پژوهش‌های بنیادی، اهرم حرکت در مرزهای دانش هستند
رئیس دانشگاه فردوسی گفت: دانشگاه‌ها به طور غیر مستقیم تلاششان این است که دانش آموختگان ماهرتر از گذشته در اختیار جامعه قرار داده تا آن‌ها بتوانند به مدد صنعت گران و صاحبان کسب و کار تولید را رونق بیشتری دهند.
ایسنا/خراسان رضوی رئیس دانشگاه فردوسی گفت: دانشگاه‌ها به طور غیر مستقیم تلاششان این است که دانش آموختگان ماهرتر از گذشته در اختیار جامعه قرار داده تا آن‌ها بتوانند به مدد صنعت گران و صاحبان کسب و کار تولید را رونق بیشتری دهند.
محمد کافی در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص جایگاه پژوهش و فناوری در کشور بر اساس چشم انداز سند ۱۴۰۴ و آرمان کشور در دستیابی به جایگاه اول در حوزه فناوری در منطقه، اظهار کرد: خوشبختانه سیاست‌ها و رویکردهای دانشگاه‌ها به ویژه دانشگاه‌های بزرگ و برتر کشور اینگونه است که در حوزه پژوهش و فناوری اولویت اول خود را تلاش برای افزایش و ارتقای جایگاه پژوهش و فناوری در کشور بر اساس چشم انداز سند ۱۴۰۴ قرار دهند.
در این حوزه پژوهش‌ها به پژوهش‌های بنیادی، کاربردی و توسعه‌ای تقسیم می‌شوند که در حوزه تولید دانش و حرکت در مرزهای دانش، پژوهش‌های بنیادی بسیار موثر است.
رئیس دانشگاه فردوسی ادامه داد: اما باید بدانیم پژوهش‌های بنیادی ممکن است در کوتاه مدت کاربرد نداشته باشد ولی در دراز مدت کاربردهای آن مشخص شود.
برای مثال هزاران سال قبل گرد بودن زمین کشف شده است اما اثرات آن را در زمان خودش باور نشده است ولی در قرن‌های بعد بشر از این دستاورد استفاده کرده است.
لذا باید در کشور بخشی از تمرکز خود را بر پژوهش‌های بنیادی قرار دهیم که البته این کار در حال حاضر انجام می‌گیرد.
وی افزود: علت اینکه این روزها توجه ویژه‌ای به علوم پایه از جمله علومی مانند فیزیک، ریاضی، شیمی و حتی ادبیات می‌شود این است که این‌ها حوزه‌های بنیادی از علم هستند و توجه به آن‌ها آنقدر مهم است که اگر بخواهیم در منطقه اول باشیم باید در این علوم مرجعیتی برای کشورمان کسب کنیم.
برای رسیدن به این امر در این حوزه‌ها دانشگاه‌های تراز اول و مهم تحقیقاتی با انجام پژوهش‌های کاربردی، بنیادی و توسعه‌ای که حد واسط بین این دو نوع پژوهش است و مراکز پژوهشی کاربردی که اکثر پژوهشگاه‌ها و پژوهشکده‌ها وابسته به وزارت های مختلف دولت هستند دخیل هستند.
کافی تصریح کرد: اگر بخواهیم صادقانه قضاوت کنیم، بر خلاف تاکیداتی که مقام معظم رهبری داشته‌اند توجه‌مان به پژوهش به ویژه در حوزه بنیادی توجه کمی بوده است.
در هیچ مقطعی از ۶ برنامه توسعه، مقدار و مبالغی که در بودجه و برنامه برای پژوهش پیش‌بینی شده بودند پرداخت نشده است.
ولی خوشبختانه به دلیل وجود نعمت بزرگی مانند منابع انسانی جوان از جمله دانشجویان تحصیلات تکمیلی پرتلاش و اساتید برجسته توانسته‌ایم حتی با منابع اندک، کشور را در حوزه‌های مختلف پژوهشی به پیش ببریم.
به طور کلی به صورت نسبی وضعیت مناسبی در حوزه پژوهش و فناوری داریم اما اگر پیش بینی‌هایی که در برنامه اول تا ششم برای پژوهش‌ها می‌شد و عملیاتی شده بود وضعیت بهتری در این حوزه داشتیم.
رئیس دانشگاه فردوسی در مورد عملکرد دانشگاه‌ها در توسعه علوم و فناوری بیان کرد: من بارها اعلام کرده‌ام که دانشگاه‌ها عمده ماموریتشان این است که نیروهای انسانی و دانش آموختگان را به گونه‌ای تربیت کنند که این دانش آموختگان به جای علاقه به پشت میز نشینی به سمت کار آفرینی و تولید در جهت شرکت‌های فناور و شرکت‌های دانش بنیان و اداره کردن جامعه بر مبنای دانش روز حرکت کنند.
