پیامدهای شیوع کروناویروس جدید بر نظام اقتصاد جهانی

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، مرکز مطالعاتی الجزیره در یک مقاله به بررسی شیوع ویروس کرونا از ابتدا و تاثیراتی که در حال حاضر بر جهان گذاشته و نیز پیامدها و تاثیراتی که برای آینده بشریت خواهد داشت پرداخته است.
این مقاله شامل مجموعه‌ای از پژوهش‌ها و تحقیقات موثق است که به تجزیه و تحلیل بیماری کووید 19 می پردازد.
در مقدمه این مقاله آمده است که در قرن بیست و یکم و درحالی که کشورهای جهان آماده هرگونه رویاروی نظامی با یکدیگر بودند؛ ثابت شد توانایی مقابله با یک ویروس را ندارند.
کروناویروس جدید ضعف کشورهای بزرگ و پرمدعا را در زمینه بهداشت و سلامت مشخص و چهره امپریالیسم سرمایه‌داری آنها را که منافع خود را بر هر چیزی ترجیح می‌دهند آشکار ساخت.
فصل دوم-پیامدهای شیوع کروناویروس جدید بر اقتصاد جهانی
از نظر اقتصادی٬ شاخص‌ها نشان می‌دهد که کرونا اقتصاد جهانی را به سمت یک رکودی برد که اگر بیشتر از رکود اقتصاد جهانی در سال 2008 نباشد کمتر از آن نخواهد بود.
تاثیر منفی کرونا بر اقتصاد٬ در ابتدا در چین نمایان شد؛ اما بعدها مشخص شد که در این میان چین تنها متضرر اقتصادی کرونا نیست.
کشورهای مختلف به منظور مقابله با شیوع بیشتر کرونا بخش بزرگی از فعالیت‌های اقتصادی خود را در زمینه‌های مختلف اعم از گردشگری و تجارت و مشاغل و...
تعطیل کردند.
بیماری کووید19 همچنین با بروز جنگ نفتی میان عربستان و روسیه منجر به سقوط کامل قیمت نفت شد.
شیوع ایپدمی کرونا چالشی عمیق در اقتصاد جهانی ایجاد کرد.
در همین راستا دولت‌های مختلف تلاش می‌کنند برنامه‌ای برای بهبود شرایط اقتصادی کشورشان اتخاذ کنند.
این ویروس بر اقتصاد کشورهای عربی نیز تاثیر منفی گذاشت که مهم ترین آنها در بخش گردشگری و درآمدهای نفتی نمایان شد.
اما کرونا در کنار همه اینها تاثیرات مثبتی نیز داشت؛ عدم فعالیت بخش‌های صنعتی میزان انتشار دی اکسید کربن بر روی زمین را کاهش داد و بسیاری از بخش‌ها متوجه شدند که با دورکاری نیز می‌توانند به فعالیت‌هایشان ادامه دهند.
پیش از این «بیل گیتس» بنیانگذار شرکت مایکروسافت در سال 2015 ، درباره ویروس همه گیر کرونا هشدار داده و تأکید کرده بود که بشریت آمادگی مقابله با چنین فاجعه‌ای را ندارد.
پس از گذشت پنج سال از سخنرانی بیل گیتس، کروناویروس جدید که از چین آغاز شد، جهان را متحیر کرد.
سپس این ویروس به تدریج جهان را به یک دهکده کوچک تبدیل کرد و بشریت با تمام پیشرفت‌های علمی و فناوری ، هنوز آمادگی مقابله با این نوع بحران و فاجعه بیولوژیکی را ندارد.
آمار قربانیان این ویروس، چه تعداد مبتلایان و چه فوتی‌ها، بطور مداوم در حال افزایش است که باعث شده سازمان بهداشت جهانی در تاریخ دوازدهم مارس ویروس جدید کرونا را به عنوان یک بیماری همه‌گیر توصیف کند.
به دنبال تلفات جانی و اقتصادی ناشی از ویروس کرونا بسیاری از کشورها اقدام به بستن مرزها و فرودگاه ها و منع آمد و شد کردند.
