از بی‌مهری به حقوق زنان شاغل تا رهاشدگی زنان سرپرست خانوار
در اسلام به زنان حق دخالت در امور اجتماعی، سیاسی و فرهنگی داده شده است اما مشروط به حفظ عفاف و پاکدامنی و حریم انسانیت.
در اسلام به زنان حق دخالت در امور اجتماعی، سیاسی و فرهنگی داده شده است اما مشروط به حفظ عفاف و پاکدامنی و حریم انسانیت.
به گزارش ایسنا، اسلام از طرفی با حضور بی‌قید و شرط زنان در تمام امور و از بین رفتن حریم‌های اخلاقی مخالفت کرده و از طرف دیگر برای فعالیت‌های ضروری اجتماعی با حفظ عفت مانعی ایجاد نکرده و راه اعتدال که سعادت آنان را در پی دارد، در پیش روی آنان قرار داده است.
به گفته استاد شهید مطهری «اسلام در عین اینکه نهایت اهمیت را برای پاکی روابط جنسی به عمل آورده، هیچ‌گونه مانعی برای بروز استعدادهای انسانی زن به وجود نیاورده است بلکه کاری کرده که اگر این برنامه‌ها دور از افراط و تفریط اجرا شود، هم روحیه‌ها سالم می‌ماند، هم روابط خانواده‌ها صمیمی‌تر و جدی‌تر می‌گردد و هم محیط اجتماع برای فعالیت صحیح مرد و زن آماده‌تر می‌شود.»
*** حوزه زنان نیازمند پژوهش است
عضو هیئت علمی گروه معارف دانشگاه علوم پزشکی همدان با حضور در دفتر ایسنا در نشست تخصصی «جایگاه زن در اسلام»، درباره جایگاه فقهی و حقوقی زن در اسلام، گفت: حوزه زنان نیازمند پژوهش و یک رنسانس معرفت‌شناختی حقوقی است چرا که وضعیت حقوقی زنان کشور زیبنده جمهوری اسلامی نیست.
دکتر محمد معصومی اظهار کرد: کتاب «زن در آینه جلال و جمال» آیت‌الله جوادی آملی بهترین کتاب برای تبیین جایگاه زن در اسلام و در منظر الهی و توحیدی است که به خوانندگان توصیه می‌شود حتما آن را مطالعه کنند.
وی افزود: مطالعه تاریخ اسلام، بهترین منبع برای شناخت شرایط زن در دوران قبل و بعد از اسلام بوده و یکی از دلایل اصلی مخالفت با رسول‌الله(ص) در آن دوران، توجه ایشان به بردگان و زنان بوده است.
این مدرس دانشگاه درباره آسیب‌های حقوقی در حوزه اشتغال زنان بیان کرد: حوزه زنان بسیار پیچیده بوده و ورود به این حوزه مبتنی بر نگاه‌های جامعه‌شناسی، روانشناسی، رفتارشناسی، تاریخ و ...
است و از آنجایی‌که نگاه ما حقوقی و صرفا مربوط به صحن علنی و حقوقدانان است، می‌توان گفت پروسه مهندسی حقوقی حوزه زنان را به خوبی نفهمیده‌ایم و دچار یک فهم غلط تاریخی هستیم.
***ایرادات اساسی حوزه حقوق زنان
وی تصریح کرد: حوزه حقوق زنان دارای دو ایراد اساسی است به طوریکه ما یکسری قوانین در حوزه ایجابی داریم که بر روی کاغذ نوشته شده و ایرادات و مزایایی دارد و از سویی دیگر مربوط به قوانینی است که باید داشته باشیم و نداریم که حوزه اشتغال در این دسته قرار دارد.
معصومی عنوان کرد: می‌دانیم خانواده رکن رکین یک جامعه است و اندیشمندان غربی بیشتر از اندیشمندان ما به این مسأله واقف هستند چرا که غربیان معتقدند سه مقوله محیط زیست، اخلاق و خانواده را نابود کرده‌اند و اکنون به دنبال احیای این سه مورد با محوریت خانواده هستند.
وی با اشاره به مقوله اشتغال در غرب خاطرنشان کرد: هنگام آغاز مدرنیته در غرب سه گزینه اصلی نیروی انسانی، سرمایه و منابع طبیعی در پیش روی غربیان قرار گرفت که با کمبود نیروی انسانی، با شعار جایگاه جدید برای زنان، نیروی کار ارزان و ضعیف بانوان را در حیطه کار وارد کردند.
