فاصله‌ آنها از منطقه آزاد تنها یک خیابان است!

در سال‌های اخیر کسانی در تلاش برای توسعه مناطق آزاد هستند که از توسعه‌ آن سود بیشتری کسب می‌کنند.
هر روز کالاهای بیشتری را وارد کشور می‌کنند و به دنبال آن کارخانه‌های بیشتری ورشکسته و تعطیل می‌شوند.
به گزارش خبرنگار تشکل‌های دانشگاهی خبرگزاری فارس، زهراسادات روئین‌پیکر؛ فعال دانشجویی طی یادداشتی درباره توسعه مناطق آزاد نوشت: در سال‌های اخیر کسانی در تلاش برای توسعه مناطق آزاد هستند که از توسعه‌ آن سود بیشتری کسب می‌کنند.
هر روز کالاهای بیشتری را وارد کشور می‌کنند و به دنبال آن کارخانه‌های بیشتری ورشکسته و تعطیل می‌شوند.
متن این یادداشت در ادامه آمده است:
« نامش را نگفت.
فرض کنید نامش "زیبا"ست.
زیبا می‌گفت: "من در سال ۶٩ در این کپرها به دنیا آمدم.
همین‌جا ازدواج کردم.
همینجا هم بچه‌دار شدم و زندگی می‌­کنم.
من با گلدوزی خرج بچه‌ها را در می‌آورم.
مادرم گدا بود.
پدرم گدا بود.
کسی که گلدوزی بلد نباشد مجبور است گدایی کند.
مجبور است...
حرف‌های زیبا اصلا زیبا نبود!
محل زندگی آنها چابهار است.
کوچه پشتی منطقه آزاد!
از چابهار بگوییم؟
منطقه آزاد تجاری چابهار، قطب اقتصادی جنوب شرق ایران است.
بستری استثنایی برای سرمایه‌گذاری و بازرگانی که از جاذبه‌های طبیعی، تفریحی و آب و هوای همیشه بهاری در تمام فصول برخوردار است.
نزدیکترین راه دسترسی به آب‌های‌آزاد را دارد.
مستقیما به اقیانوس هند متصل است.
همچنین به دلیل تلاقی دو کوریدور ترانزیتی مهم جهان و تنها بندر اقیانوسی ایران، به چابهار جایگاه ویژه‌ای بخشیده است.
چابهار مثل تک گل نوشکفته‌ی درختی است که به نظر، وعده‌ی ذوب برف را از شانه‌های خم‌شده‌ی باغ دارد اما چابهار چهره‌های دیگری هم دارد.
این روزها بیش از ٧٠ درصد جمعیت چابهار حاشیه‌نشین هستند و منطقه‌ی کُمپ بزرگترین حاشیه‌نشین کشور است.
زیبا و تعداد زیادی مانند زیبا، به امید یافتن شغل و کسب درآمد در منطقه آزاد به اینجا آمده‌اند و به کپرنشینی دچار شده‌اند.
منطقه‌ی کُمپ فاصله‌اش با خدمات شهری تنها یک خیابان است، این شرایط متاثر از سیاست‌های حاکم بر منطقه در سالیان گذشته بوده است.
فلسفه‌ تشکیل منطقه‌ آزاد ایجاد شرایط و قوانین تسهیل‌کننده برای افزایش صادرات کشور بوده است.
منطقه‌ی آزاد تجاری_صنعتی چابهار یکی از مناطق آزاد هفت گانه‌ی کشور است که با هدف ایجاد فرصت اشتغال، تولید، صادرات و تحول تجارت در سال ١٣٧٣ تاسیس شده است.
منصور حجازی‌نیا، مدیر پروژه‌ منطقه آزاد سیستان در برنامه‌ی تلویزیونی حرف حساب در شبکه‌ی هامون اهمیت ایجاد منطقه آزاد سیستان و بلوچستان و حل مشکلات اقتصادی و معیشتی مردم را در تجارت و صنعت در این منطقه می‌دانست، تا وضعیت کنونی با ایجاد منطقه آزاد، منطقه را از یک بحران بزرگ نجات یابد.
اما بهتر است امروز نمود واقعی صحبت حجازی‌نیا در مورد حل وضعیت صنعت و تجارت استان را بررسی کنیم.
در بیشتر شهرهای استان سیستان‌وبلوچستان یک شهرک صنعتی دیده می‌شود.
این یعنی کارخانه‌ها و کارگاه‌های صنعتی باید نقشی پررنگ در اشتغال و تولید ناخالص استان ایفا کنند.
با نگاهی گذرا، در شهرک صنعتی سرباز به سختی کارخانه‌ای در حال فعالیت پیدا می‌شد.
جمله‌ای تکراری از نگهبانان کارخانه‌ها شنیده می‌شد؛ اینکه اینجا کارخانه نیست، انبار است!
در واقع شهرک صنعتی به خواب عمیقی فرو‌رفته است.
علت عدم فعالیت کارخانه‌ها پرسیده می‌شود؛ جواب سوال تأسف برانگیز است.
عده‌ای متمول و سرمایه‌دار با قصدی غیر از تولید و ادامه‌ فعالیت کارخانه، آنها را به تعبیر نگهبان کارخانه برای آینده فریز می‌کنند.