در این گزارش قصد داریم اثرات اقتصادی کرونا را بر اقتصاد جهان و به ویژه منطقه عربی شرح دهیم.
گزارش حاضر به فهرست پیامدهای اقتصادی شیوع ویروس کرونا بر اساس جدیدترین محاسبات سازمان‌های اقتصادی بین‌المللی مانند صندوق بین المللی پول ، سازمان همکاری اقتصادی و توسعه و سایر سازمان‌ها و مراکز تحقیقاتی مربوطه می‌پردازد.
لازم به ذکر است که پیش‌بینی همه پیامدهای اقتصادی کرونا کار دشواری است؛ چرا که شرایط مدام در حال تغییر بوده و هیچ کس نمی‌داند این ویروس تا چه مدت کنار ماست.
تاثیر کرونا بر چشم‌انداز اقتصادی جهان
پیش از شیوع کرونا چشم انداز رشد اقتصادی جهانی خوش‌بینانه‌تر از امروز بود.
در ژانویه سال 2020 ، پیش بینی می‌شد رشد اقتصاد جهانی از 2.9٪ در سال 2019 به 3.3٪ در سال 2020 و تا سال 2021 به 3.4٪ برسد.
کارشناسان صندوق بین‌المللی پول این محاسبات خوش بینانه را بر اساس رشد تولید جهانی صنعتی و توقف بحران جنگ تجاری بین دو غول اقتصادی جهانی ، یعنی چین و ایالات متحده برآورد کرده بودند.
اما امروز سازمان تجارت و توسعه سازمان ملل متحد ، پیش‌بینی می‌کند که در پی انتشار این ویروس ،اقتصاد جهانی حدود یک تریلیون دلار دچار خسارت شده و رشد جهانی به کمتر از 2.5 درصد برسد که در نتیجه آن تقریبا همه کشورها با یک رکود اقتصادی بی‌سابقه مواجه خواهند بود.
براساس برآوردهای صندوق بین المللی پول ، چین امروز یکی از مهمترین موتورهای رشد اقتصاد جهانی به حساب می‌آید ، زیرا به طور جداگانه در سال 2019 حدود 39٪ از رشد اقتصادی جهانی را به خود اختصاص داده بود.
پیامدهای ویروس کرونا بر اقتصاد جهانی از همه ویروس‌های مشابه قبلی بیشتر تخمین زده می‌شود.
در حال حاضر بیش از 60٪ از کل تولید جهان ، 65٪ از تولید صنعتی و 41٪ از کل صادرات تولیدی جهان در اختیار کشورهایی است که بیش از همه درگیر اپیدمی کرونا شده‌اند.علاوه بر این ، برخی از کشورها مانند چین ، ایالات متحده و ژاپن نقش اساسی در زنجیره عرضه جهانی دارند؛ در نتیجه رکود اقتصاد جهانی بعد از کرونا امری طبیعی است.
آمریکا طی سه مرحله بخش صنعتی جهان را تحت تأثیر قرار داده است:
-قطع تولید: این ویروس مرکز تولید صنعتی جهان در آسیای شرقی و همچنین ایالات متحده و آلمان را به شدت درگیر کرده است.
-ایجاد اختلال در زنجیره عرضه جهانی: توقف تولید در کشور تولیدکننده عمدتا صنایع وابسته به این را در کشورهای دیگر تحت تأثیر قرار می دهد.
-کاهش تقاضا و فعالیت‌های تجاری جهانی.
در این میان بخش گردشگری و صنعت سرگرمی (مانند سینما و تئاترها) از جمله بخش هایی هستند که بیشتر تحت تأثیر شیوع ویروس جدید کرونا قرار دارند و تعطیلی فرودگاه‌ها و مراکز تفریحی در راستای اقدامات پیشگیرانه در مقابله با کرونا درآمدهای حاصل از آن را به پایین‌ترین حد رساند.
از سوی دیگر ، تجارت جهانی تحت تاثیر اقتصاد چین قرار دارد ، زیرا پکن یکی از مهمترین شرکای تجاری اکثر کشورها محسوب می‌شود.
