سوزی ، لاستیک سوزی، سوزاندن باقی‌مانده محصولات کشاورزی از دیگر عوامل بیان شده برای افزایش غلظت آلاینده‌ها در سطح شهر است که بایستی به این موضاعات توجه خاص داشت تا سعی شود با ارائه راه حل و کاهش عوامل آلاینده گامی موثر در مسیر بهبود وضعیت موجود انجام داده شود.
گزارش: رقیه وکیلی
انتهای پیام /ح