این کارشناس گفت: در کشور ما مهمترین و مرجع‌ترین قانون برای اشتغال، قانون کار است که دولت در این امر دخالت می‌کند و کمترین حمایت‌ها و تفاوت‌ها بین مسائل حقوقی زنان و مردان قائل شده است؛ به عنوان نمونه در قانون کار برای بانوان ۹ ماه مرخصی زایمان درنظر گرفته شده و این در حالیست که زنان شاغل در دستگاه‌های دولتی با وجود عدم امنیت شغلی و تهدیدها بعد از چندماه و زودتر از موعد مقرر مجبور به بازگشت به محل کار خود می‌شوند.
وی تصریح کرد: راهکار اصلی و اساسی در حوزه اشتغال زنان این است که قوه قضائیه یا قوه مجریه لوایح مربوط به حمایت از زنان را با حضور حداکثری کارشناسان خود نوشته و به مجلس ارائه کنند.
*** مجلس در هیچ دوره‌ای به دنبال احقاق حقوق زنان شاغل نمی‌رود
معصومی تأکید کرد: اعتقاد دارم مجلس در هیچ دوره‌ای به دنبال احقاق حقوق زنان شاغل نمی‌رود اما رسانه به عنوان نهاد مطالبه‌گر می‌تواند موج اجتماعی از لحاظ حقوقی و جنبش‌های اجتماعی را ایجاد کند.
وی با بیان اینکه در جامعه مدرن سرعت تغییرات اجتماعی بسیار بالا است، عنوان کرد: در حوزه پژوهشگری مسائل اجتماعی بسیار ضعیف عمل کرده‌ایم و پژوهشگرانی در این رابطه نداریم البته سخنران زیادی وجود دارد اما پژوهشگر قابل توجهی نداریم.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی همدان یادآور شد: هر کشوری دارای دیپلماسی حقوقی خاص است که این دیپلماسی بر دو اصل پیشگیری و مجازات استوار بوده و اساس عقل و شرع به ما حکم می‌کند تا مبنای قوانین را به گونه‌ای نظام‌سازی کنیم که از معضلات و مشکلات اجتماعی پیشگیری شود چرا که قوانین پیشگیرانه بهترین قوانین هستند.
وی با بیان اینکه در حوزه آسیب‌های زنان قوانین به شدت مجازاتی هستند، عنوان کرد: اشتغال زنان به دو دسته مشروعه و غیر مشروعه تقسیم می‌شود که یک نمونه آن روسپی‌گری است که گفته می‌شود ۵۱ درصد زنانی که به این شغل روی می‌آورند به علت مسائل اقتصادی است و قانون ما درباره این افراد همانند مقابله با فرد زناکار وارد می‌شود این در حالیست که در قوانین صندوق حمایتی برای اینکه افراد به سمت این شغل متمایل نشوند، وجود ندارد و در مشاغل مشروعه نیز به طور مثال بانویی که به دنبال شکایت درباره مرخصی زایمان خود است، اطاله دادرسی و پیچ و خم‌ها و قانون‌های متعدد باعث می‌شود تا از شکایت خود منصرف شود که این معضل بزرگی در کشور محسوب می‌شود.
*** قوانین مقرراتی پیشگیرانه در حوزه زنان نداریم
معصومی تأکید کرد: در حوزه اشتغال قوانین مقرراتی- مجازاتی حاکم است و مسئولی که قوانین حداقلی را رعایت نمی‌کند ترسی ندارد و می‌توان گفت ما قوانین مقرراتی پیشگیرانه در حوزه زنان نداریم.
وی اظهار کرد: در سند توسعه ۱۴۰۴ قرار بود قوانین ایران به لحاظ فهم مهندسی حقوقی از مباحث جرم‌انگاری به سمت قوانین پیشگیرانه حرکت کند و در حقوق اسلامی نیز این مسأله دنبال می‌شود به طوریکه گفته می‌شود در وهله اول سعی کنید جامعه به سمت جرم نرود.
این مدرس دانشگاه ادامه داد: جامعه ما زمانی مسائل حقوقی را می‌بیند و حس می‌کند که ساعت ۴ صبح فردی با عنوان سلطان سکه را اعدام می‌کنیم اما فهم حقوقی این را ثابت می‌کند که قوانین پیشگیرانه در مدت جرم فرد خاطی کجا بوده است؟
وی با بیان اینکه اسلام ذاتا انسان‌ساز است و البته در این مکتب مجازات نیز وجود دارد، اضافه کرد: اگر در حوزه زنان به دنبال کاهش آسیب‌ها هستیم، نگاه، باید پیشگیرانه باشد.
