بازی‌سازی با اقتباس از اثر نیما یوشیج/تقویت حس زیبایی‌شناسی در کودکان با بازی «آهو و پرنده ها»

پازل کارتی «آهو و پرنده‌ها» یکی از بازی‌هایی است که با اقتباس از آثار نیما یوشیج و بر اساس داستانی با همین نام از سوی شادی عظیمی برای کودکان بالای 7 سال طراحی شده است.
خبرگزاری فارس - سعیده اسدیان: وقتی از تفریح و سرگرمی صحبت می کنیم یکی از اولین گزینه‌هایی که به ذهن می‌رسد بازی است.
از گذشته‌های دور هم بشر همواره به دنبال راهی برای ابداع سرگرمی ها و بازی های جدید بوده، بازی‌های روی کاغذ را به یاد بیاورید که در جمع‌های خانوادگی بسیار سرگرم‌کننده بود و برای مدت های طولانی افراد زیادی را دور هم جمع می کرد.
مثلاً بازی اسم-فامیل که همه حداقل یکبار آن را تجربه کرده اند یا نقطه-خط و دوز که با قوانین بسیار ساده‌ای که دارند، هنوز هم می‌توانند بسیار سرگرم‌کننده باشند، اما در سال های اخیر بازی های رومیزی نه تنها در ایران بلکه در تمام جهان به محبوبیت چشمگیری رسیده اند، این گونه بازی ها که به حداقل دو بازیکن نیاز دارندبرخلاف بازی های کامپیوتری باعث بهبود مهارت های ارتباطی و اجتماعی می شوند و در تضاد با بازی های ویدیویی، تجربه های جالبی را برای جمع های خانوادگی و دوستانه به همراه دارد و می تواند ساعت ها یک جمع چند نفره را به شکلی مهیج، سرگرم کند.
قدمت طولانی بازی های رومیزی
شاید بتوان بازی «راز جنگل» را از اولین نسل بازی‌های رومیزی به شمار آورد که هنوز هم برای فروش در بازار پیدا می شود و همچنان هم پرهیجان و سرگرم کننده است، اما قدمت بازی های رومیزی که این روزها بازار داغی هم دارد به خیلی قبل ترها بازمی گردد، برای اثبات این ادعا، نقاشی‌ای در یکی از مقبره‌های مصریان باستان وجود دارد که در آن بازی رومیزی‌ای به نام سِنِت (Senet) دیده می‌شود، یا قدمت شطرنج که جزو بازی های رومیزی شناخته شده است و به عنوان یک نوع ورزش فکری هم شناخته می شود به حدود قرن 6 میلادی می رسد.
در دوره‌های متأخر، دو بازی به نام‌های Traveller’s Tour Through the United States و Traveller’s Tour Through Europe در سال 1822 در آمریکا منتشر شدند که جزو اولین بردگیم‌های آمریکایی به حساب می‌آیند، هرچند در سال‌های بعدی بردگیم‌های دیگری هم در آمریکا منتشر شد اما در سال 1935 یکی از این بازی‌ها به نام مونوپولی (Monopoly) به بازار آمد و حالا پس از بیش از ۸۰ سال، در نسخه‌های بسیار زیادی همچنان در تمام دنیا فروخته می‌شود و طرفدار دارد.
مونوپولی آنقدر بازی محبوبی از آب درآمد که در بیش از 103 کشور مجوز انتشار دارد و به بیشتر از 37 زبان چاپ شده است.
اساس این بازی بر تجارت و اقتصاد است.
بازیکنان در این بازی پول به دست می‌آورند یا از دست می‌دهند یا حتی سر از زندان درمی‌آورند!
مونوپولی در ایران هم طرفداران زیادی پیدا کرده و بازی‌هایی بر اساس آن به زبان فارسی نیز منتشر شده، همین امر باعث شد تا سیر تولید بازی های کپی محصولات غربی که در بسیاری از موارد حتی در طراحی و بسته بندی هم شبیه نمونه خارجی عمل کرده اند در ایران زیاد شود و عملاً تولید بازی های بومی چندان رواجی نداشته باشد، در حالی که سرشار از ظرفیت های لازم برای تولید بازی های داخلی و برگرفته از داستان های ایرانی هستیم.
