تعریف صرفا عاطفی از واقعه کربلا، تعریف ناقصی است

ایسنا/خراسان رضوی یک شاعر آیینی گفت: تعریف صرفا عاطفی و بدون حماسه و عرفان، تعریف ناقصی از واقعه کربلا است.
حجت الاسلام سید حسن مبارز در گفت‌وگو با ایسنا در رابطه با اشعار عاشورایی و مربوط به ایام عزاداری امام حسین(ع)، اظهار کرد: شعرهای مرثیه و مناسب برای عزاداری سیدالشهدا(ع) همواره در طول تاریخ بوده است و در واقع از همان روزهای نخستین که واقعه عاشورا اتفاق افتاد، اصل شعر سرودن در مرثیه و عزای سیدالشهدا (ع) آغاز شد و شاعران نامداری در این‌باره به زبان عربی شعر گفته‌اند.
همواره این اتفاق بوده، اما در هر دوره و روزگاری شعرها مشخصه‌ها و ویژگی‌های خاص خودش را داشت و طبیعتا با گذر زمان معارف و اشعار حسینی تغییر می‌کرده است.
این واقعیتی است که همواره معرفت بشری در حال بسط و گسترش است و در زمان ما به نوعی می‌توان گفت تحولات بسیار گسترده‌ای در شعر آئینی صورت گرفته است.
وی بیان کرد: معمولا در طول تاریخ به کربلا از جهت مرثیه نگاه شده یا نهایتا به توصیفات حزن‌آلود توجه شده و خیلی به صورت غیر مستقیم به موضوع مواجه شدن با ظالم اشاره شده است، اما امروز ما می‌بینیم که پس از انقلاب اسلامی اتفاقات شگرفی در شعر عاشورایی ایجاد شده و مقوله‌های بسیار مهمی در اشعار آئینی و عاشورایی در ادبیات معاصر ما به وجود آمده است؛ مقوله‌هایی مانند برابری، مساوات، ظلم‌ستیزی، امر به معروف و نهی از منکر، تبعیت از امام و ولایت‌مداری و...
از این دست موارد است که در هیچ برهه‌ای از تاریخ این حجم را نداشته‌ایم که با گسترش علم و معرفت این اتفاق افتاد.
مبارز تصریح کرد: بنده نظرم بر این است که در اشعار محرمی نمی‌توانیم به یک نگرش خاص بسنده کنیم و فقط یک رویکرد خاص را مدنظر داشته باشیم، چون واقعه کربلا از زوایای مختلف و گوناگونی قابل بررسی است.
طبیعتا شعرهایی که سروده می‌شود نیز باید زوایای گوناگونی داشته باشد و شعری می‌تواند موفق‌تر و ماناتر باشد که به زوایای مختلف وقایع عاشورا توجه داشته باشد.
این شاعر آئینی خاطرنشان کرد: اگر بخواهیم وجود حضرت زینب(س) را توصیف کنیم، در کنار تمامی مسائلی که وجود داشته و سختی‌هایی که ایشان دیده، باید به الگو بودن ایشان در صبر، عرفان و شناخت اشاره کنیم.
همان‌طور که در منظومه عمان سامانی با نگرش عرفانی به وقایع عاشورا نگاه شده و در دیوان نیر تبریزی با نگرش عاطفی و مرثیه‌ای که البته زیبا هم است و نیاز است، تعریف از کربلای بدون عاطفه و احساس هم کربلای جامع و کامل نیست، پس تمامی این ابعاد لازم است.
وی گفت: «کُلُّ یَومٍ عاشورا و کُلُّ أرضٍ کَربَلا» در شعر جاری شده است.
فلذا امروز در هرجایی که مظلومی وجود داشته باشد، با همان نگرش وظیفه ما دفاع از مظلومین در تمام عالم است و وظیفه ما مقابله با ظالم است؛ چراکه کربلا این را به ما آموزش می‌دهد.
مبارز ابراز عقیده کرد: بدون شک جهاد و ظلم‌ستیزی را کمتر از مباحثی مانند نماز نمی‌دانیم و تمامی این موضوعات در راستای عبودیت و بندگی خدا است، اگر کسی بگوید من نماز می‌خوانم اما جهاد نمی‌کنم، امر به معروف و نهی از منکر نمی‌کنم و...
دینداری‌اش دینداری کاریکاتوری است.
شعر حسینی هم منهای جهاد، ظلم‌ستیزی، امر به معروف و نهی از منکر شعری ناقص است.
سرودن شعر در رابطه با اصحاب سیدالشهداء(ع) باید گسترش پیدا کند
این شاعر حوزوی با بیان اینکه باید سرودن شعر برای اصحاب امام حسین(ع) گسترش پیدا کند، گفت: خوب است که ما به تمامی اصحاب امام حسین(ع) در اشعار بپردازیم، درست است که ۷۲ نفر در کربلا به شهادت رسیده‌اند و شاید امکان آن نباشد که مبسوط به تمامی آنها بپردازیم، اما به هرحال نباید از افرادی مانند سعید بن جبیر که در برابر آماج تیرهایی که به سمت امام حسین(ع) می‌آمد، ایستاد و به شهادت رسید غافل شویم، ما می‌توانیم از ایشان به عنوان یک الگو و اسوه مدافع امام یاد کنیم‌ که در مسیر نماز به شهادت رسید، آن هم نمازی که امام حسین(ع) می‌خواندند.
