جدی‌تر نشدن پژوهش‌های فرهنگی مسیر توسعه را با اشکال مواجه می‌کند

به گزارش خبرنگار مهر، آئین اختتامیه پانزدهمین جشنواره پژوهش فرهنگی سال پیش از ظهر امروز یکشنبه ۱۲ اسفند با سخنرانی، سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، احمد مسجدجامعی، عضو شورای اسلامی شهر تهران، مرتضی فرهادی، مردم شناس و عضو هیأت علمی دانشگاه علامه و محمد سلگی، رئیس پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات در سالن همایش‌های پژوهشکده فرهنگ، هنر و معماری برگزار شد.
در این مراسم از برگزیدگان و شایستگان تقدیر این جشنواره نیز تجلیل به عمل آمد و همچنین با حضور خانواده زنده یاد محمد جواد صاحبی، از این پژوهشگر فقید و تلاش‌های او در پیشبرد پژوهش‌های فرهنگی تقدیر شد.
این مراسم بخشی هم با عنوان تجلیل از پژوهشگر پیشکسوت فرهنگی داشت که در آن از تلاش‌های مردم شناس برجسته کشور دکتر مرتضی فرهادی تقدیر به عمل آمد.
فرهنگ نقطه کانونی هویت
سیدعباس صالحی، در این مراسم گفت: حوزه فرهنگ و هنر به عنوان حوزه کانونی هویت ما ایرانیان است و این دو اکنون به عنوان امانتی در دست ماست که نیازمند امانتداری و پشتیبانی است.
یکی از برنامه‌های ما برای درخشان ماندن این فرهنگ و این امانت، طراحی زیرساخت‌های علمی آن است.
به عبارتی حوزه فرهنگ نیازمند یک پشتوانه علمی است تا از هویت ما ایرانیان همچنان محافظت کند.
وی افزود: ما نیاز داریم که حوزه آمار و اطلاعات فرهنگی و هنری را جدی‌تر بگیریم چراکه در حوزه آمار و اطلاعات هنری گرفتار فقر اطلاعات و حبس آن هستیم یعنی اطلاعات را ذخایر شخصی حساب می‌کنیم و آن را عمومی نمی‌کنیم از سوی دیگر مبتلا به ضعف پردازش اطلاعاتیم بدین معنی که اطلاعات ترکیبی کمتری داریم.
همچنین در این حوزه گرفتار فقر تأویل‌های ثانوی از اطلاعاتیم و نتایج اطلاعات تبدیل به پژوهش‌های کاربردی نمی‌شود و نیز این اطلاعات به سیاست‌های تأثیرگذار در فرهنگ و هنر تبدیل نشده است.
مجموعه این ضعف‌ها ما را باید به تلاش بیشتر برای جبران نواقص وادار کند.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در ادامه بر ضرورت پژوهش‌های بنیادی و کاربردی در حوزه فرهنگ اشاره کرد و گفت: اگرچه در دهه‌های اخیر پژوهش‌های مناسبی داشته‌ایم، اما موضوع در پژوهش‌های بنیادین راه نرفته بسیاری داریم تا بر زمین استوار گام برداریم.
در حوزه فلسفه فرهنگ که قدمت بیشتر و شاخه‌های متنوعی دارد و همچنان نیز به تکثیر خود ادامه می‌دهد ما هم‌اکنون در آغاز راه هستیم و اگر گام‌های ما سریع‌تر برداشته نشوند قطعاً در توسعه با مشکل مواجه خواهیم شد.
در حوزه‌های تازه‌تری مانند فرهنگ و دین، فرهنگ و اجتماع، فرهنگ و فضا، فرهنگ و شهر نیازمند تلاش‌های جدی‌تری هستیم چراکه هنوز گام‌های نخست را برداشته‌ایم و اگر سریع‌تر حرکت نکنیم فاصله‌مان با حد مطلوب زیادتر خواهد شد.
صالحی اضافه کرد: در حوزه سیاستگذاری فرهنگی و شاخص‌های آن لیست بلندی از مطالعات بنیادین وجود دارد که نیازمند رسیدگی بیشتری است.
همچنین در مطالعات کاربردی فرهنگ نیز نیاز فراوانی داریم تا بتوانیم مطالباتمان را تعریف کنیم.
