جهان در جستجوی صلح و امنیت پایدار است

ایسنا/خراسان رضوی صلح در لغت به معنای سازش کردن، آشتی و تراضی میان متنازعین است.
از صلح تعریف‌های مختلفی وجود دارد؛ از جمله «صلح مساوی است با فقدان جنگ».
اما امروزه با دیدی همه جانبه صلح به معنای فقدان جنگ نیست، بلکه مفهوم گسترده‌تری دارد که شامل موارد مختلف امنیتی از جمله اقتصادی، سیاسی، نظامی، اجتماعی، فرهنگی و زیست محیطی است.
جنگ و صلح، تاریخی بسیار طولانی به درازای زندگی بشریت دارد
تاریخ زندگی بشر همواره صحنه نزاع و جنگ‌های خونینی بوده و این موجب خسارات جانی، مالی و روانی بسیاری شده است.
برقراری صلح و رفع نزاع، همواره دغدغه اندیشمندان بوده که موجب ارائه نظریات متعددی شده است.
جنگ و صلح تاریخی بسیار طولانی به درازای زندگی بشریت دارد.
فارغ از تلاش‌های علمی برای تبیین مفهومی جنگ عادلانه و قانون‌گذاری‌های بین‌المللی برای تعیین محدودیت و مشروعیت آن، پدیده جنگ همواره ناخوشایند بوده است.
از این رو، همواره تلاش شده تا راه‌های دستیابی به صلح فراگیر و عادلانه فراروی دولت‌ها و ملت‌ها قرار گیرد.
در سطح جهان درگیری‌هایی به بهانه‌های گوناگون سیاسی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و غیره در جریان بوده است.
درگیری‌ها و منازعات علل و عوامل گوناگونی دارد از جمله مهم‌ترین این علل و عوامل مسائل اقتصادی و اجتماعی است.
فقر، سوء تغذیه، سواد کم، عدم بهداشت و سلامت جسمی و روانی در گروه‌های وسیعی از جمعیت جهان، نادیده گرفتن مشکلات جمعیتی و محیط زیست باعث بروز تهدیدهای جدی علیه صلح و امنیت جهانی گردیده است.
افزایش سریع جمعیت جهان، بالا رفتن توقعات گروه‌های انسانی، رکود اقتصادی، تخریب و نابودی بسیاری از منابع طبیعی و بحران کمبود منابع و در نتیجه عدم امکان رفع نیازمندی‌های زندگی انسان، زمینه را برای شورش، خشونت و جنگ فراهم ساخته است.
در حال حاضر همه بر این نکته اتفاق نظر دارند که علت اصلی درگیری‌ها برآورده نشدن سیستماتیک نیازهای بشری است.
گله و شکایات و احساس بی‌عدالتی زمانی افزایش می‌یابد که نیازهای فردی و گروهی برای امنیت جهانی و رفاه، دسترسی به مشارکت سیاسی و اقتصادی و آزادی بیان در مسائل فرهنگی و مذهبی مورد تهدید قرار می‌گیرند یا در یک زمان طولانی عقیم می‌مانند.
به ویژه زمانی که یک گروه احساس می‌کند در مقایسه با دیگر گروه‌ها به طور غیرمنصفانه‌ای از برخورداری از امتیازات محروم مانده است.
امروزه صلح مفهوم گسترده‌تری دارد که موارد مختلف امنیتی را شامل می‌شود
صلح، توان و کارکرد یک اجتماع تاریخی (تمدن) برای تلطیف و قابل زیست ساختن مناطق پیرامونی خود از طریق گسترش ناهشیار فرهنگی است.
سازمان ملل به منظور حفظ صلح و امنیت بین المللی و توسعه روابط دوستانه بین ملت‌ها تشکیل شده است.
جنگ جهانی دوم بزرگ‌ترین و خون‌بارترین جنگ عمومی در تاریخ بشریت است که دامنه آن به پنج قاره کشیده شد و همه جهانیان را به نوعی تحت تأثیر قرار داد.
ویرانی‌ها و خسارت‌های عظیم ناشی از آن همگان را به فکر چاره انداخت تا با اندیشیدن تدبیری از وقوع جنگ‌ها و حوادث این چنینی جلوگیری کنند.
حاصل این چاره اندیشی تأسیس سازمان ملل متحد (Organization Nations United) بود که اهداف اصلی آن را حفظ صلح و امنیت بین المللی، توسعه روابط دوستانه بین ملت‌ها بر مبنای احترام به اصل تساوی حقوق آن‌ها، همکاری بین‎المللی برای حل مسائل بین‎المللی و احترام به حقوق بشر و آزادی‌های اساسی برای همگان بدون تمایز از حیث نژاد، جنس، زبان و مذهب تشکیل می‌داد .
این سازمان اهداف خود را با کمک سازمان‌های تخصصی وابسته به خود همچون یونسکو پیگیری می‌کند.
تأسیس سازمان یونسکو با این باور صورت گرفت که توافق‌های سیاسی و اقتصادی برای ایجاد صلح پایدار کافی نیست، صلح باید بر مبنای اخلاق انسانی، همبستگی و انسجام فکری برقرار شود.