*** مسائل جنسیتی را در کشور تابو کرده‌ایم
معصومی عنوان کرد: در حال حاضر برخورد با آموزش جنسی در سبک زندگی کجای آموزش و پرورش و دانشگاه ما قرار دارد؟
مسائل جنسیتی را در کشور تابو کرده‌ایم و افرادی که در این زمینه نیز صحبت می‌کنند همانند حجت‌الاسلام دهنوی، ممنوع‌التصویر می‌شوند در حالیکه او آگاهی‌بخشی کرده و پیشگیری از اتفاقات آینده را سرلوحه صحبت‌های خود قرار داده است.
وی ادامه داد: یکی از جرائم دیگری که در حوزه زنان وجود دارد، آزارهای جنسی زنان در محیط کاری است به طوریکه بانوان از این نظر به شدت تحت آزار و اذیت قرار می‌گیرند که این به نوعی جرم محسوب و در کنوانسیون حمایت از خانواده به عنوان یک جرم شناخته می‌شود.
معصومی افزود: به عنوان مثال در مسائل کاری موقت، برای بانوانی که در فصول برداشت صیفی‌جات بر سر زمین‌های کشاورزی مشغول به‌کار می‌شوند، اتفاقات و مسائل بسیار ناخوشایندی اتفاق می‌افتد و آین افراد طیفی هستند که دیده نمی‌شوند و کسی از آنها حمایت نمی‌کند.
وی خاطرنشان کرد: در کشور ۴ میلیون زن سرپرست خانوار وجود دارد که هیچ ماده واحده حمایتی از لحاظ حقوقی و ردیف بودجه برای آنها تعریف نشده و آنها به معنای واقعی رها شده‌اند و این در حالیست که دغدغه معاون امور بانوان رئیس جمهور به جای رسیدگی به امور این بانوان، رفتن زنان به ورزشگاه است.
معصومی افزود: زنانی که در ایام عید به منازل دیگران برای خانه‌تکانی می‌روند ناگفته‌های زیادی از اتفاقات رخ داده در زیرپوست شهر دارند که باید آنها را شنید.
وی در پایان تأکید کرد: تا پژوهش صورت نگیرد ایجاد دغدغه اجتماعی در میان مسئولان و پیگیران رسانه‌ها بی‌فایده خواهد بود.
***بانوان را وجه المصالحه روابط سیاسی نکنید
معاون تهذیب حوزه علمیه استان همدان نیز با حضور در دفتر ایسنا گفت: مسئولان ما با شعارهای قشنگ، بانوان را به عنوان قشر موثر در جامعه وجه‌المصالحه روابط سیاسی خود قرار ندهند.
حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمحمدرضا ملیحی بیان کرد: از دیدگاه دین مبین اسلام جایگاه زن به عنوان یک رکن از نظر ارکانی که تشکیل خانواده می‌دهد، کوچکترین بخش از جامعه و از نظر تربیتی بسیار مهم است.
وی افزود: در تاریخ بیان شده در دورانی که اعراب جاهلی دختران خود را زنده به گور می‌کردند، خداوند جایگاه ویژه‌ای به دختر پیامبر آن زمان داده و با عنوان کوثر از او یاد می‌کند.
این کارشناس مذهبی عنوان کرد: حضرت علی(ع) بعد از حضرت زهرا(س) به برادرشان با این مضمون می‌فرمایند که برایم همسری انتخاب کن که از وی فرزندان سلحشوری برجای بماند و این نشان از حساسیت ویژه ائمه اظهار به اهمیت نقش زنان در تربیت آیندگان داشته است.
وی با بیان اینکه خانه‌داری شغلی ویژه و لازمه مهارت‌های خاص است، تأکید کرد: از آنجایی که بانوان به عنوان مربیان تربیت فرزندانشان در منزل هستند، از این‌رو می‌توان مادری را به عنوان یک شغل جدی تلقی کرد و بر مبنای دینی ما زن بیکار در جامعه نداریم.
ملیحی اظهار کرد: از خانه‌داری و تربیت فرزندان به عنوان یک جهاد بزرگ برای مادران یاد شده که پرورش فرزندانی همچون آیت‌الله بروجردی و شهید مطهری نمونه بارز تربیت است.