بازی‌های بومی برای خانواده‌های ایرانی
هرچند دیر اما مدتی است بازی سازان ایرانی رغبت بیشتری به طراحی بازی هایی برگرفته از داستان های ایرانی نشان داده اند، تا جایی که چندی قبل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان 10 بازی رومیزی و کارتی برگرفته از آثار فاخر ادبیات کهن فارسی و ادبیات معاصر را رونمایی کرد.
این بازی‌ها که مناسب کودکان و نوجوانان 7 سال به بالاست، از آثار فاخر ادبیات کهن فارسی همچون مثنوی معنوی مولانا، منطق‌الطیر عطار نیشابوری، کلیله و دمنه و تاریخ بیهقی و همچنین ادبیات معاصر شامل آثار نیما یوشیج و حبیب یغمایی اقتباس شده، پازل کارتی «آهو و پرنده‌ها» یکی از بازی‌های این مجموعه است که با اقتباس از آثار نیما یوشیج و بر اساس داستانی با همین نام از سوی شادی عظیمی برای کودکان بالای 7 سال طراحی شده است.
به همین بهانه با طراح این بازی گفت و گو کردیم و او از «گوهر شب چراغ» و روند تولید این بازی برایمان صحبت کرد.
خودتان را به طور کامل معرفی کنید و بگویید چه شد که به سراغ طراحی بازی آهو و پرنده ها رفتید؟
من شادی عظیمی هستم، دانشجوی دوره دکتری علوم تربیتی گرایش برنامه ریزی درسی دانشگاه علامه طباطبایی البته تحصیلاتم در مقطع کارشناس در گروه هنر بوده و در رشته طراحی صنعتی تحصیل کرده‌ام.
هفت سال سردبیر فصلنامه تحلیلی و پژوهشی چهارباغ بوده ­ام.
فعالیت این فصلنامه در خصوص طراحی و طراحی صنعتی است، ما از سال 1392 واحد حوزه طراحی بازی و اسباب بازی شدیم و پژوهش های متعددی را انجام داده ­ایم یکی از آن پژوهش ها پژوهش در حوزه بازی های سنتی ایران بود.
تقریباً از همان سال­ها در کنار پژوهش ها شروع به طراحی بازی واسباب بازی کردیم.
پروژه طراحی بازی بر اساس ادبیات فارسی هم بعد از چهارمین جشنواره ملی اسباب بازی کلید خورد که آقای ارغند به عنوان مدیر پروژه از من دعوت به همکاری کردند و در مدت یکسال کار بر روی حوزه های مختلف ادبیات ایران کهن و معاصر ایران داستان­ هایی برای کار انتخاب شد.
موضوع من طراحی اسباب بازی بر اساس کتاب های منتخب کانون بود.
کتاب­هایی که در بخش انتشارات کانون منتشر شده اند.
مهم ترین ویژگی این کتاب ها چیست؟
این کتاب­ها دو ویژگی شاخص دارند که یکی داستان خوب برای گروه­ های سنتی مختلف است و دیگری تصویرهایی که توسط تصویرگران به نام ایران برای کودکان و نوجوانان انجام شده است و بعضاً این تصویرسازی ها ارزش کتاب را دوچندان کرده است.
ما با بررسی کتاب­ هایی با این محتوا به چندین کتاب رسیدیم و با توجه مکانیک ­های موجود بازی­ های رومیزی، از یکی از این مکانیزیم ها استفاده کردیم که تصویرگری ­های کتاب تبدیل به بازی کارتی شد تا از یک سمت داستان در شکل­گیری با مخاطب ارتباط برقرار کند و همچنین بتوانیم بعد از بعد زیباشناسی کودکان و نوجوانان را با تصویرسازی های ایرانی آشنا کنیم و ساعات مفرح و سرگرم­کننده­ای را برایشان ایجاد کنیم.
