چشم‌اندازی برای صلح در افغانستان وجود ندارد
بیش از چهار دهه است که جنگ داخلی در افغانستان به نوعی تداوم داشته و هر گونه تلاش برای صلح در این کشور با شکست مواجه شده است و جریان‌های مختلف در این کشور با پافشاری بر اصول خود از مواضع خود کوتاه نمی‌آیند تا چشم انداز صلح در این کشور در هاله‌ای از ابهام فرو رود.
ایسنا/اصفهان بیش از چهار دهه است که جنگ داخلی در افغانستان به نوعی تداوم داشته و هر گونه تلاش برای صلح در این کشور با شکست مواجه شده است و جریان‌های مختلف در این کشور با پافشاری بر اصول خود از مواضع خود کوتاه نمی‌آیند تا چشم انداز صلح در این کشور در هاله‌ای از ابهام فرو رود.
در ۲۹ فوریه ۲۰۲۰، ایالات متحده و طالبان در دوحه قطر یک توافقنامه صلح امضا کردند.
مفاد این معامله شامل خروج همه سربازان آمریکا و ناتو از افغانستان، تعهد طالبان نسبت به جلوگیری از فعالیت القاعده در نواحی تحت کنترل طالبان، و گفتگو بین طالبان و حکومت افغانستان است.
ایالات‌متحده پذیرفت تعداد سربازان خود را از ۱۳۰۰۰ به ۸۶۰۰ نفر کاهش دهد، و در صورتی که طالبان به تعهداتش عمل کند ظرف ۱۴ ماه به‌طور کامل نیروهایش را خارج کند.
ایالات‌متحده همچنین متعهد شد ظرف ۱۳۵ روز پنج پایگاه خود را تعطیل کند و تحریم‌های خود علیه طالبان را با هدف پایان دادن به آن‌ها تا ۲۷ اوت ۲۰۲۰ مورد بازبینی قرار دهد.
اما عملاً از آن تاریخ به بعد شاهد فروکش کردن درگیری‌ها در افغانستان نبودیم و تنها ظرف ۱۰ روز پس از این مذاکرات، طالبان کابل را مورد هدف قرار داد.
از ۱۲ سپتامبر ۲۰۲۰، دوحه- پایتخت قطر شاهد مذاکرات تاریخی صلح بین طالبان و دولت افغانستان، با حمایت ایالات متحده، در تلاش برای پایان دادن به ۴۲ سال درگیری مسلحانه از زمان کودتای نظامی در این کشور آسیایی در سال ۱۹۷۸ و سپس حمله شوروی بین ۱۹۷۹ و ۱۹۸۹ است.
عبدالله عبدالله - رئیس شورای عالی آشتی ملی افغانستان اعلام کرد مذاکرات تاریخی بین دولت و جنبش طالبان با هدف دستیابی به "صلح پایدار" انجام شده است، اما این گفتگوها می‌تواند برای مدت طولانی ادامه یابد.
تلاش برای انجام این مذاکرات یک ماه است که آغاز شده، اما هنوز به توافق ملموسی میان دو طرف منجر نشده است.
برای بررسی بیشتر این موضوع و چشم‌انداز صلح در افغانستان، ایسنا با محمدعلی بصیری- استاد علوم سیاسی و روابط بین‌الملل دانشگاه اصفهان به گفت‌وگو پرداخت که در ادامه می‌خوانید:
افغانستان در برابر کشور متجاوز تسلیم نمی‌شود
محمدعلی بصیری، اظهار کرد: ریشه ناامنی در افغانستان و به نتیجه نرسیدن مذاکرات با طالبان به ۴۰ سال اشغالگری و درگیری‌هایی که رخ داد بر می‌گردد.
افغانستان از لحاظ تاریخی کشوری بوده که نشان داده با اشغالگری و سلطه خارجی مبارزه بلند مدت می‌کند و نهایتاً هم دشمن را شکست می‌دهد.
معروف است اسکندر مقدونی که تمام دنیا را فتح کرد در افغانستان شکست خورد.
انگلستان هم که زمانی بخش عمده‌ای از دنیا را در اختیار داشت و خورشید در آن غروب نمی‌کرد در افغانستان شکست خورد.
وی افزود: شوروی سابق هم همین شکست را تجربه کرد و یکی از عوامل اصلی فروپاشی ارتش سرخ زمین‌گیر شدن آن در افغانستان بود که ناتو و آمریکا آخرین مورد آن بوده است.
بنابراین افغانستان و جریان‌های داخل آن نشان داده‌اند در برابر کشور متجاوز تسلیم نمی‌شوند و با تمام توان می‌ایستند.
امروز هم همین موضوع در حال رقم خوردن است.
این استاد علوم سیاسی و روابط بین‌الملل دانشگاه اصفهان، گفت: همین‌که مذاکرات صلح در افغانستان آغاز شده دلیلی بر شکست آمریکا و ناتو است که عملاً با طالبان توافق آتش‌بس امضا کردند و پذیرفتند نمی‌توانند طالبان را به تسلیم وا دارند و دولتی را که مورد حمایتشان است در افغانستان پایدار نگه دارند و در عین حال این دولت قرارداد دفاعی استراتژیک با آمریکا داشته باشد و پایگاه‌های نظامی آمریکا در آنجا مستقر باشد.
در واقع آمریکا به دنبال آن بود که با این کار امتیاز بگیرد و نتیجه مبارزاتی که کرده را به دست آورد تا در این کشور پایگاه داشته باشد.