این باور در انطباق با اساس‌نامه یونسکو قرار دارد که اظهار می‌دارد: «از آنجایی که جنگ‌ها در ذهن انسان‌ها آغاز می‌شود، پس انسان‌ها ابتدا باید در ذهن خویش از صلح دفاع کنند».
در ادامه تأکید می‌کند: «صلحی که منحصراً بر مبنای توافق‌های سیاسی و اقتصادی حکومت‌ها ایجاد شود نمی‌تواند به صورت پایدار و خالصانه از جهانیان حمایت کند؛ صلحی موفقیت‌آمیز خواهد بود که بر اساس همبستگی و انسجام فکری و اخلاقی نوع بشر بنا شود».
تلاش یونسکو تشکیل شبکه‌ای میان ملت‌هاست که بتواند همبستگی و انسجام مورد نظر را بین آن‌ها به وجود آورد.
۱۸۵ کشور از جهان در سازمان یونسکو عضویت دارند
علاوه بر این، یونسکو با ایجاد و تأسیس نهادها و همکاری با کشورها و گروه‌های گوناگون به رشد و گسترش ارتباطات علمی، فرهنگی و آموزشی در عرصه بین‎المللی کمک شایانی کرده است؛ چنانکه ۱۸۵ کشور جهان در این سازمان عضویت دارند و از طریق کمیسیون‌های ملی خود با سازمان در ارتباط‌اند.
تعداد بسیاری از سازمان‌های مردم نهاد، شرکت‌ها و سازمان‌های تجاری نیز با یونسکو روابط رسمی و همکاری دارند.
کنفرانس جهانی سیاست‌های فرهنگی در ۱۹۸۲ از سوی یونسکو برای گسترش تفاهم و روابط فرهنگی بین ملت‌ها در مکزیکوسیتی برگزار شد.
با این هدف که این روابط می‌تواند بزرگترین زمینه را برای صلح و توسعه در جهان امروز پدید آورد.
نمایندگان شرکت کننده در این کنفرانس به روابط فرهنگی بین ملت‌ها به منزله عاملی زمینه ساز برای تحقق صلح و ایجاد تفاهم و هم‎فکری بین‎المللی می‎نگرند.
از این دیدگاه فرهنگ، آموزش و گفت‎وگوی بین ملت‌ها عامل کاهش اختلاف‌ها، نابرابری‌ها و تنازعات خواهد بود.
یونسکو تلاش‌های مؤثری در شناساندن فرهنگ کشورها به یکدیگر و ایجاد محیط و فضای مناسب برای گفتگو و تعامل اقشار گوناگون کشورها با یکدیگر انجام داده که خود حرکتی مهم در گسترش صلح و امنیت جهانی است.
درواقع، در پرتو این تلاش‌ها، افراد با هم زیستن را یاد می‌گیرند که آن‌ها را برای همکاری با دیگران در تمامی امور انسانی آماده می‌کند.
از آنجا که یونسکو مهم‌ترین رسالت و وظیفه خود را پی‌ریزی و نهادینه کردن تفکر صلح در ذهن انسان‌ها می‌داند، می‌توان عمده‎ترین نقش این سازمان در زمینه تأمین صلح و امنیت بین‎المللی را فعالیت‌های زیربنایی و درازمدت تلقی کرد.
صلح و امنیت واقعی و پایدار در جامعه بشری نتیجه تعامل و تعادل در تمام ابعاد مختلف زندگی بشری است.
بدون تردید کاملاً غلط است که تصور شود با تنش‌زدایی در قلمرو روابط نظامی و سیاسی جهان صلح و امنیت پایدار برقرار خواهد گردید.
چرا که صلح و امنیت واقعی و پایدار در یک جامعه بشری نتیجه منطقی تعامل و تعادل در تمام ابعاد مختلف زندگی بشری است.
ابعاد سیاسی، فرهنگی، اجتماعی ، اقتصادی و زیست محیطی زندگی بشر باید با یکدیگر در تعامل و تعادل باشند تا در آن جامعه توسعه پایدار و در نتیجه صلح پایدار برقرار گردد.
صلح و امنیت پایدار همچون خیمه‌ای است که اگر حتی فقط یکی از پایه‌های مهم آن هم محکم بسته نشده باشد باد و طوفان می‌تواند به راحتی آن را دچار تلاطم و بی‌ثباتی کند.
منابع:
*موسوی نیا، س.ر و دیگران.(۱۳۹۷).«رویکرد کلاسیک و نقد نظریه مدرن صلح؛ رهیافتی برای دولت‌های ایرانی».
فصلنامه دولت پژوهشی، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی.
شماره۱۳.
صص: ۱۳۶-۱۰۵.
*یزدانی، ع.ا و دیگران .
(۱۳۹۴).«نقش سازمان‌های فرهنگی در تأمین صلح جهانی.
مطالعه موردی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی».
نشریه روابط فرهنگی، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی.
شماره ۲.
صص: ۱۵۱-۱۳۳.
*رییسی، ل.
(۱۳۸۷).«رابطه حفاظت از محیط زیست با صلح و توسعه پایدار».
فصلنامه دانشکده ادبیات و علوم انسانی.
شماره ۱۰ و ۱۱.
صص: ۱۳۴-۱۰۹.
انتهای پیام