تاثیر فناوری‌های اطلاعاتی بر چاپ و نشر کتاب در ایران
بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات مانند بکارگیری فناوری‌های نوین، تمامی بخش‌های اقتصادی را متاثر می‌سازد و به بیان دیگر تاثیر این فناوری ناشی از اهمیت و قدرت بالای آن‌ها به منزله یک عامل خارجی است که به طور جبری بر متغییرهای سازمان تاثیر می‌گذارد.
ایسنا/خراسان رضوی بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات مانند بکارگیری فناوری‌های نوین، تمامی بخش‌های اقتصادی را متاثر می‌سازد و به بیان دیگر تاثیر این فناوری ناشی از اهمیت و قدرت بالای آن‌ها به منزله یک عامل خارجی است که به طور جبری بر متغییرهای سازمان تاثیر می‌گذارد.
ناشران نیز به عنوان یک بنگاه اقتصادی، خواه ناخواه از این امتیاز رقابتی در بازار کسب و کار نشر بهره‌مند می‌شوند زیرا با وجود افزایش کاربران اینترنت، شبکه‌های اینترنتی و استفاده روزافزون از منابع الکترونیکی، دیر یا زود باید تسلیم این جبر فناورانه و با آن همپا شوند.
محققان در پژوهشی با عنوان «تاثیر فناوری های اطلاعاتی بر چاپ و نشر کتاب در ایران از نگاه ناشران» آورده‌اند: «نشانه‌ها و شواهد موجود از کسب و کار ناشران ایرانی، حاکی از آن است که اگر ناشران ایرانی فعالیت‌های خود را بر بکارگیری فناوری‌های نوین اطلاعاتی متمرکز سازند، به مراتب عملکرد بهینه و متناسب با واقعیات فرهنگی و دانشی زمانه، خواهند داشت.»
در این پژوهش که توسط عبدالحسین فرج پهلو استاد گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید چمران اهواز، داریوش مطلبی استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد یادگار امام شهر ری، تهران و حسین اصغرنژاد دانشجوی دکتری، گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز انجام شده آمده است: «تاثیر فناوری‌های اطلاعاتی بر فرآیند نشر گسترده و متنوع بوده است.
این تاثیرها منجربه تغییر ماهیت در حلقه‌های نشر یا حذف بعضی از آن‌ها شده است.
کارکردها و مناسبات فرآیندی نشر تغییر یافته و به طور کل یا ماهیت فرآیند نشر را تغییر داده یا آن را کوتاه‌تر کرده و از سرعت، سهولت، دقت و کیفیت بالایی برخوردار شده است.
بنابراین ناشران به استفاده از فناوری‌ها و تجربیات کسب شده در تولید فنی کتاب و مراحل چاپ آن، بر نقش و تاثیر برجسته این دسته فناوری‌ها تاکید داشتند.
محققان می‌گویند، در این رابطه، می‌توان به فناوری‌هایی مانند دستگاه‌های الکترونیکی و خودکار ایمیج ستروپلیت ستر که در مراحل پیش از چاپ و لیتوگرافی کاربرد دارند، دستگاه‌های مدرن چاپ مانند دستگاه چاپ چهار رنگ و سایر دستگاه‌های خودکار چاپ ریستوگرافی و دیجیتال با سرعت‌های بالا و همین طور تجهیزات مدرن برش و صحافی لیزری و مکانیزه اشاره کرد که به عقیده ناشران که در گفتار آنان انعکاس یافته، تحولات بنیادین را در چاپ به وجود آورده است که به طبع این تحولات، نشر کتاب از سرعت، دقت و چاپ با کیفیت بالا برخوردار شده است.
تجربیات ناشران در این خصوص نشانگر آن است که تحولات ناشی از ورود فناوری‌های نوین به این صنعت، دریچه‌های جدیدی فراروی حرفه نشر در به وجود آمدن زمینه‌ها و بسترهای تولید محصولات نوین می‌گشاید که پژوهشگر حاضر برای توصیف آن، با تکیه بر مفاهیم استخراج شده از اظهارات مصاحبه شوندگان، مفهوم «بسترهای نوین نشر» را انتخاب کرده است».
براساس این پژوهش: «امروزه در تحول فرآیندی نشر، اشکال نوینی را در نشر شاهد هستیم که از آن‌ها با عباراتی مانند پلتفرم یا بسترهای نشر یاد می‌شود.
خودناشری، نشربنا بر نیاز، نشر بر خط، نشروبی، نشر اجتماعی، نشر موبایلی، نشر در شبکه و...
از این دست بسترها هستند.
با توجه به یافته‌ها و نتایج پژوهش و برای بهره‌مندی و استفاده بهینه ناشران از فناوری‌های نوین اطلاعاتی در صنعت نشر کتاب، پیشنهادهایی مطرح می‌شود.
بالابردن توانمندی‌های سازمانی با هدف به کارگیری و استفاده از فناوری‌های نوین اطلاعاتی، دیده شدن بسترهای نوین نشر در برنامه‌های ناشران و استفاده از ظرفیت‌های نشر رومیزی، نشربنا بر نیاز، نشر بر خط، نشر در شبکه، نشروبی و موبایلی را نیز می‌توان از جمله پیشنهادهایی برای فناوری‌های نوین اطلاعاتی در نظر گرفت.
همچنین، بسترسازی و ایجاد زیرساخت‌های لازم توسط ناشران به منظور استفاده از ظرفیت‌های فناوری‌های نوین اطلاعاتی برای تولید کتاب در اشکال غیرچاپی مانند کتاب‌های الکترونیکی، کتاب‌های گویا و چندرسانه‌ای‌ها و نیز سایر شکل‌های نشر الکترونیک است.
ترویج استفاده درست و بهینه از ظرفیت فناوری‌های اطلاعاتی و قابلیت‌های آن در جهت بهبود کسب و کار نشر از جمله در تبلیغ، بازاریابی، توزیع و فروش محصولات نشر را می‌توان پیشنهادی برای فناوری‌های نوین اطلاعاتی دانست».
این پژوهش در مجله کتابداری و اطلاع‌رسانی منتشر شده است.
انتهای پیام