دوگانه‌های کاذب در دوران کرونا/ دوگانه سلامت یا عزاداری؟!
دوران کرونا و پساکرونا محل بروز بسیاری از دوگانه‌های کاذب است. دوگانه علم و دین، عقل و دین و روزهای اخیر نیز دوگانه میان «سلامت و عزاداری».
به گزارش خبرنگار مهر، حجت الاسلام والمسلمین عبدالله محمدی عضو هیئت علمی مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران در یادداشتی با عنوان «دوگانه سلامت یا عزاداری؟!» به برپایی عزاداری در ایام شیوع کرونا پرداخته است:
دوران کرونا و پساکرونا محل بروز بسیاری از دوگانه‌های کاذب است.
دوگانه علم و دین، عقل و دین و روزهای اخیر نیز دوگانه میان «سلامت و عزاداری».
ساده‌ترین انتخاب در چنین دوگانه‌هایی انتخاب یکی و نفی دیگری؛ و خردمندانه‌ترین انتخاب آن است که بتواند تا حد ممکن هر دو ضرورت را با یکدیگر جمع کند.
برای تبیین دقیق‌تر این بحث باید به چند نکته توجه کنیم:
۱️.
تفاوت مهم تفکر اسلامی با تفکر مادی، نگرش جامع به نیازهای اوست.
انسان در تفکر الهی، حیوان نیست و علاوه بر نیازهای مادی، نیازهای معنوی‌ای دارد که اهمیت و ضرورت آن اگر از نیازهای جسمی بیشتر نباشد، کمتر نیست.
تفکر مادی که انسان را حیوانی پیچیده تصور می‌کند، طبیعتاً نیازهای جسمی او را تنها / مهمترین نیاز او معرفی می‌کند.
در ماجرای کرونا نیز باید تلاش شود تمام نیازهای انسان به شکل جامع لحاظ شود.
نتیجه اصالت دادن به سلامت بدن و بی‌اعتنایی به سلامت روح، نگاه داشتن کالبدی فاقد معنا از انسان است.
حیوانی ایستاده بر روی دو پا که بویی از معنا و ملکوت نبرده است و شهوات مادی، اولویت اوست.
خطر این انسان از کرونا و تمام چارپایان و درندگان کمتر نیست.
۲️.
فضای فرهنگی و دینی جامعه، همچون اکسیژنی است که افراد در آن تنفس می‌کنند.
دینداری بیشتر انسان‌های متوسط، تحت تأثیر محیط و فضاهای معنوی است.
یکی از دلایل اهتمام دین به تشکیل جلسات مذهبی و اجتماعات دینی، همین امر است که انسان‌ها در زمان‌ها و مکان‌هایی که تعظیم شعائر صورت می‌گیرد، ارتباط بهتری با دین برقرار می‌کنند.
تجریه زیسته مسیحیت در سکولاریسم عملی را نباید فراموش کرد.
زمینه سکولاریسم نظری در دین اسلام نیست، ولی گاه ما مسلمانان زمینه سکولاریسم عملی را فراهم می‌کنیم.
به این شکل که تمام بازارها، اماکن تفریحی، رستوران‌ها، پارک‌ها و … را بدون نگرانی فعال نگاه داشته ولی محیط‌های مذهبی در کنار آنها ماه‌ها تعطیل می‌کنیم.
۳️.
در حل بحران‌هایی شبیه کرونا، باید اولاً مراقب باشیم صورت مسئله را پاک نکرده بلکه بهترین راه حل را انتخاب کنیم.
همانطور که از ترس آلودگی، خرید مایحتاج عمومی را تعطیل نکردیم و برای آن راه حل مناسب یافتیم.
ثانیاً باید در تشخیص بهترین راه حل به سراغ کارشناسان برویم.
لکن در چنین مواردی باید به کارشناسانی مراجعه کرد که با مسائل معنوی عمیقاً آشنا باشند.
«توصیه‌ام این است که بررسی این مورد را به کسانی بدهید که اهمّیّت حضور دعا و توسّل و مسائل معنوی را به معنای واقعی کلمه درک کرده باشند، اینها بررسی کنند مسئله را و تصمیم‌گیری کنند» (مقام معظم رهبری، ۲۱/۲/۱۳۹۹)
به گواهی کارشناسان بیشترین میزان انتقال از وسایل نقلیه و کمترین میزان آسیب از جلسات مذهبی بوده است.
از سوی دیگر طبق گزارش کارشناسان پزشکی، تقویت روحی و معنوی و امید به زندگی و شفا، مهمترین نقش را در بهبود بیماران کرونایی داشته است.
از سوی دیگر جلسات مذهبی ظرفیت مناسبی برای ترویج فرهنگ پیشگیری و بهداشت و تعاون جمعی میان مؤمنین است.
بنابراین تشکیل جلسات مذهبی می‌تواند گام مؤثری در پیشگیری و درمان بیماری کرونا باشد.
۴.
با توجه به شور و اشتیاق مردم به عزاداری اباعبدالله (ع) ، تعطیلی کلی جلسات به برگزاری پنهانی و غیرقابل کنترل آنها منتهی خواهد شد.
آسیب این حالت، بسیار بیشتر از زمانی است که جلسات به شکل کنترل شده و با رعایت موازین بهداشتی متناسب برگزار شود.
۵.
مدیریت حل بحران، آزمون مناسبی برای سنجش کارآمدی حکومت هاست.
همان گونه که حاکمیت اسلامی در شرایط بحرانی موظف به تأمین نیازهای اولیه جسمی مردم است، در ایام محرم باید بتواند کارآمدی خویش در تأمین نیازهای معنوی را همراه با حفظ سلامت افراد نشان دهد.
در حقیقت شرایط پیش رو، رزمایش کارآمدی جمهوری اسلامی در حل مبتکرانه مسئله است.
نظام اسلامی باید بتواند تهدید کرونا را تبدیل به فرصتی سازد که در سال‌های پیش محقق نبود.
استفاده حداکثری از ظرفیت عزاداری در فضای باز، بوستان‌ها و … با حفظ اصول بهداشتی، می‌تواند تعظیم جدی تری از شعائر را به نمایش بگذارد.
۶️.
در این شرایط سنگین‌ترین وظیفه بر عهده نیروهای مؤمن و هیئتی است.
برگزاری مناسب و سالم مراسم، زمینه استمرار چنین جلساتی را فراهم می‌کند و در برابر، هرگونه سهل انگاری در برگزاری مطلوب جلسات مذهبی به تعطیلی بیشتر این مراسم منتهی خواهد شد.
از سوی دیگر حفاظت از سلامتی عزاداران و شرکت کنندگان واجبی شرعی و اخلاقی است.
لذا رسالت اخلاقی و شرعی متولیان فرهنگی و هیئتی تدوین و اجرای بالاترین سطح از پروتکل‌های بهداشتی است.
در حقیقت بخشی از تبلیغ شعائر در شرایط کنونی، به حسن اجرای اصول بهداشتی بازمی گردد و هر سهل انگاری در این موضوع، ضدتبلیغ شمرده می‌شود.