روایتی از بی‌عدالتی در حاشیه شهر/اینجا حاشیه پررنگ‌تر از متن است!
اردبیل - گسترش حاشیه‌نشینی با کم توجهی به محلات سیزده گانه شهر اردبیل، ساکنان این مناطق را در مواجهه با ناهنجاری‌های اجتماعی آسیب‌پذیر کرده است.
خبرگزاری مهر؛ گروه استان‌ها - رحیمه شاکر: اردبیل در حالی با حاشیه نشینی رو به رشد است که ساکنان این مناطق برای دریافت ابتدایی‌ترین خدمات نیز با چالش‌هایی مواجه هستند، باید گفت که از سال‌های گذشته فقر، بیکاری و نبود امکانات عده زیادی از مردم شهرهای کوچک و روستاهای کشور را برای تحقق امیال و آرزوهایشان به سوی شهرهای در حال توسعه سوق داده و همین موضوع سبب تشدید حاشیه‌نشینی و برخی ناهنجاری‌های اجتماعی شده است.
در این میان اردبیل نیز از این قاعده مستثنی نبوده و در یک دهه گذشته با افزایش چشمگیر حاشیه‌نشینی روبه‌رو بوده که این موضوع با گذشت سال‌ها نه تنها کاهش نداشته بلکه با رشد روزافزون نیز مواجه بوده است.
نامگذاری «آباد» بر روی ناآبادی‌ها!
منطقه چهار اردبیل، معروف به محلات سیزده‌گانه با مساحتی بیش از ۸۵۰ هزار هکتار و جمعیتی نزدیک به یک‌صد هزار نفر، اصلی‌ترین منطقه حاشیه نشین اردبیل به شمار می‌رود که ورودی منطقه نیز از میدان وحدت، یکی از بزرگ‌ترین میادین شهر می‌گذرد و با ادامه مسیر چهره شهر به مراتب ژولیده‌تر شده و فقر بیشتر نمایان می‌شود.
سلمان آباد، ایران آباد، پناه آباد، حسین آباد، حسن آباد، دانش آباد و چندین محله دیگر که برخلاف نامشان از آبادی و آبادانی بهره‌ای نبرده‌اند، در کنار محله وحدت، که یک میدان بزرگ در دل خود جای داده، میدانی در نقطه‌ای از حاشیه شهر که از سال‌های دور به واسطه وجود مجسمه بزرگی به شکل ماهی که از چند کیلومتری چشم نوازی می‌کرد به «بالیغ میدانی» شهرت پیدا کرد و اکنون پس از گذشت نزدیک به یک دهه از صید آن ماهی این میدان بزرگ در حسرت یک المان و نماد مناسب روزگار می‌گذراند، پررنگ‌ترین حاشیه شهر اردبیل را تشکیل می‌دهند.
کمبود امکانات، سکونتگاه‌هایی با سازه نامناسب، معابر و کوچه‌هایی با آسفالت نامناسب و سطل‌های زباله بی کیفیت و رودخانه‌ای که روی خوش به مردم نشان نداده و به کابوس روزها و شب‌های اهالی تبدیل شده، همه از مشکلات اصلی ساکنان این منطقه است.
رودخانه «جیرال چای» که با تغییر نامش به «ونیز» نتوانسته ظاهرسازی و آبروداری کند تا بوی تعفن حاصل از انباشت فاضلاب و زباله‌های خانگی مشام هر رهگذری را نرنجاند و گویا تلاش برای ساخت دیواره و تثبیت بستر این رودخانه فصلی، جز ایجاد سکونت گاه برای حیوانات موذی در لابه لای سنگ چینی دیواره نتیجه‌ای در پی نداشته و به یکی از اصلی ترین مسائل مردم محلی تبدیل شده است.
