پخش مستند پسر برای یادبود پدر
به مناسبت چهلمین روز درگذشت هوشنگ عدیلی، بنیانگذار صنعت تبلیغات نوین در اصفهان، مدیر موسسه کانون آگهی هنر و فعال عرصۀ سینما، موسیقی و نشر در دهههای ۳۰، ۴۰ و۵۰، مستند کوتاه «پیشانی آسمان» که توسط فرزند او ساختهشده، در فضای مجازی به اشتراک گذاشته شد.

ایسنا/اصفهان به مناسبت چهلمین روز درگذشت هوشنگ عدیلی، بنیانگذار صنعت تبلیغات نوین در اصفهان، مدیر موسسه کانون آگهی هنر و فعال عرصۀ سینما، موسیقی و نشر در دهههای ۳۰، ۴۰ و۵۰، مستند کوتاه «پیشانی آسمان» که توسط فرزند او ساختهشده، در فضای مجازی به اشتراک گذاشته شد.
امیراعلا عدیلی، ناشر و مستندساز در گفتوگو با ایسنا اظهار کرد: ایدۀ ساخت مستند «پیشانی آسمان» حدود شش سال قبل به ذهنم رسید؛ وقتی به آرشیو بزرگ فیلمهای ۳۵ میلیمتری مرحوم پدرم نگاه کردم و تصمیم گرفتم این فیلمها را به دیجیتال تبدیل و از آن نگهداری کنم.
وی ادامه داد: چون دستگاه آپارات روسی پخش فیلم دفتر پدر از کار افتاده بود و مشکل فنی داشت، بهسختی یک تعمیرکار دستگاه آپارات پیدا کردیم که آن را قابل استفاده کرد و بعد نیز با جستجوی فراوان مشکل لامپ دستگاه را حل کردیم.
عدیلی توضیح داد: برای سوار کردن فیلمها بر روی دستگاه از زندهیاد اصغر الواری که آپاراتچی سینما چهارباغ بود و فیلم مستندی هم به نام «سینما چهارباغ» دربارۀ او ساختهشده، کمک گرفتیم و محمد سرفرازیان نیز که مشکلات خرابی دستگاه، فنی صدا و نمایش تصویر را حل کرده بود، آموزشهای لازم را به ما داد تا بالاخره توانستیم این فیلمهای ۳۵ میلیمتری را روی پرده بیندازیم و بهصورت فول اچ دی از روی آن فیلمبرداری کنیم.
این مستندساز تصریح کرد: پخش فیلمها که شروع شد، پدرم با ذوق و اشتیاق هر اطلاعاتی که از قدیم به ذهنش میرسید بیان میکرد، به همین دلیل خاطرات ایشان را هم بهعنوان بنیانگذار صنعت تبلیغات نوین در اصفهان، ضبط و ثبت کردیم.
وی یادآور شد: نصفِ بیشتر آرشیو پدرم در آتشسوزیهایی که حین انقلاب رخ میداد ازدسترفته بود ولی با تلاش مادرم، زندهیاد سیمین عدیلی که از علاقهمندان سینما به شمار میرفت، مابقی آن حفظ شد.
عدیلی ادامه داد: برخی از فیلمها نیز به خاطر گذشت زمان و پوسیدگی بیشازحد، حین پخش از بین میرفت که درنهایت ما توانستیم ۲۰۰ حلقه فیلم شامل فیلمهای تبلیغاتی، آنونس فیلمهای سینمایی قدیم و بخشی از فیلمهای مستند علمی و خبری که از طریق سفارتخانه برای نمایش پیش و پس از اکران در اختیار پدرم قرارگرفته بود، از این طریق احیا کنیم.
البته این تنها ۳۰ درصد از آرشیو موجود است و ۷۰ درصد فیلمها هنوز ۳۵ میلیمتری باقیمانده و تبدیل نشده است.