همانگونه که در مسائل اقتصادی گفته می‌شود پشت سر یک مرد موفق، زنی موفق وجود دارد، در مسائل دینی نیز این مسأله عینیت دارد.
وی خاطرنشان کرد: در دوره‌ای هستیم که اشتغال زنان در بیرون از منزل به عنوان یک ضرورت نمود یافته و از چارچوب دین نیز برخی از مشاغل شأنیت زنانه دارد و نمی‌توان به مردان واگذار کرد که باید توجه داشت برخی از مشاغل فقط ویژه مردان تعریف شده و در صورت ورود زنان به آن حیطه جامعه آن را نمی‌پذیرد چرا که بنا به تعبیر دین زن، ریحانه است.
***زنان، بین شغل بیرون و منزل خود تفکیک قائل شوند
این مشاور خانواده با بیان اینکه در نظام خلقت عضوی به نام زن داریم که تکالیفی برای او تعریف شده که با مرد قابل جابجایی نیست، گفت: اشتغال زن در بیرون از منزل نباید شغل اصلی که همان تربیت فرزند است را تحت‌الشعاع قرار دهد و هر کسی باید بتواند بین شغل بیرون و منزل خود تفکیک قائل شود.
وی بیان کرد: حضرت زهرا(س) با وجود مقامات عالیه و معصومیت والا، به فرزندان خود عشق می‌ورزیدند و شعر و لالایی برایشان می‌خواندند و نقش مادری خود را به بهترین شکل ممکن ایفا می‌کردند.
معاون تهذیب حوزه علمیه استان همدان تأکید کرد: مراقب باشیم حضور زن در جامعه نقش جلوگیری از آسیب‌ها را داشته و نتیجه عکس نداشته باشد بنابراین باید با رعایت حریم‌ها، اختلاطی بین زن و مرد صورت نگیرد.
*** قواعد و قوانین مصونیتی صرفا برای محافظت از خود بانوان اعمال می‌شود
وی با بیان اینکه ارزش زن باعث ایجاد برخی مصونیت‌ها شده است، ادامه داد: قواعد و قوانین مصونیتی صرفا برای محافظت از خود بانوان اعمال می‌شود و اگر لازمه حضور زن در این است که آسیبی ببیند، عقل حکم می‌کند که باید مراقبت کند.
ملیحی تصریح کرد: از نظر الگو برای بانوان سرزمینمان کم نداریم فقط باید آنها معرفی شوند که نهادهای متولی باید در این زمینه وارد شوند و فرهنگ غنی اسلام را معرفی کنند.
*** فعالیت اجتماعی زنان نباید آسیبی به بنیان خانواده وارد کند
یک روانشناس و مشاور خانواده نیز با حضور در دفتر ایسنا معتقد است که برای شناخت کامل یک زن باید او را از تمام ابعاد فرهنگی، روانی، شخصیتی، عاطفی، خانوادگی، معنوی و حتی اقتصادی شناخت.
علیرضا کریمی‌وکیل بیان کرد: اگر برای شناخت زنان فقط به یکی از ابعاد شخصیتی آن بپردازیم به طور قطع به شناخت ناقصی خواهیم رسید که می‌تواند مشکلات بسیاری را به دنبال داشته باشد.
وی ادامه داد: زنان جامعه مانند مردان توانستند در تمام زمینه‌ها و حتی در مدیریت خوش بدرخشند و بروز استعدادها و شرکت در تمامی فعالیت‌های اجتماعی حق مسلم آنها است و بسیاری از بانوان با شرکت در فعالیت‌های اجتماعی توانستند، ظرفیت‌های خود را محک بزنند.
کریمی‌وکیل تصریح کرد: در جامعه شاهد وجود زنان موفقی هستیم که توانستند وظیفه خود را در اجتماع به خوبی انجام دهند؛ مانند بانوان اساتید دانشگاه و مدیران دولتی که گاهی اوقات بهتر از مردان وظیفه خود را انجام داده‌اند.
وی با اشاره به اینکه فعالیت اجتماعی زنان نباید آسیبی به بنیان خانواده وارد کند، عنوان کرد: اگر چه بانوان مانند دیگر افراد حق مشارکت در فعالیت‌های اجتماعی و اشتغال را دارند اما گاهی اوقات این فعالیت آسیب جدی به بنیان خانواده و وظیفه اصلی زن در این تشکل وارد می‌کند.