شغلی پرخطر که جوانان را به دام می‌اندازد
یکی از ساکنان محلی به خبرنگار مهر گفت: این تنها بخش کوچکی از مشکلات مردم این منطقه است و اصلی ترین دغدغه جوانان منطقه فقر، بیکاری و نبود درآمد کافی برای امرار و معاش است که آنان را به سوی مشاغل کاذب و خرید و فروش مواد مخدر سوق می‌دهد.
عباس نقی زاده با اشاره به حضور کارگران از ابتدای طلوع آفتاب در میدان وحدت ادامه داد: اغلب این کارگران مردم همین منطقه هستند که برای تأمین حداقل نیازهای ضروری زندگی خود روزها و حتی هفته‌ها به انتظار می‌مانند و ساماندهی خاصی هم ندارند.
سهیلا مطلبی یکی از بانوان ساکن در منطقه به خبرنگار مهر گفت: خانواده‌ها نگران آینده فرزندان خود هستند زیرا در محیطی بزرگ می‌شوند که خرید و فروش مواد مخدر در بین جوانان رایج شده و به منبع درآمد آنان تبدیل شده است و خانواده‌ها مگر چقدر می‌توانند در کنترل نوجوانان خود نقش داشته باشند تا گرفتار سودجویان مواد مخدر نشوند؟
در راستای بررسی وضعیت خدمات شهری در محلات سیزده گانه منصور بخشی زاده، شهردار منطقه چهار در گفت‌وگو با خبرنگار مهر گفت: فرهنگ و فرهنگسازی با وجود پیشرفت‌هایی که داشته به طور کامل تحقق نیافته و عمده مشکلات مربوط به رودخانه فصلی منطقه و انباشت فاضلاب و زباله‌ها در آن از عدم همکاری برخی از ساکنین نشاَت می‌گیرد و با ریختن فاضلاب‌های خانگی به داخل رودخانه هزینه‌های سرسام آور لایروبی بستر رودخانه را به شهرداری تحمیل می‌کنند که این هزینه می‌توانست با افزایش کمیت و کیفیت خدمات شهری منطقه جایگزین شود.
شهردار منطقه چهار اردبیل در پاسخ به این سوال که اهالی از کمبود سطل‌های زباله در سطح منطقه گلایه داشتند با اذعان به فرسودگی و کمبود تعداد سطل‌های زباله در منطقه، گفت: با پیگیری‌هایی که داشته‌ایم ۷۰ درصد این موضوع مرتفع شده و برای رفع کامل این مشکل تلاش می‌کنیم.
او در ادامه طولانی شدن تکمیل پروژه المان میدان وحدت را مربوط به مشکلات پیمانکار پروژه دانست و افزود: این طرح تا پایان سال به بهره‌برداری می‌رسد.
حاشیه‌نشینی؛ واقعیت تلخ و انکارناپذیر شهرهای در حال توسعه
در رابطه با ضرورت ترویج و احیای فرهنگ صحیح شهرنشینی در مناطق حاشیه شهر مدیرکل امور اجتماعی و فرهنگی استانداری اردبیل در گفت‌وگو با خبرنگار مهر حاشیه نشینی را واقعیت غیرقابل انکار شهرهای در حال توسعه دانست و افزود: توزیع متوازن خدمات شهری از جمله خدمات بهداشتی، مدارس، آسفالت مناسب کوچه‌ها و معابر مناطق حاشیه‌ای می‌تواند در کیفیت زندگی ساکنان این مناطق تأثیر بسزایی داشته باشد.
محمد سیمزاری به حضور سه دفتر تسهیل‌گری و پوشش ۹ محله حاشیه شهر اشاره کرد و ادامه داد: کارشناسان دفاتر تسهیل‌گری با هدف شناسایی مشکلات و معضلات نقاط حاشیه‌ای شهر و توانمند کردن افراد برای مطالبه‌گری از مسئولان برای حل مشکلات محلات کم برخوردار تلاش می‌کنند.