این مستندساز گفت: با آنچه امروز در دست داریم، میتوان یک یا چند مستند بلند ساخت و پخش کرد اما فعلاً به این خاطر که شیوع ویروس کرونا مانع از برگزاری یک مراسم شایسته برای چهلمین روز درگذشت پدرم شده بود، تصمیم گرفتیم که حدود ۱۰ دقیقه از این مستند را با اسناد آرشیوی آماده کرده و برای یادبود، در شبکههای اجتماعی به اشتراک بگذاریم.
وی خاطرنشان کرد: گویندگی مستند آمادهشده را عموی بنده، جمشید عدیلی، که یکی از گویندگان با سابقه رادیو اصفهان و رادیوی ملی بوده و گویندگی خبرهای مهم انقلاب اسلامی ایران را نیز بر عهده داشته است، انجام داد و فایل آن را از استرالیا برای ما ارسال کرد.
عدیلی یادآور شد: پدرم در مستند «پیشانی آسمان» به خاطره جالبی اشاره میکند و میگوید زمانی که خردسال بوده همراه با خانم مهرانگیز جهانشاه، که او هم خردسال بوده در تئاتر سپاهان در نمایش «لیلی و مجنون» روی صحنه رفته است.
مهرانگیز جهانشاه، همان زنی است که بعدها با ارحام صدر ازدواج کرد.
این مستندساز تصریح کرد: ایرج خواجه امیری برای این مستند مشاورههای خوبی در زمینۀ نکات تاریخی داد و از کتابش که «ایرج نابغه آواز ایران» نام دارد و در دفتر انتشارات هوشنگ عدیلی منتشرشده نیز سخن گفت.
پرویز یشایایی، از همکاران قدیمی پدرم و یکی از تهیهکنندگان با سابقه و مطرح سینمای ایران نیز در مصاحبهای که برای تهیه مستند با او داشتیم، به نکته جالبی اشاره کرد و گفت که عباس کیارستمی و علی حاتمی نیز فعالیت سینمایی خود را با ساخت فیلمهای تبلیغاتی شروع کرده و سپس وارد سینمای داستانی شدند.
عدیلی ادامه داد: امیر اسماعیل آذر که از نزدیکان و دوستداران مرحوم هوشنگ عدیلی بود، در این مستند با صدای غمگین و بغضآلود خود شعری از احمد شاملو را دکلمه کرد و ما نام فیلم را از همین شعر وام گرفتیم؛ «نامت سپیده دمی است که بر پیشانی آسمان میگذرد.»
وی افزود: زندهیاد حسین غزالی، گوینده با سابقه رادیو اصفهان و امیر احسان فدایی، خواننده مکتب اصفهان نیز از دیگر بزرگانی هستند که در مستند «پیشانی آسمان» با آنها مصاحبه شده و از عکسهای پرتره زندهیاد امانالله طریقی که از دوستان صمیمی پدرم بود نیز در بخشهای مختلف فیلم استفاده کردهایم.
این مستندساز، نقطه عطف مستند «پیشانی آسمان» را بخش آخر آن دانست که گوینده متنی را با مضمون «هوشنگ عدیلی از نسل طلایی دهه ٣٠، ٤٠ و ٥٠ بود؛ نسلی هوشیار، سختکوش، تجربهگرا، جریان ساز و نسل ساز، نسلی بیادعا که تغییر جامعه سنتی به مدرن را در اصفهان کلید زد»، قرائت میکند و این قسمت با فیلمهای ساختهشده توسط هوشنگ عدیلی مانند «فروشگاه کازرونی» و حضور خود او در صحنههایی از این فیلم همخوان میشود.
عدیلی خاطرنشان کرد: در این فیلم از عکسهای عارف و امین عدیلی هم استفاده و از تلاشهای زندهیاد سید مجید عقیلی، حامد قصری، شهاب غزالی، ناصر خواجویی و داوود غلامی در تولید اثر قدردانی شده است.
انتهای پیام