گیاه پزشکی در ایران از اعتبار علمی بالایی برخوردار است

ایسنا/خراسان رضوی عضو هیات علمی گروه گیاه پزشکی دانشگاه فردوسی گفت: دانشجویان گیاه پزشکی، هم‌تراز با دستاوردهای تحقیقاتی دانشگاه‌های برجسته دنیا هستند و به جرات می‌توان گفت رشته گیاه پزشکی در ایران از اعتبار علمی بالایی برخوردار است.
دکتر مجتبی حسینی، در خصوص تاریخچه رشته گیاه پزشکی و کاربرد آن، در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: گیاه پزشکی برای اولین بار با نام دفع آفات توسط دکتر جلال افشار در سال‌های ۱۳05 تا ۱۳1۰ با رونق مدرسه فلاحت دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران شکل گرفت که در ابتدا تدریس رشته بصورت عمومی بود و چند سال بعد دانشجویان دفع آفات فارغ التحصیل شدند.
عنوان حفظ نباتات در دهه سی وارد واژه‌های وزارت علوم شد و پس از دانشگاه تهران دانشگاه‌های شیراز و اهواز نیز در دهه چهل این گروه را تشکیل دادند و دانشجو پذیرفتند.
در اوایل دهه 50، عنوان رشته به گیاه پزشکی تغییر نمود.
در دانشگاه فردوسی مشهد فعالیت رشته گیاه پزشکی با همت اساتید بزرگی چون آقای دکتر جعفر پور، خانم دکتر رستگار و آقای دکتر مدرس اول در سال 1370 آغاز گردید.
این عضو هیات علمی گروه گیاه پزشکی دانشگاه فردوسی عنوان کرد: در سال 1370 در شهر مشهد ابتدا مقطع کارشناسی گیاه پزشکی تدریس می‌شد.
سپس مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری بیماری‌های گیاهی و حشره‌شناسی کشاورزی با گرایش‌های مختلفی مانند سم شناسی، کنترل بیولوژیک و مدیریت آفات راه اندازی می‌شود.
وی با اشاره به اینکه «با پیشرفت هر شاخه از علم در دنیا، کشور ما نیز تغییرات خود را داشته است»، ادامه داد: در مقاطع ارشد و دکتری رشته گیاه پزشکی با توجه به بازنگری مستمر دروس منابع به‌روز تدریس می‌شود.
در مقطع کارشناسی نیز به تازگی بازنگری مناسبی در سر فصل‌های دروس شکل گرفته و حدود 18 واحد جدید به صورت انتخابی به درس‌ها اضافه شده است.
برای مثال سرفصل‌هایی مانند اصول قرنطینه گیاهی، مدیریت کلینیکها و شرکت‌های گیاه پزشکی، مدیریت آفات و بیماری‌های گلخانه‌ای و کنترل آفات و بیماری‌های زنبور عسل اضافه شده‌اند.
دانشیار گروه گیاه پزشکی دانشگاه فردوسی عنوان کرد: در بحث تحقیقات مبارزه با آفات و بیماری‌های گیاهی، اساتید گیاه پزشکی در دانشگاه‌های کشور و به خصوص در دانشگاه فردوسی که یکی از گروه‌های پیشتاز علمی است مقالات بسیار ارزشمندی در ژورنال‌های معتبر بین المللی منتشر می‌کنند که هم تراز با دستاوردهای تحقیقاتی دانشگاه‌های برجسته دنیا است.
لذا از لحاظ دستاوردهای علمی مشکلی وجود ندارد و به جرات می‌توان گفت دانشجویان و اساتید رشته گیاه پزشکی از اعتبار علمی بالایی برخوردار هستند.
حسینی خاطرنشان کرد: اما در حال حاضر کشور با کاربرد نتایج این تحقیقات و استفاده از آن‌ها در مدیریت آفات و بیماری‌ها فاصله زیادی دارد.
زیرا سیستم کشاورزی ما هنوز عمدتا به صورت سنتی است و پژوهش‌های به‌روزی که در حال حاضر در دانشگاه‌ها انجام می‌شود قابلیت پیاده‌سازی در برنامه‌های کشاورزان را ندارد.
برای نمونه اجرا برنامه‌های نوین مدیریت آفات یک محصول در منطقه‌ای که تولید آن محصول در زمین‌های خرده مالکی و پراکنده است، بسیار پیچیده‌تر و سخت‌تر از مدیریت همان آفات در منطقه‌ای است که محصول در محدوده وسیعی به صورت یکپارچه تولید می‌شود.
