مقصر معضلات اجتماعی، فرد یا جامعه؟

ایسنا/لرستان یک جامعه‌شناس گفت: در جامعه شاهد معضلاتی هستیم که باید مورد بررسی قرار گرفته و بدانیم که در ایجاد آن‌ها چه کسی مقصر است؟
فرد یا جامعه!
امین روشن‌پور در گفت‌وگو با ایسنا در مورد چگونگی پیشگیری از بروز آسیب‌های اجتماعی، اظهار کرد: در مقوله پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی شاهد تفسیرهای ناروایی از روح قوانین هستیم که با تاکید بیش‌از حد بر مسئولیت‌های فردی آسیب‌دیدگان جامعه در یک سیکل معیوب دائماً مورد مجازات قرار می‌گیرند و مشاهده می‌کنیم که زندان‌ها پُر شده از جوانانی که اصلاح، تربیت و اشتغال‌شان مقدم بر مجازاتشان است.
وی ادامه داد: از طرف دیگر شکاف شدید طبقاتی، بیکاری، فقر، اعتیاد، تن‌فروشی، تکدی‌گری، سرقت، حاشیه‌نشینی و ...
از معضلات بنیادی در جامعه ماست که بدون اولویت‌بخشی به این مسائل، هیچ‌کدام از طبقات متوسط و بالای جامعه، شادی واقعی و امنیت اجتماعی را تجربه نخواهند کرد.
روشن‌پور با اشاره به این‌که دو رویکرد در پاسخ به نابسامانی‌های اجتماعی وجود دارد، عنوان کرد: یا فرد مسئول همه معضلاتی است که بر سرش آمده و یا نهادهای متولی امور ناکارآمد به شمار می‌آیند.
این جامعه‌شناس اضافه کرد: در جوامع پیشرفته دنیا کارکرد نهادهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به گونه‌ای طراحی شده که اگر فردی در رقابت‌ها و ارتباطات اجتماعی طرد شود، مورد حمایت‌های نظام‌مند قرار می‌گیرد تا کمتر آسیب ببیند و انتخاب‌هایش محدود نشود و بر این اساس مجبور نخواهد شد به انحراف و کجروی دست بزند.
وی تصریح کرد: متأسفانه در جامعه ما انگشت اتهام همیشه به سمت فرد نشانه می‌رود و نهادهای کَژکارکِرد که انگیزه‌های نابسامانی را در افراد بوجود می‌آورند به علت داشتن ابزار رسانه و قدرت برتر، پنهان می‌مانند.
روشن‌پور ادامه داد: روانشناسان بین فرد و نهادهای مسئول، همیشه فرد را به تغییر نگرش و سازگاری با وضعیت موجود دعوت می‌کنند زیرا از منظر آنان نهادهای اجتماعی از حوزه مطالعات فردی خارج بوده و اصلاح‌شان غیر ممکن به نظر می‌رسد در حالی‌که حلقه مفقوده معضلات اجتماعی به کَژکاری همین نهادهای اجتماعی وابسته است که در قالب فرافکنانه‌ای ناکارآمدی خویش را مخفی کرده‌اند.
این جامعه‌شناس با اشاره به این‌که عوامل به وجود آورنده انحراف و کج‌روی در جوامع مختلف یکسان نیست و مناطق از نظر نوع جرم، شدت و ضعف، تعداد و نیز از نظر عوامل متفاوتند، بیان کرد: این تفاوت‌ها را می‌توان در شهرها، روستاها و حتی در مناطق مختلف و محله‌های یک شهر مشاهده کرد.
وی ادامه داد: در هر جامعه و محیطی سلسله عواملی مانند شرایط جغرافیایی، اقلیمی، وضعیت اجتماعی، اقتصادی، موقعیت خانوادگی، تربیتی، شغلی و طرز فکر و نگرش خاصی حاکم است که هر یک از این‌ها در حُسن رفتار و یا بدرفتاری افراد مؤثر است.
روشن‌پور با اشاره به اینکه شهرنشینی لجام گسیخته، گسترش حاشیه نشینی و فقر، اتلاف منابع و انرژی را به دنبال دارد، عنوان کرد: حاشیه‌نشینی در شهرها با جرم رابطه مستقیم دارد.
این جامعه‌شناس ادامه داد: تنوع و تجمل، اختلاف فاحش طبقات اجتماعی ساکن شهرهای بزرگ، تورم و گرانی هزینه‌های زندگی، موجب می‌شود تا افراد غیر کارآمد که درآمدشان زندگی ایشان را کفاف نمی‌دهد، برای تأمین نیازهای خود، دست به هر کاری هرچند غیر قانونی بزنند.
وی افزود: از دیگر عوامل محیطی جرم می‌توان از فقر، بیکاری، تورّم و شرایط بد اقتصادی نام برد که بر همه آحاد جامعه، اقشار، گروه‌ها و نهادها تأثیر گذاشته و آنان را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
روشن‌پور تصریح کرد: در پیدایش انحرافات اجتماعی و رفتارهای نابهنجار و آسیب‌زا عوامل متعددی به عنوان عوامل پیدایش و زمینه‌ساز می‌تواند مؤثر باشدکه ازجمله آن‌ها می‌توان به عوامل فردی، روانی، محیطی و اجتماعی اشاره کرد.
این جامعه‌شناس عنوان کرد: عوامل متعددی در این زمینه نقش دارند که ازجمله آن‌ها می‌توان به عدم پای‌بندی خانواده‌ها به آموزه‌های دینی و آشفتگی کانون خانواده اشاره کرد.
انتهای پیام