وی افزود: وقتی درباره مسلم بن‌عقیل یا حضرت ابوالفضل(ع) صحبت می‌کنیم، معنای وفاداری و وقتی درباره حبیب سخن می‌گوییم، معنای دفاع به ذهن می‌آید، اما بسیاری از زوایا و افراد مانند سعید بن جبیر که عرض کردم جا نیفتاده است.
آقای محمد مهدی شفیعی شعری برای جبیر گفته‌ و آقای سیدرضا موید هم برای اصحاب شعر گفته است.
باید این کار عمومی شود، گسترش پیدا کند و همگی درباره اصحاب شعر بگوییم.
مبارز در خصوص اشعاری که در رابطه با حضرت رقیه(س) سروده شده، عنوان کرد: ما چون جامعه عاطفی هستیم، وقتی سخن از دختر به میان می‌آید و دختر سه ساله‌ای مانند حضرت رقیه(س)، واقعا دل‌ها مکدر و اشک‌ها جاری می‌شود که می‌توان گفت این بسیار ارزشمند است، شاعران خوبی هم درباره حضرت رقیه (ع) شعر گفته‌اند که می‌توانم به استاد محمدجواد غفورزاده شفق و استاد موید اشاره کنم.
وی ادامه داد: برخی از شهداء ظرفیت‌های گسترده‌ای دارند، برای مثال حضرت علی اصغر(ع) و حضرت رقیه(س) به معنای احساس و عاطفه در کربلا هستند.
وقتی در شب عاشورا سیدالشهدا(ع) خارهای پشت خیمه‌ها را می‌کند یعنی احساس، عاطفه و محبت؛ وقتی ایشان روز عاشورا برای کسانی که شمشیر به‌ رویش کشیده‌اند موعظه می‌کنند، یعنی احساس و محبت، ایشان آنقدر مهربان است که حتی حاضر نیست دشمنش هم اهل نار و آتش باشد، لذا در روز عاشورا آنها را موعظه می‌کند و به آنان می‌گوید اگر نمی‌خواهید ما را یاری کنید از این‌جا بروید.
این پژوهشگر دینی در رابطه با اهداف امام حسین(ع) در قیام عاشورا، بیان کرد: بالاترین اهداف امام حسین(ع) توحید، ایجاد قسط و عدالت، ظلم ستیزی و مبارزه با کفر و فساد است که بدون امام هم نمی‌توان به این‌ها رسید، باید در مسیر ولایت باشیم تا بتوانیم به این موارد برسیم.
باتوجه به تفاوت مقتل‌ها، مراجعه به منابع ضعیف ظلم به واقعه کربلا است
مبارز در رابطه با تحریف‌هایی که بعضا درخصوص واقعه کربلا صورت گرفته است، بیان کرد: به مرور زمان و در طول تاریخ مساله‌ای که ایجاد شد این بود که وقایع کربلا را برخی ناقص نوشته‌ بودند و خواستند کامل کنند یا برخی از مقتل‌نویسان به شنیده‌های ضعیف اکتفا کرده بودند.
واقعه عاشورا نیم روز بوده است و کلی راوی در این ماجرا حضور داشتند که ممکن است برای مثال در آن‌جا که شرایط نوشتن نبوده یک راوی وقتی به خانه برمی‌گشته، وقایع را نوشته است یا هرکس از زاویه دید خود به این ماجرا نگاه کرده است، برای همین در بعضی از وقایع تردیدهایی وجود دارد، اما لزوما نمی‌توانیم بگوییم آنهایی که وقایع کربلا را تحریف کردند به نیت آسیب زدن این کار را کرده‌اند.
وی افزود: در شبیه‌خوانی هم همین‌طور است، آنچه که در شبیه‌خوانی خوانده می‌شود آن چیزی نیست که در کربلا اتفاق افتاده، اما هنری برای نشان دادن واقعه عاشورا در مقابل چشم افراد است.
پس ممکن است افراد دیگری هم از هنر استفاده کنند و اشک بگیرند، آنها را نمی‌توانیم مقصر قلمداد کنیم، مقصر اصلی کسی است که بدون تحقیق، هر مطلبی را از هرجایی نقل می‌کند.
این شاعر تصریح کرد: کتاب‌هایی مانند «وقعه الطف» و «مقتل‌ امام حسین» نوشته سیدمرتضی عسگری که در آن بر اساس منابع معتبر تاریخی مقتل کربلا نوشته شده، برای مراجعه در این زمینه بسیار مناسب هستند.
خیلی از کتب نثر فوق‌العاده‌ای دارند و می‌توانیم از زیبایی آن‌ها استفاده کنیم، اما نمی‌توانیم به عنوان مستند تاریخی از آن‌ها نام ببریم و امروز اگر کسی با توجه به منابع معتبر تاریخی، سراغ منابع ضعیف برود به کربلا و امام حسین(ع) ظلم می‌کند.
مبارز با بیان اینکه کتاب‌های شعر خوبی در رابطه با محرم نوشته شده است، گفت: در بین کتاب‌های شعر، آقای قزوه کتابی نوشته است به نام «من می‌گویم شما بگریید» که جزو کارهایی است که شعرهای قدما را جمع کرده و قابل تامل است.
انتهای پیام