کتاب امنیت زیستی در حقوق بین‌الملل منتشر شد
کتاب امنیت زیستی در حقوق بین الملل به قلم دکتر آرامش شهبازی، عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبائی توسط موسسه مطالعات و تحقیقات بین المللی ابرار معاصر منتشر شد.
کتاب امنیت زیستی در حقوق بین الملل به قلم دکتر آرامش شهبازی، عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبائی توسط موسسه مطالعات و تحقیقات بین المللی ابرار معاصر منتشر شد.
به گزارش ایسنا ، نویسنده این کتاب تلاش کرده در چهار بخش مهمترین محورهای مرتبط با موضوع امنیت زیستی را تشریح کرده و در فصل آخر راهکارهایی را برای جمهوری اسلامی ایران در این زمینه ارائه دهد.
در مقدمه این کتاب آمده است:
مفاهیمی چون امنیت زیستی یا ایمنی زیستی شاید در اولین نگاه از جنس مفاهیم حقوقی و حقوق بین‌الملل به‌نظر نرسند؛ اما تعمق بیشتر در ابعاد این مفاهیم و تحولات علمی و عملی صورت‌گرفته در ارتباط با مفهوم امنیت در جوامع ملی و بین‌المللی، پیوستگی و همبستگی امنیت زیستی با امنیت ملی و به‌تبع آن، امنیت بین‌المللی را بیشتر به منصه ظهور می‌رساند.
نباید از نظر دور داشت که پیوسته خلئی جدی در تحقق مفهوم امنیت زیستی در حقوق بین‌الملل موجود است و همین خلأ مانع از تحقق مفاهیم بنیادین امنیت زیستی و مؤلفه‌های زیرمجموعه‌های آن، ازجمله سلامت عمومی، ایمنی زیستی و امنیت انسانی می‌شود؛ درنتیجه، به‌ویژه مفهوم امنیت زیستی، به‌عنوان موضوع اصلی این نوشتار، شاخص‌های تحقق آن و تعهدات ملی و بین‌المللی دولت‌ها در راستای تحقق آن از اهمیتی اساسی برخوردار است.
بااین‌حال، باید توجه داشت که حتی علی‌رغم چارچوب‌های هنجاری سخت، قواعد عرفی و حتی بعضاً غیرالزام‌آور و نرم، در این حوزه از حقوق بین‌الملل، همچنان ابهاماتی جدی در تفسیر و اجرای تعهدات دولت‌ها در این زمینه موجود است و این چالش جدی فراروی جامعه بین‌المللی با آسیب‌پذیری همگانی در مقابل اقسام مختلف تهدیدات زیستی ـ که نه‌تنها یک چهارچوب حقوقی منسجم و سازمان‌یافته در این زمینه را به‌تصویر می‌کشد، سیاست ملی، اقتصاد، بازرگانی، سلامت عمومی، محیط زیست، و گردشگری را نیز متأثر می‌سازد ـ مگر در سایه اهداف و اصول غایی حقوق بین‌الملل و همکاری و هماهنگی بازیگران در سطوح مختلف، قابل تحلیل و تنظیم نیست.
از این منظر، تهدیدات علیه مردمان بومی، سرقت از بانک‌های ژن جهانی، توسل به جنگ‌های بیولوژیک ناشی از ضعف ساختار هنجاری موجود، بیوتروریسم، اگروتروریسم و همه مصادیق تهدیدات زیستی، امروزه چنان مردم جهان را به تأمل واداشته است که حتی پیشرفته‌ترین کشورها نیز گاه خود قربانی محسوب می‌شوند.
شیوع ویروس کووید ۱۹ در اوایل سال ۲۰۲۰، از ووهان چین و معمای پیچیده‌ای که از آن به‌عنوان سلاح بیولوژیک یاد می‌شود، تلنگری جدی برای بازاندیشی در موضوعات مرتبط با امنیت زیستی، شاخص‌های آن، رژیم حقوقی موجود و خلأهای ساختاری و اجرایی در این حوزه است که این طرح پژوهشی درصدد پرداختن به آنهاست و به‌ویژه می‌کوشد تا با ارائه چشم‌اندازی از وضعیت موجود، به ابعاد و جنبه‌های مختلف این تهدیدات برای جمهوری اسلامی ایران در صحنه بین‌المللی بپردازد.
پاندمی کرونا که امروزه کلیه جنبه‌های زندگی انسان معاصر را تحت تأثیر قرار داده و همچنان آینده بسیاری از مفاهیم و موضوعات جدی حقوق بین‌الملل را به‌مخاطره افکنده است، نه اولین و نه آخرین تهدید زیستی قلمداد می‌شود.
بااین‌حال، تأمل جدی در کلیه جنبه‌ها و مواجهه با ابهامات و خلأهای هنجاری موجباتی را برای مقابله مؤثرتر با آفات و مخاطرات ناشی از آن فراهم می‌سازد.
این نوشتار، با توجه به فقر منابع حقوقی در زمینه رژیم حقوقی بین‌المللی حاکم بر تهدیدات زیستی می‌کوشد تا با ورود به برخی ابعاد موضوع، زمینه پژوهش‌ها و تدقیق بیشتر در این زمینه را فراهم کند.
لذا، در بخش نخست، با توجه به ابهام در حدود و ثغور برخی مفاهیم در این زمینه، به شناسایی مفاهیم پرداخته می‌شود؛ در بخش دوم، مصادیق تهدیدات زیستی مورد بررسی قرار گرفته و در بخش سوم که مرکز ثقل و کانون تمرکز این نوشتار است، راهکارهای مقابله با تهدیدات زیستی در چهارچوب حقوق بین‌الملل مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است.
در تکمیل بحث، در بخش چهارم، با توجه به لزوم آسیب‌شناسی قوانین ملی درباره این موضوع، زمینه‌ای برای طرح مباحث عمیق‌تر در ادبیات حقوقی کشور فراهم شده تا ضمن بازاندیشی در نحوه مواجهه با تعهدات ملی و همچنین تدوین و تنظیم قوانین منسجم، باب تهدیدات زیستی تا حد ممکن مسدود شود و مخاطرات ناشی از آن به حداقل برسد.
کتاب امنیت زیستی در حقوق بین الملل نوشته دکتر آرامش شهبازی عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبائی در ۱۸۰ صفحه توسط موسسه مطالعات و تحقیقات بین المللی ابرار معاصر تهران اخیرا منتشر شده است.
انتهای پیام
