مستندنگاری، شناسایی و طبقه بندی ۳ هزار قطعه سنگ پارسه

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از پایگاه میراث جهانی تخت جمشید، حمید فدایی، حمید فدایی، روند اخیر ساماندهی و مستند نگاری سنگ‌های تخت جمشید را یکی از برنامه‌های بلند مدت این پایگاه دانست که با همکاری متخصصین باستان شناس، مرمت کاران و نیروهای فنی در حال انجام است و در این زمینه گفت: در کاخ‌های مختلف تخت جمشید قطعات متعدد و منقوش سنگ‌هایی وجود دارد که حاصل ویرانی بناها در طول سده‌های گذشته است.
وی ادامه داد: اگر چه امروزه اجرای پوشش بر روی ستون‌ها و درگاه‌های تخت جمشید به دلیل نکات فنی و اجرایی و از جمله حفظ حریم بصری محوطه، عملیاتی دشوار و برنامه ریزی اجرای آن زمان بر است، اما تصمیم گیری در مورد انتقال قطعات جدا شده کاخ‌ها و حفاظت موقت آنها در مخازن و فضاهای سر پوشیده در کوتاه مدت امکان پذیر می‌باشد، بنابراین از مهمترین برنامه‌های حفاظتی محوطه نجات بخشی قطعات رها شده در محوطه کاخ‌ها و ساماندهی فیزیکی و اطلاعاتی آنها در مخازن واقع در بخش جنوبی تخت گاه تخت جمشید بوده است.
وی اضافه کرد: آماده سازی مخازن مذکور و از جمله اجرای اندود بر دیواره‌های آن، طراحی، ساخت و نصب قفسه‌های فلزی متناسب با فضای انبارها و مقاوم جهت تحمل وزن سنگ‌ها، از پشتیبانی‌های فنی در به ثمر نشستن این طرح بزرگ بوده که با همکاری متخصصین واحد دفتر فنی پایگاه به انجام رسیده است و با توجه به حضور تعدادی باستان شناس و نیروهای فنی مرمت در آن، نمونه‌ای از همکاری و کار گروهی در اجرای پروژه‌ای حفاظتی بوده است.
فدایی با اشاره به دستاوردهای این پروژه به منظور حفاظت بهتر و بهره برداری از آن در زمینه‌های گوناگون، مطرح کرد: پروژه انتقال قطعات جدا شده بناها و کاخ‌ها به داخل مخازن علاوه بر بهینه نمودن شرایط نگهداری آثار از ویژگی‌های دیگری نیز برخوردار بوده است، از جمله با مستندنگاری، طبقه بندی و ساماندهی قطعات سنگ، بانک اطلاعاتی ویژه ای برای آنها تهیه شده که از این بانک داده در پاره یابی قطعات و امکان سنجی نصب قطعات سنگ در محل اصلی خود در کاخ‌های تخت جمشید استفاده خواهد شد.
مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید اضافه کرد: با توجه به تلاش‌های انجام شده در طول یک ساله گذشته، حدود ۳ هزار قطعه سنگ تاکنون مستندنگاری، صاحب شناسنامه، طبقه بندی شده و در شرایط مناسب حفاظتی قرار گرفته است.
فهیمه همایون، کارشناس باستان شناس و از همکاران طرح با تاکید بر اهمیت ساماندهی قطعات سنگی، بیان کرد: با توجه به پراکندگی سنگ‌هایی که در دهه‌های گذشته در محوطه تخت‌جمشید وجود داشت؛ به منظور حفاظت بهتر از قطعات سنگی منقوش، ساماندهی و مستندنگاری این یافته‌ها آغاز شد.
وی در ادامه گفت: فرایند اجرایی مربوط به این پروژه پس از برنامه‌ریزی‌های مقدماتی، طی یک ساله گذشته آغاز شده است که هم اکنون این پروژه در بخش‌های مختلفی در حال انجام است.
همایون با اشاره به فرآیند این پروژه اظهار کرد: با توجه به اینکه سنگ‌های پراکنده موجود در محوطه تخت جمشید به دلایل مختلف از جمله پدیده هوازدگی و فرسایش در معرض آسیب قرار داشت، انتقال آثار به مکانی بهتر در اولویت قرار گرفت و در اینباره از مخازن موجود در بخش جنوبی مجموعه تختگاه واقع در کاخ D که فضاهای راهرو شکل با سقف تاقی شکل موسوم به تاقی ها، استفاده شد.
وی افزود: آماده سازی این فضاها توسط واحد دفتر فنی پایگاه به انجام رسید.
یونس زارع، کارشناس باستان شناس و عضو کارگروه ساماندهی و مستندنگاری سنگ‌های منقوش تخت جمشید در رابطه با مراحل مختلف این پروژه، تشریح کرد: قطعات سنگی منقوش ابتدا مستندنگاری شده و پس از پاکسازی اولیه، به منظور تفکیک و شناسایی اولیه به مخازن ایجاد شده منتقل شده که پس از آن، ثبت و طبقه‌بندی می‌شوند.
وی افزود: همه قطعات سنگ نهایتاً داخل جعبه‌های چوبی ویژه ای که به همین منظور ساخته شده اند قرار گرفته و صاحب برگه دان با شرح محتویات داخل جعبه بر روی آن می‌گردد.
این کارشناس باستان شناس در رابطه با مستندنگاری های انجام شده بر روی این قطعات در جهت بارگذاری اطلاعات آن بر روی سامانه جامع بانک اطلاعاتی پایگاه میراث جهانی تخت جمشید، بیان کرد: مستندنگاری های صورت گرفته با تهیه اطلاعات تصویری از زوایای مختلف و همچنین تهیه اطلاعات محتوایی در رابطه با پیشینه طرح، اندازه، جنس، رنگ و … صورت می‌گیرد که این داده‌ها جهت استفاده متخصصین و حفاطت گران در دسترس خواهد بود.
وی در پایان گفت: لازم به ذکر است در روند ساماندهی اخیر تعدادی از سنگ‌هایی که شناسایی شده‌اند؛ قابل پیوند یا اتصال به محل اصلی خود در مجموعه جهانی تخت جمشید می‌باشد.