وی در رابطه با مبلغ قراردادهای کاری برخی از دفاتر تسهیل‌گری که با نسبت عملکرد آنان در تناقض است گفت: از شروع فعالیت دفاتر تسهیل‌گری در اردبیل مدت زمان زیادی سپری نشده و فعالیت‌های جسته و گریخته‌ای از سوی این دفاتر در مناطق حاشیه نشین انجام گرفته و امیدواریم با پایان شیوع بیماری کرونا اقدامات مختلفی را به صورت کلان و گسترده در محلات شاهد باشیم.
مشکلات مردم با مشارکت و هم‌افزایی برطرف می‌شود
بهنام بهشتی دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان در پاسخ به سوال خبرنگار مهر در رابطه با ادامه معضل خرید و فروش مواد مخدر در منطقه گفت: سپاه در قالب طرح کرامت با همکاری ریش سفیدان محله به صورت مسجد محور، پایگاه محور و محله محور به این موضوع ورود پیدا کرده اند و علاوه بر آن شماره تماس‌های ۱۱۰ و ۱۳۰ در اختیار مردم قرار دارد تا در صورت مشاهده خرید و فروش مواد مخدر با اطلاع رسانی با ما همراهی کنند.
دبیر شورای پیشگیری از مواد مخدر با بیان اینکه نمی‌توان منکر خرید و فروش مواد مخدر در منطقه شد گفت: از سوی دادستان اردبیل برای جمع آوری پاتوق‌هایی که در منطقه وجود دارد دستور ویژه صادر شده و با همکاری شهرداری منطقه این امر تحقق خواهد یافت و سپاه، بسیج، کمیته امداد و بهزیستی نیز مسئول آموزش مردم را در این رابطه هستند و پلیس موظف به جمع آوری و بگیر و بند فروشندگان مواد مخدر است، شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر نیز نقش هماهنگ کننده دارد اما جهاد و مشارکت همه دستگاه‌ها برای رفع مشکلات مربوط به خرید و فروش مواد مخدر و اعتیاد در این منطقه ضرورت دارد.
۱۸ درصد جمعیت اردبیل حاشیه نشین هستند
علی دژبانی، کارشناس مسائل شهری در رابطه با حاشیه نشینی در شهر اردبیل در گفت‌وگو با خبرنگار مهر گفت: ۱۸ درصد جمعیت شهر اردبیل به عنوان مرکز استان ساکن مناطق حاشیه‌ای و سکونت گاه‌های غیر رسمی هستند که به دنبال نبود درآمد و فرصت شغلی مناسب، عدم دسترسی به امکانات و منابع زندگی بهتر و عدم حمایت از کشاورزی و مشاغل روستایی و دیگر موارد به سوی شهر نشینی روی آورده اند.
دژبانی با بیان اینکه مهاجرت‌های درون استانی نقش مهمی در افزایش حاشیه نشینی و سکونت گاه‌های غیر رسمی در اردبیل دارد، اظهار کرد: حمایت دولت از بخش مسکن اقشار ضعیف، تمرکز خدمات شهری در مناطق حاشیه نشین، ارائه وام‌های مسکن طولانی مدت و اولویت ایجاد اشتغال برای ساکنین مناطق محروم از راهکارهای اصلی مقابله با حاشیه نشینی و کاهش تبعات ناشی از آن در جامعه است.
در پایان آنچه که مشهود است مسئولان شهری نسبت به وضعیت حاشیه نشینی و کمبودهای مناطق محروم واقف هستند، اما اکتفا به کارهای جسته و گریخته، پیگیری‌های بی ثمر و انتظار برای اینکه خود مردم گلیم مشکلات خود را از آب بیرون بکشند، نمی‌تواند گره‌ای از مشکلات اهالی این منطقه را باز کند.
زمانی که مشارکت عمومی برای رفع مشکلات و معضلات اجتماعی مردم منطقه‌ای مطرح می‌شود قطعاً همه دستگاه‌ها و مردم موظف خواهند بود برای افزایش آسایش و رفاه به موضوع ورود کنند و بی‌شک کوتاهی هر یک قابل جبران نخواهد بود.