تمام رویکرد در دانشگاه‌ها از جمله دانشگاه فردوسی این است که مهارت افزایی و اعتماد به نفس را در دانش آموختگان تقویت کرده و دانشجویان باور کنند می‌توانند موثر باشند.
چنین رویکردی باعث خواهد شد تولید از این نعمت بهره مند شود.
دانشگاه‌ها به طور غیر مستقیم تلاششان این است که دانش آموختگان ماهرتر از گذشته در اختیار جامعه قرار داده تا آن‌ها بتوانند به مدد صنعت گران و صاحبان کسب و کار تولید را رونق بیشتری دهند.
کافی خاطر نشان کرد: در حال حاضر و در کشورهای مختلف حداقل در سال جاری به خاطر مشکلاتی که برای اقتصاد و معیشت مردم پیش آمده است اصولا جوامع به دنبال اینکه رویکردهای جدیدی در تولید و اقتصاد داشته باشند نیستند؛ بلکه تمام تلاششان این است که از این گذرگاه یا مانع بزرگی که رکود اقتصادی را به خاطر بیماری کرونا ایجاده کرده است عبور کنند تا چرخ تولید حرکت کند.
در چنین شرایطی اصولا انتظارات از دانشگاه نسبت به گذشته عوض شده است.
در حال حاظر انتظار این است که دانشگاه‌ها به سمتی حرکت کنند که بتوانند در تولید واکسن و داروهای کنترل کننده کرونا و همچنین در جهت ارائه راه حل‌هایی مناسب از لحاظ روحی روانی و همچنین از جهت ایجاد فناوری جامعه را امیدوار و با انگیزه کند، تا جامعه این مرحله را پشت سر گذاشته و وارد مرحله دیگری شود.
وی افزود: همواره یک سری حلقه‌های واسط ما بین پژوهش‌های انجام شده در دانشگاه و کاربرد آن‌ها در جامعه وجود دارد.
برای این منظور در ابتدا یک ایده مطرح شده و این ایده به بوته آزمایش گذاشته شده و اگر از آزمایشات و پژوهش نتیجه کاربردی به وجود آمد، این کاربرد در مقیاس کوچک اجرا شده و در صورت جواب گویی نمونه‌های پروسس هاش (H) ساخته می‌شود و سپس تجاری می‌شود.
بنابراین پژوهش‌ها همیشه با اثر و کاربردشان در جامعه فاصله زیادی دارند، با این وجود روند رو به بهبود است.
برای مثال در شهری مانند مشهد که شهر هوشمند نام گذاری شده است و می‌خواهد با دانش اداره شود در گوشه گوشه‌اش پژوهش‌هایی که قبلا در دانشگاه ها تصور نمی‌شد روزی استفاده شود در حال اجراست.
رئیس دانشگاه فردوسی در مورد استقبال از پژوهش‌های دانشگاهی در حوزه مدیریت کلان کشور عنوان کرد: ما با آرمان‌هایی که در این زمینه وجود دارد فاصله زیادی داریم.
نباید طوری باشد که جامعه و متولیان امر به مرحله‌ای برسند که چون هیچ راهی نداشته‌اند به سمت دانشگاه بیایند.
با توجه به مشکلاتی که در جامعه به ویژه در بخش اقتصاد پیش آمده است از حدود یک الی دو سال گذشته خوشه‌های مختلف تخصصی تشکیل شده است و دانشگاه‌های بزرگ در کنار هم جمع شده تا به خوشه‌های تخصصی در ایجاد راه حل‌ها و راهکارهای علمی به دولت کمک کنند و خوشبختانه از این راه حل‌ها و رویکردها از طرف سران وزارت خانه‌های مختلف استقبال خوبی شده است و این نوید بخش آن است که در آینده دانشگاه‌ها بتوانند در مدیریت علمی جامعه مشارکت کنند.
کافی با اشاره به اینکه «در دانشگاه‌ها آنگونه که باید مسئولیت پذیری جامعه جا نیفتاده است»، اظهار کرد: استادان و دانشجویان تحصیلات تکمیلی صورت مساله را از جامعه دریافت نمی‌کنند و مهمتر از همه جامعه و متولیان دولتی حل مشکلات را از دانشگاه‌ها درخواست نمی‌کنند.
امیدواریم این رویکردها به شکلی باشد که جهت پژوهش‌ها به سمت جامعه برگردد.
مدیران کشور سعی کنند بدون دانش کافی تصمیم نگیرند و به دانشگاه رجوع کنند و نتایج تحقیقات برای حل مشکلات به کار برده شود.
انتهای پیام
