«جز یک طنین ترانه نیستم»؛ تأملی فلسفی درباره شعر و جهان فروغ فرخزاد

به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، با مطالعه مجموعه اشعار فروغ فرخزاد می‌توان به اندیشه و بطن زندگی او پی برد.
اشعار او در سه مجموعه اول یعنی «اسیر»، «دیوار» و «عصیان» کمی ناپخته و سست است.
شاعر در آن حالت خودشیفتگی اولیه به سر می‌برد.
فروغ مدتی بعد از این مرحله به سمت تکامل پیش می‌رود و مجموعه «تولدی دیگر» که گویی تولدی دوباره برای فروغ بود را می‌سراید.
مرحله آخر، دوره به تکامل رسیدن اشعار فروغ است که به شناخت والای انسانی دست یافته و پختگی و انسجام در جای جای اشعارش موج می‌زند.
مجموعه «ایمان بیاوریم به آغاز فصل سرد» که بعد از وفات فروغ به چاپ رسید، محصول این دوره از زندگی اوست.
علاوه بر تأثیری که او بر شعر نو نیمایی گذاشت، فروغ توانست برای نخستین‌بار موجب مطرح شدن صدای بلند زن ایرانی در شعر معاصر باشد.
فرخزاد از جمله شاعران معاصری است که مخاطبان بسیاری دارد.
با وجود آنکه سالهاست از زمان درگذشت او می‌گذرد، فروغ و شعرهایش هنوز طرفداران پر و پاقرصی دارد.
طی سال‌های گذشته مقالات، آثار و پایان‌نامه‌های متعددی درباره زندگی، اشعار و اندیشه‌های او منتشر شده است.
از جمله آثار تازه‌منتشر شده در این زمینه می‌توان به «جز یک طنین ترانه نیستم» اشاره کرد که به کوشش محمدرضا واعظ نوشته شده است.
این اثر که از سوی نگاه معاصر به چاپ رسیده، تلاش دارد تا با نگاهی به شعر و زندگی فروغ فرخزاد از منظر فلسفی بنگرد.
این اثر که از سه فصل تشکیل شده، شامل مجموعه مقالاتی است از نویسندگان مختلف.
در مقدمه این اثر می‌خوانیم: فروغ فرخزاد در طی دوران زندگی خویش هرگز موجودی منفعل و تسلیم نبود.
روند دوران زندگی و سیر محتوایی اشعار فروغ، نشانگر خودسازی او براساس اختیار و آزادی اراده است.
سیر تکاملی احوال اگزیستانسیال فروغ به خوبی به ما نشان می‌دهد که او به هیچ وجه به ماهیتی از پیش تعیین شده بر مبنای عادت‌ها و غرایز خود، بسنده نکرد و با تلاش فراوان و تحمل سختی‌ها و مشقات بسیار سعی کرد تغییر کند و در جهت رشد و شکوفایی گام بردارد.
در میان شاعران کلاسیک و معاصر شعر فارسی، فروغ فرخزاد چهره‌ای است که همواره از موقعیت ویژه‌ای برخرودار بوده است؛ به طوری که از زمان اوج‌گیری فروغ در آسمان شعر معاصر همواره کنجکاوی درباره او، به خصوص پرداختن به حواشی زندگی وی، از جذاب‌ترین سوژه‌های برخی از علاقه‌مندان و اهالی فرهنگ و ادب بوده است.
شاید مجموعه شرایط خاصی فروغ فرخزاد را در چنین موقعیت ویژه‌ای قرار داده است؛ زبان شعر او، سبک روایت او که سبک خودسرایی است، پرداختن او به برخی مسائل و مفاهیمی که تا آن زمان همواره تابو بوده است، صحبت از مقام و حقوق زنان در جامعه و برخی حواشی مبهم درباره چرایی و چگونگی مرگ او، همه و همه برخی از مهمترین خصوصیاتی هستند که در شکل‌گیری و خلق چنین موقعیت ویژه‌ای سهیم بوده‌اند.
در این زمینه،‌ از اهالی شعر و هنر گرفته تا نزدیکان و اعضای خانواده فروغ نظرات و تفاسیر گوناگونی را به رشته تحریر درآورده‌اند؛ نظراتی که گاه مفید و قابل تأمل واقع شده‌اند و گاه با پرداختن به حواشی بسیار ریز زندگی شخصی‌اش یا غیر ضروری و بی معنا به نظر می‌رسد و یا حتی در مواردی غیر اخلاقی و دور از واقعیت قلمداد می‌شوند.
صحبت درباره فروغ و پرداختن به مجموعه رویدادهایی که در طی 32 سال، لحظات زندگی او را رقم زده است، علاوه بر اینکه تکرار مکررات است، هدف اصلی این کتاب نیز نیست؛ در کتاب پیش رو، قصد دارم فارغ از در نظر داشتن جزئیات زندگی فروغ و پرداختن به آنها، صرفاً با استناد به اشعار منتشر شده از وی در پنج دفتر اسیر، دیوار، عصیان، تولدی دیگر و ایمان بیاوریم به آغاز فصل سرد، نگاهی فلسفی به شعر او داشته باشم و در نتیجه چنین نگاهی خوانشی فلسفی از زیست جهان او ارائه دهم.
به عبارت دیگر، در این کتاب قصد من این نیست که با توسل به زندگی فروغ، اشعار او را مورد تفسیر و واکاوی قرار دهم بلکه می‌خواهم با بررسی اشعار او از منظری فلسفی به شرح نگرش او به زندگی، هستی و دغدغه‌های وجودی‌اش بپردازم و متعاقباً سیر تکاملی آگاهی و تطور احوال وجودی در او را توضیح دهم.
خوانشی اگزیستانسیالیستی از زیست جهان فروغ با نگاهی به سه دوره زندگی فرخزاد، مطابقت زیست‌جهان فروغ با اصل اول اگزیستانسیالیسم، رخی از مطابقت‌های زیست‌جهان فروغ با ویژگی‌های مکتب فلسفی اگزیستانسیالیسم، فروغ، زوال و امید و فروغ فرخزاد: شخصیتی دوقطبی؟
از جمله عناوین مقالات این کتاب هستند.
نشر نگاه معاصر کتاب «جز یک طنین ترانه نیستم» را در 202 صفحه و در شمارگان 1100 نسخه به چاپ رسانده است.
انتهای پیام/