***آسیب‌هایی که یک بانوی فعال اجتماعی را تهدید می‌کند
این روانشناس افزود: ناتوانی زن در اداره خانواده، عدم تربیت صحیح فرزندان و نارضایتی همسر از آسیب‌هایی است که یک بانوی فعال اجتماعی را تهدید می‌کند و ممکن است در صورت تداوم این آسیب‌ها پیامدهای ناگواری برای او و خانواده به دنبال داشته باشد بنابراین توصیه می‌شود بانوان در کنار فعالیت‌های اجتماعی که شخصیت و فرهنگ آنها را رقم می‌زند، از بنیان خانواده نیز صیانت کنند.
وی در پاسخ به اینکه چرا برخی از زنان پس از اشتغال و فعالیت‌های اجتماعی رفتار مردانه پیدا کرده و خشن می‌شوند، گفت: انتخاب شغل بسیار مهم و حساس است چرا که برخی از زنان با انتخاب مشاغلی که به هیچ عنوان با روحیات آنها سازگار نیست با گذشت زمان دچار آسیب‌های فراوانی از جمله خشن شدن، پرخاشگری و از دست دادن روحیات زنانه می‌شوند.
کریمی‌وکیل با بیان اینکه ذات برخی از مشاغل خشن و سخت است، عنوان کرد: در این نوع از فعالیت‌ها زنان نباید مشغول شوند چرا که با روحیات و خلق و خوی زنانه سازگار نیست هر چند برخی زنان بر اثر جبر زندگی و مشکلات اقتصادی مجبور به انتخاب و فعالیت می‌شوند.
وی از وضعیت زنان در جامعه ابراز ناراحتی کرد و گفت: متأسفانه در حال حاضر بسیاری از زنان جامعه برخلاف تحصیلات عالی و جایگاه اجتماعی در معرض آسیب‌های فراوانی قرار دارند.
***نگاه جامعه باید نسبت به بانوان تغییر کند
یک کارشناس اجتماعی نیز با حضور در دفتر ایسنا، با بیان اینکه نگاه کنونی جامعه به زنان یک نگاه تک‌بُعدی است، گفت: این برداشت و نگاه باید یک تغییر اساسی داشته باشد.
مهرداد هوشمند با بیان اینکه نگاه تک‌بُعدی به زنان در بسیاری از مسائل جامعه مطرح است، اظهار کرد: نهادهای فرهنگی، مطبوعات و رسانه‌ها باید به خوبی در تغییر این چارچوب نقش خود را ایفا کنند.
وی ادامه داد: جایگاه زن در اسلام به قدری والا و ارزشمند است که خداوند یک سوره از قرآن را در مورد زنان نوشته و به همین علت جایگاه و کرامت زنان باید در جامعه حفظ شود.
هوشمند با بیان اینکه دشمنان اسلام برای ریشه‌کن کردن این دین الهی زنان جامعه مسلمان را هدف گرفته‌اند، عنوان کرد: با توجه به اینکه زن در بنیان خانواده نقش یک مربی برای فرزندان را ایفا می‌کند و عدم انجام وظیفه صحیح می‌تواند، بر تمام افراد خانواده موثر داشته باشد بنابراین دشمنان، زنان جامعه اسلامی را هدف گرفته‌اند.
*** مواردی که جایگاه زن را متزلزل می‌کند
وی یادآور شد: افزایش گرایش بانوان به موادمخدر مانند گُل، سیگار و قلیان و استفاده تبلیغاتی از آنها در تلویزیون از حربه‌های دشمن برای تزلزل جایگاه زن در اسلام است.
هوشمند تصریح کرد: نقش هویتی زن در خانواده بسیار اهمیت دارد به‌طوریکه فرزند یک خانواده با آموزش و تربیت مادر وارد جامعه شده بنابراین اگر یک زن نتواند مربی خوبی برای فرزندان خود باشد، جامعه با گذشت زمان متزلزل می‌شود.
وی با اشاره به اینکه ۱۰ درصد از جامعه معتادان را زنان تشکیل می‌دهند، خاطرنشان کرد: با توجه به آمارها در حال حاضر نیمی از افراد معتاد دارای تحصیلات عالی و شاغل هستند و این نشان‌دهنده ضعف فرهنگی جامعه و موفقیت دشمن است.
این کارشناس اجتماعی در پایان گفت: برای رفع این ضعف فرهنگی آموزش و پرورش، رسانه و مطبوعات، نهادهای فرهنگی و دانشگاه‌ها باید نیمی از فعالیت‌های خود را به رفع این مشکل اختصاص دهند.
انتهای پیام
