انتقاد از مخلوط شدن آینده پژوهی با شارلاتانیسم علمی

مدیرگروه آینده پژوهی دانشگاه اصفهان مخلوط شدن آینده پژوهی با شارلاتانیسم علمی و خدمت بی چون و چرای آینده پژوه نماها به صاحبان قدرت را نقاط ضعف آینده پژوهی دانست که یک طرفش به رمالی و کف بینی و یک سویش به استعمار آینده می‌رسد و رشد سطح آگاهی‌های عمومی جامعه و مطالبه‌گری جامعه از آینده نقطه قوتی برای قوام هر چه بیشتر این رشته محسوب می‌شود.
محسن طاهری دمنه در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه سابقه اندیشیدن به آینده به درازای عمر بشر است، اظهار کرد: نیاکان اولیه بشر، حتی آنهایی که ابزاری برای ثبت وقایع روزمره خود نداشتند نیز با مقوله گذر زمان و آینده آشنایی داشتند.
فهم امروز ما نسبت به گذر زمان و آینده تکامل یافته تا جایی که اجداد ما از تغییر فصول، گذر زمان را می‌فهمیدند و امروز به زمان به مثابه یک مفهوم تا حدی انتزاعی می‌اندیشیم.
وی با بیان اینکه آینده پژوهی به لحاظ علمی سبقه‌ای نیم قرنی دارد، گفت: آینده پژوهی در کشورهایی مانند آمریکا و فرانسه متولد شده و هدفش این بود که چگونه می‌توان به صورت علمی و نظام مند به آینده پرداخت.
مدیرگروه آینده پژوهی دانشگاه اصفهان خاطرنشان کرد: نخستین تلاش‌ها برای آینده پژوهی، استفاده از ابزار علم برای پیش بینی بود، اما بعدها آینده پژوهان با اعتراف به این امر که پیش بینی آینده در بسیاری از حوزه‌ها امری نشدنی است، به رویکردهای تعبیری، انتقادی، یادگیری حین عمل و آینده‌های یکپارچه روی آوردند.
طاهری دمنه با تاکید بر اینکه بنیان فکری رشته آینده پژوهی به "آینده‌ها" توجه دارد، افزود: در ایران آینده پژوهی حوزه‌ای نو و جدیدی است.
وی در خصوص تبلور این رشته نوظهور در ایران گفت: آینده پژوهی از ۱۰ سال پیش در دانشگاه‌های ایران آغاز شد.
دانشگاه اصفهان نیز از سال ۹۶ به طور جدی به این رشته توجه ویژه داشته و در حال حاضر گروه آینده پژوهی دانشگاه اصفهان به عنوان یکی از گروه‌های پیشرو در حوزه آینده پژوهی مشغول به فعالیت است.
طاهری دمنه از نگاه‌های مثبت نسبت به این رشته خبر داد و افزود: بدنه تخصصی آینده پژوهی ایران هرچند با تعداد اندک، اقدامات بسیار شایسته ای انجام داده است.
دانشگاه اصفهان نیز طی یک سال گذشته در این حوزه فعالیت‌های مفیدی داشته است.
یک آینده پژوه به دنبال ایجاد روحیه تحول خواهی در جامعه است
به گفته این آینده پژوه، تلاش این رشته ایجاد حرکت و تقویت روحیه تحول خواهی در جامعه است تا در نهایت به برابری، اجتماعی و توسعه پایدار ختم شود.
آینده پژوهی شناخت بلندمدت از آینده جمعی و توصیه‌هایی برای کنشگری در زمان حال می‌دهد.
وی با اشاره به مخلوط شدن آینده پژوهی با شارلاتانیسم علمی خاطرنشان کرد: متأسفانه برخی افراد بدون داشتن سواد کافی تنها از واژگان این رشته استفاده می‌کنند، اما از سویی دیگر اینکه جامعه به بلوغی رسیده است که می‌داند آینده را نباید به خود وانهاد، جای امیدواری دارد.
در جامعه سطحی از آگاهی در حال رشد است که مردم از خودشان می‌پرسند سهم ما از آینده چیست؟
مدیرگروه آینده پژوهی دانشگاه اصفهان وظیفه یک آینده پژوه را آشتی دادن مردم جامعه با آینده دانست و تاکید کرد: به عنوان یک آینده پژوه از تفکری که جامعه را در گذشته نگه دارد و نتواند تخریب خلاق ایجاد کند، گریزانم.
آینده پژوهی یک فرا رشته است و به اقتضا این فرا رشتگی نسبت به آینده جامعه مسئولیت دارد.
یک آینده پژوه اصیل برج عاج نشین نیست و به علوم خفیه نمی‌پردازد.
آینده پژوه یک پای تفکرش در دانشگاه و یک پای حرکتش در جامعه است.
وی ادامه داد: تفکری که اجازه ندهد از گذشته به نفع رسیدن به یک آینده بهتر استفاده کرد، خطرناک است.
اینکه به گذشته خود افتخار کنیم بدون اینکه برای رسیدن به آینده‌ای بهتر تلاش کنیم، فاجعه بزرگی برای جامعه به دنبال خواهد داشت.
وی تاکید کرد: امیدواری به آینده، می‌تواند آینده متفاوتی رقم بزند، اگر به جوانان سهم بدهیم، آنها می‌توانند منجیان آینده باشند.
طاهری دمنه در پایان با اشاره به ۱۰ اسفند، روز جهانی آینده، اظهار کرد: سال گذشته در دانشگاه اصفهان برنامه‌ای تحت عنوان آینده شغل برگزار شد که این برنامه میزبان جمع کثیری از افراد جامعه و علاقه مندان به این حوزه بود.
امسال نیز در روز یازدهم اسفند برنامه‌ای با محوریت آینده دانشگاه برگزار می‌شود که مختص اعضای هیأت علمی و دانشجویان تحصیلات تکمیلی است.
انتهای پیام