بنابراین متولی بخش کشاورزی یعنی وزارت جهاد کشاورزی باید از طریق ترویج و همکاری با سازمان‌های مرتبط سعی در فراهم نمودن بستر لازم برای پیاده سازی کشاورزی نوین و اقتصادی داشته باشد.
وی با اشاره به بحث‌های روز دنیا در این رشته عنوان کرد: مباحثی مانند تولید آفت‌کش‌های نسل جدید وجود دارد که بخشی از آنها منشاء گیاهی و بخش دیگر منشا میکروبی دارند (لازم به ذکر است عوامل بیمارگر میکروبی فقط روی بی مهرگان اثر دارند و هیچ گونه خطری برای سلامت انسان ندارند) و در کنترل آفات بسیار موثر هستند.
این‌ دسته از آفت‌کش‌های زیستی می‌توانند جایگزین مناسبی برای آفت کش‌های شیمیایی باشند که دارای خطرات زیست محیطی زیادی هستند.
اما متاسفانه در کشور ما مجموعه‌های تولید کننده در این زمینه بسیار اندک هستند.
تولید این فرآورده‌ها نیازمند حمایت مالی و فراهم آوردن بستر مناسب تولید و فروش آن‌ها است که در صورت تولید فرآورده‌های مطلوب از لحاظ تجاری و سلامتی محیط زیست بسیار ارزشمند است.
عضو هیات علمی گروه گیاه پزشکی دانشگاه فردوسی افزود: فارغ التحصیلان رشته‌ گیاه پزشکی در بخش دولتی نظیر سازمان حفظ نباتات و در بخش خصوصی مثل کلینیک‌های گیاه پزشکی، شرکت‌های مرتبط با خدمات و فروش آفت کش‌های شیمیایی و شرکت‌های تولید عوامل و فرآورده‌های بیولوژیک آفات مشغول می‌شوند.
تاسیس واحدهای تولیدی فرآورده‌های بیولوژیک چشم انداز روشن و نوید بخشی در جهت اشتغال زایی دارد و همچنین باعث ارتقاء سطح سلامت و امنیت غذایی جامعه و صیانت از منابع طبیعی و محیط زیست می‌شود.
البته در حال حاضر در کشور و خصوصا در خراسان روی این مورد بسیار کم کار شده و نیازمند حمایت همه جانبه مسئولان است.
وی تصریح کرد: توصیه من به کسانی که وارد این رشته می‌شوند این است که ورود به دانشگاه را نقطه شروعی برای تلاش و فعالیت بیشتر در نظر داشته باشند.
آن‌ها باید در کنار فراگیری دروس و دانش تخصصی خود، اطلاعات عمومی‌شان را هم از مسائل مرتبط با کشاورزی ارتقا دهند و خود را عینا بخشی از جامعه کشاورزی بدانند.
رمز موفقیت در تحقیق و پژوهشی است که منجر به یافتن راه حل‌های نوین و خلاقانه برای رفع مشکلات باشد.
به طور خلاصه، دانشجوی این رشته باید انگیزه برای حضور در این رشته را نیز داشته باشد.
دانشیار گروه گیاه پزشکی دانشگاه فردوسی در خصوص نقش دانشگاه‌ها در نظام تصمیم‌گیری گفت: در کشورهای پیشرفته بین نقش دانشگاه‌های تحقیقاتی که صرفا مولد علم هستند و دانشگاهای کاربردی و غیره که موظف به رفع نیازهای جامعه هستند تفاوت‌های ساختاری وجود دارد و شرح وظایف هرکدام مشخص است.
اما در کشور ما نقش دانشگاه‌ها در ارتباط با جامعه و صنعت خیلی واضح نیست، اگرچه در سالیان اخیر زیرساخت‌های قابل توجه ای برای ارتقا اثرگذاری دستاوردهای دانشگاه ها در رفع معضلات جامعه شکل گرفته است.
لذا، برای رسیدن به نقطه مطلوب، بایستی هماهنگی‌های لازم بین دانشگاه و جامعه و اعتمادسازی بین طرفین افزایش یابد تا جامعه برای حل مشکلات موجود تقاضاهای خود را به دانشگاه ارجاع دهد.
اگر دستاوردهای علمی دانشگاه‌ها در راستای رفع مشکلات موجود در جامعه باشد و در نظام تصمیم‌گیری کشور مورد توجه قرار گیرد شاهد ارتقا کمی و کیفی بی نظیری در بخش کشاورزی خواهیم بود.
انتهای پیام