انتخاباتی که مردم عادی در آن حق رأی نداشتند!
۱۷ شهریور ۱۲۸۵ شمسی مظفرالدین شاه قاجار، نظام‌نامه نخستین انتخابات مجلس در ایران را امضا کرد؛ انتخاباتی که با معیارهای امروزی اصلا دموکراتیک نبود؛ ولی با معیارهای آن روزگار گامی بلند به سوی دموکراسی محسوب می‌شد!
همین دیروز| گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: سال ۱۲۸۵ شمسی در تاریخ معاصر ایران، سالی مهم است.
مرداد آن سال فرمان مشروطیت امضا شد، شهریورش نظام‌نامه انتخاباتی تدوین و انتخابات برگزار شد و در مهرماه نیز نخستین مجلس گشایش یافت.
دی‌ماه همان سال نیز نخستین قانون‌اساسی ایران تدوین و امضا شد.
نکته جالب درباره نخستین مجلس ایران اینکه حاصل انتخاباتی بود که مردم عادی در آن حق رأی نداشتند.
پس از امضای فرمان مشروطیت، مجلسی موقت مشهور به موسسان تشکیل شده بود تا نظام‌نامه انتخابات صنفی را تدوین کند و مقدمات تشکیل مجلس فراهم شود.
در این نظام‌نامه نیز حق رأی به ۶ گروه از افراد جامعه داده شد و در حقیقت، حتی حق رأی دادن محدود بود؛ چه برسد به حق انتخاب شدن.
این ۶ گروه شامل شاهزادگان قاجار، اعیان و اشراف، علما و طلاب، ملاکین و فلاحین، تجار و اصناف بودند.
شروطی هم برای رأی‌دهندگان وجود داشت و خیلی‌ها از رأی دادن بازماندند.
آن موقع درباره اینکه اصلا مجلسی در کار باشد یا نه، دعواهای سیاسی هم وجود داشت و مخالفت‌های شدید، اما هر چه بود ۲۵ شهریور، انتخاباتی بی‌سرو‌صدا میان دارندگان حق رأی برگزار شد تا نمایندگانی از میان خودشان برگزینند و نخستین مجلس ایران با ۶۰ نماینده از تهران و ۹۶ نماینده از سایر ایالات تشکیل شود.
اغلب نمایندگان نیز از اصناف بودند.
بازتاب اخبار مشروطه ایران در روزنامه آمریکایی نیویورک هرالد
راه دشوار مشروطه
جنبش مشروطه و تلاش برای مشارکت مردم در امور کشور بالاخره سال ۱۲۸۵ شمسی به نتیجه رسیده بود.
راه، طولانی و دشوار بود و پر از حوادث تلخ و خون‌بار.
مشروطه ایران حاصل تحولات زمانه بود و رشادت مشروطه خواهان و نرم‌خویی مظفرالدین قاجار که در نهایت، تسلیم خواست ملت شد و البته پیشگامی و رهبری علما و روحانیون که همیشه وجهه داشته‌اند نزد ایرانیان مسلمان.
آخر سر نظام‌نامه انتخاباتی صنفی که آن را نخستین سند اجرایی برای دموکراسی در ایران می‌دانند به برپایی مجلسی منجر شد که با همه کاستی‌ها و مشکلات، از نظر زمانی مجلسی پیشگام در جهان بود؛ مجلس در ایران ۱۴ سال پیش از تاسیس مجلس در ترکیه تشکیل شد و ۱۳ سال پیش از هند.
همین نخستین مجلس، یک قانون اساسی هم تصویب کرد که مظفرالدین شاه قاجار ۸ دی‌ماه همان سال امضا کرد.
۴ روز بعد هم فوت کرد و پیکرش در کربلا مدفون شد.
مظفرالدین قاجار آخرین شاه ایران است که در ایران مُرد؛ بعدی‌ها را از ایران بیرون کردند.
تصویری از نمایندگان نخستین مجلس ایران
امروز در تاریخ مناسبت‌های دیگری هم هست
امروز ۱۷ شهریور مصادف با ۷ سپتامبر میلادی و ۱۸ محرم هجری قمری در تقویم تاریخ، مناسبت‌های دیگری هم دارد.
ـ زادروز فقیه مشهور آیت‌الله «سید احمد خوانساری» در سال ۱۳۰۹ قمری
ـ رحلت عالم بزرگ و فقیه نامدار شیعه آیت‌الله «محمد حسن مامقانی» در سال ۱۳۲۳ قمری
ـ زادروز علامه و فقیه بزرگ «حیدر قلی سردار کابلی» در سال ۱۲۹۳ قمری
ـ روز ملی و استقلال برزیل از استعمار پرتغال در سال ۱۸۲۲ میلادی
ـ ساخت اولین اتوبوس جهان در انگلستان در سال ۱۸۲۹ میلادی
ـ تظاهرات علیه رژیم پهلوی و کشتار مردم در حادثه قیام ۱۷ شهریور معروف به «جمعه سیاه» در سال ۱۳۵۷ شمسی
انتهای پیام/