‎تحصیلات تان مرتبط بود؟
و اینکه پیش از این بازس، چه بازی های طراحی کرده بودید؟
بله همان طور که گفتم من در رشته طراحی­ صنعتی، مدرک کارشناسی دارم که یکی از گرایش­ های آن می ­تواند طراحی اسباب بازی باشد.
پیش از این من در تیم طراحی اسباب ­بازی­ های سنتی هم بودم و البته یک بازی دیگر هم با عنوان «خاطره­ ایران» هم دارم که به تازگی در شورای نظارت براسباب بازی ثبت شده است.
‎ امکانات شما برای شروع کار چقدر بود و آیا پشتیبان و حمایت‌کننده‌ای هم داشتید؟
ما برای شروع کار حمایت اداره کل سرگرمی‌های سازنده و بازی‌های رایانه ­ای کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان را هم داشتیم، همچنین گروه علمی چهارباغ و آقای آیدین مهدیزاده تهرانی هم به عنوان راهنما در کنار ما در مراحل طراحی بودند.
‎ویژگی های بازی آهو و پرنده‌ها چیست و از چه بخش‌هایی تشکیل می شود؟
این سرگرمی سازنده دو هدف عمده را دنبال می‌کند، یکی تقویت حس زیبایی‌شناسی در کودکان و نوجوانان و دوم داشتن پیوست داستانی این بازی که که می ­تواند به بازی حالتی روایت گونه بدهد و در ضمن به تقویت حافظه بصری کودکان و نوجوانان کمک می ­کند.
هدف اصلی شما از طراحی این بازی چه بود؟
کتاب های کانون پرورش کودکان و نوجوانان به جد گنجینه‌ای گرانبها برای نسل‌های مختلف است.
شما در نظر بگیرید یکی از این کتاب ها کتاب آهو و پرندگان است که علاوه بر داستان نابی که توسط شاعر بزرگ نیما یوشیج نوشته شده است دارای تصویرهای بسیار عالی آقای بهمن دادخواه است.
داشتن پیام فرهنگی مناسب، استفاده در بازی‌سازی، داشتن شخصیت‌های متعدد، خط داستانی مشخص و قدرت بصری بالا از ویژگی‌های یک داستان خوب برای طراحی بازی است که آهو وپرندگان این ویژگی ها را داشت.
هدفم این بود که این گنجینه گرانبها مبنایی برای تولید یک سرگرمی جذاب باشد که بیش از پیش از آن بهره برده باشیم.
‎چقدر زمان برد تا این بازی طراحی و تولید شود؟
تقریباً 6 ماه کار طراحی و برآورد قیمت‌های بازی زمان برد و احتمالاً تا وارد باز شود هم چندین ماه طول خواهد کشید.
‎ باید چه کار کنیم تا بچه ها از بازی ها غربی فاصله گرفته و جذب بازی های ایرانی شوند؟
آنچه در عرصه جذب مخاطب و حضور موفق در بازار کمک می‌کند، داشتن یک دیدگاه چند بعدی به مسئله و درست کردن پیوستارهای متناسب در کنار تولید اسباب‌بازی، ساخت انیمیشن، حمایت‌های رسانه‌ای، ایجاد بسترهای کیفیتی در اسباب‌بازی اعم از مواد و متریال تا مکانیزم‌های بازی و… است.
ما باید کیفیت خوب برای بازی داشته باشیم و در کنار آن مکانیک‌های خوب و داستان‌پردازی‌های قوی می‌تواند فضای بازی‌های ایرانی را در بازار رقابت باز کند که البته همه این ها منوط به پذیرش فضای طراحی از سمت تولیدکنندگان است.
‎علت انتخاب اسم بازی چه بود؟
این اسم از روی خود کتاب آهو و پرندگان برداشته شده است.
در شرایطی که اکثر بازی ها کپی محصولات غربی است، اقتباس از آثار شاعران ایرانی و طراحی بازی، حرکتی پر ریسک و البته جدید و خاص محسوب می شود، کمی در مورد این بازی برای ما توضیح دهید.