از سوی دیگر در حوزه اقتصاد و فرهنگ کار فراوانی وجود دارد و نیازمند جدی‌تر گرفتن این مناسبات هستیم.
علاوه بر این در حوزه مطالعات مرتبط با فرهنگ مانند سینما، فرهنگ عامه و… نیازمند مطالعات کاربردی‌تری هستیم.
پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات باید نقش میانجی فرهنگی داشته باشد
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به فعالیت‌های پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات گفت: اکنون این پژوهشگاه باید نقش میانجی را ایفا کند و در حوزه اطلاعات و آمارهای فرهنگی و پژوهش‌های بنیادی و کاربردی تلاش کند تا نقش میانجی و واسطه‌گری داشته باشد.
به‌عبارت دیگر پژوهشگاه باید از دریای اطلاعات و پژوهش‌ها تور خود را انداخته و نیازهای کشور را صید کند.
صالحی گفت: در دوره کنونی پژوهشگاه دست اندرکاران در بحث‌های گفت‌وگوهای فرهنگی با رشته‌های دیگر فعالیت‌های مناسبی را شروع کرده‌اند.
دبیرخانه اتاق‌های فرهنگ و گفت‌وگوی فرهنگی با دیگر حوزه‌های در این پژوهشگاه با آغاز به کار اتاق فرهنگ با حوزه فناوری راه افتاده است.
این پژوهشگاه از طریق گفت‌وگو با حوزه‌های دیگر می‌تواند نقش میانجی خود را ایفا کند.
صالحی در پایان به دستاوردهای جشنواره پژوهش فرهنگی سال هم اشاره کرد و یادآور شد: این جشنواره باید تمایزات و امتیازات خاص خود را در مقایسه با جشنواره‌های دیگر در عرصه فرهنگ و آمار و اطلاعات و پژوهش‌های مرتبط به آن مشخص کند و در مسیر دشواری که گام برداشته مستحکم‌تر قدم بردارد.
این جشنواره باید پلی را میان فرهنگ و عرصه اطلاعات با پژوهش‌های محض ایجاد کند.
برگزیده‌های پانزدهمین جشنواره پژوهش فرهنگی سال
کتاب «استعاره‌های مفهومی و فضاهای قرآن» / علیرضا قائمی‌نیا
کتاب «کمره‌نامه: هشت در به هشت منظر از هفت هزار خوان» / مرتضی فرهادی
کتاب «تبیین معماری و شهرسازی مبتنی بر هویت اسلامی ایران» / عبدالمجید نقره‌کار
کتاب «سیاست‌های فرهنگی در دانشگاه‌های دولتی ایران (۱۳۵۷ ۱۳۹۵)»/ فاطمه جواهری
کتاب «تاریخ و تحول نشر (درآمدی به بررسی نشر کتاب در ایران از آغاز تا آستانه انقلاب)» / عبدالحسین آذرنگ
کتاب «سنجش منابع تاریخی شاهنامه در پادشاهی خسرو انوشیروان» / فرزین غفوری
کتاب «الگوی چهاروجهی برای ارزیابی توسعه علوم‌انسانی» / سیدمحمدامین قانعی‌راد
همچنین کتاب‌های پژوهشی «در خانه برادر: پناهندگان افغانستانی در ایران» نوشته آرش نصر اصفهانی و «بررسی مدل‌های فرهنگی ازدواج و فرزند متأهل: با تاکید بر دو منطقه یک و بیست شهر تهران» تألیف لیلا اردبیلی در پانزدهمین دوره جشنواره پژوهش فرهنگی سال شایسته تقدیر شناخته شدند.
لازم به توضیح است که به مجریان پژوهش‌های برگزیده، لوح تقدیر، تندیس جشنواره و جایزه نقدی ویژه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اهدا می‌شود.
همچنین در صورت تمایل پژوهشگران برگزیده، امکانات نشر آثار برگزیده (در بخش پایان‌نامه و طرح‌های پژوهشی) به‌صورت کتاب فراهم می‌شود.
و پژوهشگران برگزیده، به بنیاد ملی نخبگان معرفی می‌شوند تا با بررسی کارنامه پژوهشی ایشان، ضمن عضویت در این بنیاد، از حمایت‌های مادی و معنوی آن بهره‌مند شوند.