یعنی کارخانه را جهت احتکار خریداری می‌کنند، سپس روند تولید آن را متوقف می‌کنند و فقط برای سود بیشتر، در آینده‌ نه چندان دور به چندین برابر قیمت اولیه می‌فروشند.
این رکود تنها مخصوص چابهار نیست.
شهرهای دیگر استان وضعیت به مراتب بدتری دارند.
شهرک صنعتی سراوان که از بزرگترین شهرهای استان است، بیشتر به یک شهر متروکه شبیه است تا محلی برای کار، کارخانه‌ی کشتار دام و تولید چرمی به چشم می‌خورد که ٨ سال از بسته شدنش می‌گذرد.
کارخانه ای که ٧٠ کارگر آن اخراج شدند.
در کل شهرک تنها ۴ کارخانه ی مشغول به کار دیده می‌شود.
شاید بتوان شهرک صنعتی شهر سرباز را نمای واقعی صنعت در سیستان و بلوچستان دانست.
آقای اسحاق میر که از بازرگانان موفق شهر مرزی پیشین بود، برای اشتغال تعدادی از مردم، اقدام به ساخت کارخانه‌ چرم و پوست کرد تا با صادرات محصولات خود به پاکستان رونقی به شهر بدهد.
پسرش می‌گوید: "پدرم می خواست کارخانه‌ای تأسیس کند که صد نفر مشغول کار شوند.
دولت یک سوم هزینه معادل ٢٣٠ میلیون تومان را پرداخت کرد و ٧۵٠ میلیون تومان مابقی را خودمان هزینه کردیم.
بعد از تاسیس کارخانه گفتند صادرات پوست ممنوع است.
از هر جایی علت را جویا شدیم جوابی نگرفتیم.
آنقدر به دنبال مشتری گشتیم و پیدا نکردیم که کارخانه بسته شد.
الان پدرم به ازای آن ٢٣٠ میلیون تومان با سودش، بالای یک میلیارد به بانک بدهکار شده است." سرنوشت کارخانه آقای میر سرنوشتی مشابه بسیاری از کارخانه‌های استان است که به آن دچار شده‌اند.
هدف از تأسیس منطقه آزاد تجاری، رشد و توسعه اقتصادی، سرمایه‌گذاری و افزایش درآمد عمومی، ایجاد اشتغال سالم و مولد، تنظم بازار کار و کالا، حضور فعال در بازارهای جهانی و منطقه‌ای و به ویژه تولید و صادرات کالاهای صنعتی و تبدیلی بوده است.
بررسی وضعیت کنونی مناطق آزاد تجاری_صنعتی و مقایسه آن با اهداف تأسیس این مناطق در طول بیش از یک دهه در ایران نشان می دهد که بیشتر اهداف مورد نظر تحقق نیافته و مشکلاتی که در بالا به بخشی از آنها اشاره شد، پیش آمده است.
در سال ١٣٨٨، واردات از مناطق آزاد، ١٠ برابر صادرات بوده است.
در سال ١٣٩٢، از مناطق آزاد ١٣٢ میلیون دلار کالا صادر شد، در حالی که ٣ میلیارد و ٢٠٠ میلیون دلار کالا وارد کشور شده است.
همچنین میزان واردات به مناطق آزاد و به ویژه در ٨ ماهه نخست سال ٩۴ بیش از ۴ میلیارد و ٣٠٠ میلیون دلار بوده است، در حالی که صادرات این مناطق فقط ۶٨٣ میلیون دلار بوده است، و به علت نبود ابزارهای کنترلی لازم، مناطق آزاد عملاً به مبادی رسمی و قانونی قاچاق کالا به داخل کشور تبدیل شده اند.
در سال‌های اخیر کسانی در تلاش برای توسعه مناطق آزاد هستند که از توسعه‌ آن سود بیشتری کسب می‌کنند.
هر روز کالاهای بیشتری را وارد کشور می‌کنند و به دنبال آن کارخانه‌های بیشتری ورشکسته و تعطیل می‌شوند.
کاسبان واردات با همان سود به دست آمده کارخانه ها را به دست می گیرند و از چرخه‌ی تولید کشور خارج می‌کنند.
آیا اهداف مناطق آزاد محقق شده است که در تلاش برای توسعه این مناطق هستند؟
به واسطه‌ این مناطق از سال ۶٩ تغییری در زندگی زیبا ایجاد شد؟
سهم امثال زیبا از منطقه آزاد چابهار چه بود؟
چرا آقای میر نه تنها نتوانست شغل ایجاد کند که از یک بازرگان موفق به یک ورشکسته تبدیل شد؟
بومیان از مناطق آزاد نفعی برده‌اند یا افرادی که با رانت به قاچاق رسمی و واردات کالا می‌پردازند؟
چه کسانی سود واقعی را از مناطق آزاد می‌برند؟
اینها تنها بخشی از سوالاتی است که در مورد چرایی ایجاد و عملکرد مناطق آزاد تجاری باید پاسخ داده شود.
به گواه بسیاری از کارشناسان تجدیدنظر و تغییر در سازوکارها، مزایا‌ی فعالیت در این منطقه، حمایت هوشمند و مشروط و گره‌زدن واردات به صادرات می‌تواند مشکلات عدیده این مناطق را تا حدودی مرتفع کند.
انتهای پیام/