طالبان در جنگ روی زمین پیروز شده است
بصیری تصریح کرد: معتقدم طالبان در زمین پیروز شده است و حوزه‌های جدیدتری را در اختیار می‌گیرد و چیزی که به عنوان مذاکره میان دولت وحدت ملی و طالبان دارد پیش می‌رود آن چیزی نیست که به تقسیم قدرتی که آمریکایی‌ها می‌خواهند بین این دو جریان رخ دهد منجر شود.
در واقع طالبان مدعی پیروزی در جنگ هستند و معتقدند حکومت اساساً باید در اختیار آنان باشد چراکه دولت وحدت ملی به تعبیر آنان دولتی دست نشانده است و باید حذف شود.
وی ادامه داد: دولت وحدت ملی هم این موضوع را نمی‌پذیرد و نمی‌خواهد نیمی از قدرت برای خودش باشد و نیمی دیگر را با طالبان تقسیم کند.
این رویه دولت افغانستان را طالبان در عمل قبول ندارد و به همین دلیل است که مذاکرات صلح این‌گونه طولانی می‌شود و به نتیجه ملموس ختم نمی‌شود.
طالبان زمانی که حاکم بر افغانستان بود با هر گونه مظاهر مدرنیته مبارزه و جریان‌های مخالف خود را سرکوب می‌کرد.
این استاد علوم سیاسی و روابط بین‌الملل دانشگاه اصفهان، افزود: مجموع این عوامل سبب شده که مذاکرات به نتیجه نرسد و ممکن است منجر به آتش‌بس موقت شود.
علی‌رغم آزاد شدن اسیرهای دو طرف روزی نبوده که خشونت در افغانستان متوقف شود و حتی تشدید هم شده است، اخبار حاکی از این است که حتی در مناطقی که طالبان حضور نداشته‌اند به این مناطق نفوذ کرده‌اند و با ورود به شهرهای بزرگ به ناامنی دامن می‌زنند.
حتی به کابل و ارگ ریاست جمهوری هم نفوذ می‌کنند، در کل طالبان روی زمین قدرتش بیشتر از گذشته شده و به دنبال این هستند که کلیت حکومت را به دست بگیرند.
بصیری در پاسخ به این سؤال که به اعتقاد برخی کارشناسان طالبان قابلیت مذاکره کردن ندارد چراکه این گروه اعتقادی به حقوق مدنی و موجودیت زنان ندارد، گفت: اگر اصل مذاکره به رسمیت شناخته نشود خون‌ریزی‌ها ادامه پیدا می‌کند.
هم‌اکنون آمریکایی‌ها، دولت وحدت ملی و بخشی از طالبان از جنگ طولانی خسته شده‌اند، اما این دیدگاه که حقوق زن و اقلیت‌ها را به رسمیت نمی‌شناسند منطق بسیار خطرناکی است.
وی اظهار کرد: تلاش بر این است که در مذاکرات صلح یک نتیجه نسبی حاصل شود که طالبان تا الآن چنین اجازه‌ای نداده و عقب‌نشینی نمی‌کند.
آمریکا، خواهان بقای طالبان است
این استاد علوم سیاسی و روابط بین‌الملل دانشگاه اصفهان در پاسخ به این سؤال که چرا آمریکا به طور کامل گروه طالبان را از بین نمی‌برد، گفت: آمریکایی‌ها در خاورمیانه به دنبال یک صلح پایدار و استقرار حکومت‌های مردمی نیستند و در استراتژی آنان این مهم تعریف نشده است.
آمریکایی در هر حوزه‌ای وارد شده‌اند سیاست شریک دزد و رفیق قافله را داشته‌اند و در تلاش هستند که یک حالت بین صلح و جنگ و آتش زیر خاکستر را نگه دارند که البته این سیاست کلی استعمار بوده و آمریکایی‌ها در این باره پیش رو بوده‌اند.
بصیری افزود: بنابراین آمریکا خواهان صلح پایدار نیست چرا که قصد دارد درگیری‌ها ادامه داشته باشد تا فروش سلاح خود را افزایش و منابع مناطق تحت نفوذ خود را چپاول کند و به نوعی با این سیاست حضور نظامی خود در منطقه را توجیه کند و بتواند رشد جریان‌ها را مهار و با این حضور بتواند بازار و منابع منطقه را مدیریت و از نفوذ دیگر کشورها مانند روسیه و چین جلوگیری کند.
حتی در اخبار بود که آمریکایی‌هایی که به اسم مبارزه با طالبان و القاعده در افغانستان هستند در مذاکرات بیشتر طرف طالبان را می‌گیرند تا دولت وحدت ملی که خودشان سر کار آورده‌اند!
وی خاطرنشان کرد: مجموع این عوامل نشان می‌دهد برای آمریکا شریک دزد و رفیق قافله بودن منافع بیشتری دارد.
بنابراین آمریکا ترجیح می‌دهد طالبان به بقای خود ادامه دهد، البته سیاستشان این است که با نزدیک شدن به طالبان تلفات انسانی خودشان را کم و این تلفات را به نیروهای واسطه‌ای خودشان تحمیل کنند.
با این شرایط چشم‌انداز روشنی برای صلح در افغانستان وجود ندارد، همان طور که این چشم‌انداز برای صلح میان اعراب و صهیونیست‌ها وجود نداشته است و به احتمال قوی درگیری‌ها در افغانستان ادامه می‌یابد.
انتهای پیام