واقعیت آن است که هنوز تولیدکنندگان ما در پی آن هستند که در فضای شفاف و بدور از ریسک حرکت کنند و کپی‌کردن از بازی های خارجی برایشان اطمینان و اعتماد بیشتری همراه دارد.
این در حالی است که اگر ما کمی وسیع‌تر بخواهیم به این منظر نگاه کنیم و کمی به این مسئله جهانی فکر کنیم آنچه مهم می‌شود آن است که تولید کنندگان ما هر چقدر هم در این فضا رشد کنند در فضای بین‌المللی حرفی برای گفتن نخواهند داشت و اگر به توسعه فکر می‌کنند باید این ریسک را بپذیرند و البته فکر می‌کنم رویداد ملی ایده آزاد که 3 دوره است با همت اداره کل سرگرمی­ های سازنده و بازی ­های رایانه ­ای کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان حضور طراحان در این صنعت پر رنگ خواهد شد و با حمایت‌هایی که از طراحان و تولیدکنندگان انجام می‌شود ریسک این کار کمتر می‌خواهد شد.
ما امیدواریم که با توجه حوزه غنی دانشی که در این سرزمین وجود دارد بتوانیم طراحان ایرانی را به این حوزه علاقه مند کنیم و با همکاری با تولید کنندگان روز به روز شاهد گسترش فضای طراحی ایرانی در صنعت اسباب‌بازی باشیم.
وضعیت بازی های رومیزی رو چطور ارزیابی می کنید؟
بازی های رومیزی در این سال­ها از رشد چشمگیر و خوبی برخوردار بوده است و ما امروز شاهد فضاهای فروش و عرضه بازی ­های رومیزی زیادی در شهر هستیم البته آفت­ هایی هم دارد مثل اینکه ما امروز شاهد چندین کپی از یک بازی هستیم و به نظر می ­رسد این شرایط هم رقابت را بالاتر می­ برد و هم سهم بازار را برای تولیدکنندگان کوچک­تر می­ کند.
متأسفانه در بسیاری از بازی­ های رومیزی شاهد بسته­ بندی ضعیف و کیفیت پایین قطعات بازی هستیم، چقدر تلاش شده تا آهو و پرنده­ ها اینگونه نباشد؟
واقعیت این است که با رویکرد مدیریت اداره­ کل سرگرمی ­ها و حسن سلیقه دوستان بازی ­های جدید کانون با کیفیت بالایی وارد بازار شده ­اند و ما امیدواریم با مشاوره­ هایی که دوستان در حوزه­ های تولیدی انجام خواهند داد بتوانیم محصولات یا کیفیتی را به دست کودکان و نوجوانان کشورمان برسانیم.
ضمن اینکه ما به بازارهای جهانی هم فکر می­ کنیم و برای این اندیشه باید در کنار محتوای مناسب، کیفیت مهم­ترین اقدام باشد.
نکته پایانی؟
امروز مردم در یک بازگشت به گذشته به دنبال میزهایی برای گفت‌وگو در فضای عمومی هستند و چه فضایی بهتر از بازی و اسباب‌بازی چراکه در آن به طور غیرمستقیم بسیاری از مفاهیم، حضور پررنگی به خود می‌گیرد و اگر متولیان فرهنگ و میراث فرهنگی کشور این جریان را همراهی نکنند، فردا مجبور خواهند شد این عرصه را واگذار کنند.
من به نوبه خودم از همکاری تمام تیم طراحی در این یک ­سال تشکر می­ کنم که اگر همت و درایت این دوستان و صبرشان نبود پروژه با این کیفیت به اتمام نمی ­رسید.
همچنین از اداره کل سرگرمی ­های سازنده و بازی­ های رایانه­ ای که اگر نگاه درست و حمایتگرانه این عزیزان نبود این پروژه به نتیجه نمی­ رسید، کمال تشکر را دارم.
انتهای پیام/
‎