نگاهی عقل‌گرایانه به واقعه عاشورا با «حقیقت عاشورا»
بی‌تردید واقعه عاشورا و حادثه کربلا یکی از تاثیرگذارترین وقایع تاریخ اسلام است که هر ساله مسلمانان زیادی در سراسر جهان را برای زنده نگاه داشتن مکتب امام‌حسین(ع) و اعتقاد او گرد هم می‌آورد.
ایسنا/خراسان رضوی بی‌تردید واقعه عاشورا و حادثه کربلا یکی از تاثیرگذارترین وقایع تاریخ اسلام است که هر ساله مسلمانان زیادی در سراسر جهان را برای زنده نگاه داشتن مکتب امام‌حسین(ع) و اعتقاد او گرد هم می‌آورد.
با وجود گذشت قرن‌ها و سال‌ها از اتفاقات صحرای کربلا و شهادت امام‌حسین(ع) و یارانش هیچ چیز و هیچ کس نتوانسته از دل شیعیان حرارت عشق امام‌حسین(ع) و مصائبی که بر این حضرت و یارانش گذشته را کم‌رنگ کند.
با توجه به چند وجهی بودن تاریخ عاشورا، اغلب با آثاری رو به رو بوده‌ایم که این واقعه مهم تاریخی را ساده‌انگارانه و سطحی ارائه کرده و به تصویر کشیده‌اند؛ با این وجود کتاب «حقیقت عاشورا» سعی کرده نگاهی علمی و بدون تعصب به واقعه تاریخی عاشورا و حادثه کربلا داشته باشد.
محمد اسفندیاری در نگارش کتاب «حقیقت عاشورا» دغدغه‌اش که زدودن تحریفات از تاریخ عاشوراست را مد نظر قرار داده و تلاش می‌کند نهضت امام‌حسین(ع) را به صورت اجتهادی بررسی و به مخاطب خود معرفی کند.
او مدعی شده است که «در مورد امام‌حسین(ع) حق عشق ادا شده است، اما حق عقل نه!
در عزای او بس گریستند، اما نهضتش را چنان که باید نگریستند.»
نویسنده در مقدمه کتاب خود برای خوانندگان شرح می‌دهد که هدفش از نوشتن کتاب پرداختن به موضوعاتی مانند احقاق حق، ابطال باطل، امر به معروف، احیاء سنت و ...
که از اهداف درجه اول امام‌حسین(ع) بوده، نیست بلکه او قصد دارد در بطن کتاب از اهداف درجه دوم حضرت صحبت کرده و در متن کتاب به این مورد توجه ویژه‌تری نشان داده است.
اسفندیاری به مخاطبین خود در این کتاب کمک می‌کند که به جای نگاه احساسی و شورانگیز همیشگی‌شان به واقعه عاشورا و حادثه کربلا، این بار از عقل خود برای درک این واقعه تاریخی و مستندات موجود آن مدد جویند.
کتاب «حقیقت عاشورا» در دو بخش نگاشته شده است که بخش اول آن به ماهیت قیام امام‌حسین(ع) می‌پردازد و سعی دارد به سوال‌هایی از قبیل «عاشورا حماسه است یا مصیبت؟»، « عاشورا نزاع دینی است یا شبه دینی؟» و ..
پاسخ دهد؛ البته اسفندیاری خواننده را دعوت می‌کند تا از دریچه تاریخ‌شناسی و انسان‌شناسی به پاسخ سوالات بیاندیشند.
در بخش دوم کتاب اما نویسنده به مسئله تحریفات عاشورا و پاسخ به پرسش «چرا عاشورا تحریف را می‌پذیرد؟» پرداخته است؛ وی در ادامه نیز تحریفاتی که دامن‌گیر عاشورا شده است را مورد ارزیابی قرار می‌دهد.
منتقدین «حقیقت عاشورا» گفته‌اند که اینکه نویسنده تلاش کرده به تمام مسائل مهم و اساسی پیرامون عاشورا بپردازد و نگاهی آسیب‌شناسانه به این واقعه داشته باشد بسیار ارزنده است.
این کتاب سعی کرده تا ابعاد مهم نهضت حسینی از حماسه حضرت تا کوشش برای جلوگیری از جنگ، از ستم‌ستیز بودن حضرت تا عقلانی بودنشان، پرهیز از افراط‌گرایی و ...
را برای مخاطب به شیوه‌ای متفاوت بیان کند.
آن‌ها هم‌چنین معتقدند که نویسنده کتاب «حقیقت عاشورا» میان مبنای قیام امام‌حسین(ع) بر اساس امر به معروف و جهاد، اصل جهاد را انتخاب کرده است.
نویسنده کتاب گفته با این که همه زندگانی امام حسین(ع) آکنده از امر به معروف و نهی از منکر بود، اما مبنای قیام ایشان جهاد بوده است.
نویسنده کتاب هم‌چنین در یکی از مصاحبه‌های خود در خصوص روش کارش گفته بود که « روش من علاوه بر شجاعت در اندیشیدن و دلیر بودن در به کار گرفتن فهم خویش، همواره وسواس‌گونه اندیشیدن و دست به عصا نوشتن با در نظر گرفتن همه ابعاد احتمالات یک موضوع است.»
انتهای پیام