براساس داده‌های سازمان تجارت جهانی ، چین از سال 2009 بزرگترین صادرکننده جهان و دومین وارد کننده بزرگ کالاهایی مانند نفت ، سنگ آهن و سویا بوده است.
بنابراین انتظار می رود که کاهش فعالیت اقتصادی در این کشور تأثیر چشمگیری بر حجم تجارت جهانی داشته باشد .
ویروس کوچکی که تبدیل به کابوسی بزرگ برای اقتصاد جهان عرب شد
بحران اپیدمی کرونا از اولین روز ظهور خود در کشورهای عربی، اقتصاد این کشورها را بیش از هر منطقه دیگری تحت تاثیر قرار داد.
اقداماتی که جهان عرب برای پیشگیری از شیوع کرونا انجام داد اقتصاد آن را به شدت متضرر کرد.
مهمترین کانال ارتباطی کشورهای عربی با جهان صادرات نفت است.
علاوه بر آن در این شرایط برخی از کشورهای عربی مانند سوریه ، یمن ، لیبی و عراق درگیر اختلافات سیاسی و نظامی هستند.
جنگ نفتی عربستان در سال 2014، منجر به کاهش بی سابقه قیمت نفت در سه دهه گذشته (کمتر از 30 دلار در هر بشکه) شد که شیوع کرونا و به دنبال آن جنگ نفتی سعودی‌ها با روسیه، موجب سقوط کامل قیمت نفت شد.
بنابراین پیش‌بینی یک بحران بزرگ اقتصادی در کشورهای عربی که کاملا متکی به درآمدهای نفتی هستند کار دشواری نیست.
در زمینه گردشگری که دومین منبع درآمد کشورهای عربی محسوب می‌شود، مسدود شدن مرزهای هوایی کشورها در راستای اقدامات پیشگیرانه در مقابله با شیوع کرونا خسارت زیادی به این بخش تحمیل کرده است.
با توجه به توقف گردشگری و ورود توریست‌ها به امارات در سایه شیوع ویروس کرونا و نیز با توجه به اینکه بخش گردشگری یکی از مهم‌ترین منابع مالی امارات به شمار می‌آید٬ این موضع اقتصاد این کشور را به شدت تحت تاثیر قرار خواهد داد.
تعطیل شدن مراسم حج عمره و احتمالا حج واجب در عربستان که سالانه بیش از 16 میلیارد دلار برای سعودی‌ها سودآوری دارد نیز شوک بزرگی برای اقتصاد عربستان به شمار می‌آید.
سازمان‌های بین المللی و دولت‌های مختلف برای کاهش پیامدهای اقتصادی ناشی از شیوع ویروس کرونا به دنبال اتخاذ برخی از سیاست های اقتصادی در قالب کمک های مالی و وام و همچنین افزایش هزینه های دولت ، گسترش معافیت های مالیاتی و کاهش نرخ بهره هستند.
در همین راستا صندوق بین الملل پول یک بودجه 50 میلیارد دلاری را برای کمک به کشورهای کم درآمد یا درآمد متوسط با نظام های ضعیف بهداشتی اختصاص داد.
از سوی دیگر ، بسیاری از دولت‌ها و بانک‌های مرکزی کشورهای توسعه یافته، نقدینگی مالی را برای شرکت‌ها و افراد آسیب دیده از ویروس کرونا فراهم کردند.
آثار مثبت کرونا برای جهان
توقف اجباری تولید گازهای گلخانه‌ای، آلاینده‌های هوا، پسماندها و فاضلاب‌های صنعتی به عنوان جنبه مثبت شیوع بیماری کرونا بر محیط زیست قلمداد می‌شود که بشر با کاستن از فعالیت‌های اقتصادی خود به نوعی یک فرصت دوباره به محیط زیست داده است.
کاهش سرعت فعالیت اقتصادی و همچنین متوقف کردن سفر در بسیاری از مناطق جهان نیز منجر به بهبود چشمگیر شرایط آب وهوایی و کاهش انتشار دی اکسید کربن شده است.
گزارش‌های چینی حاکی از آن است که کاهش 15 تا 40 درصد تولید در بخش های صنعتی (از جمله زغال سنگ ، پالایش نفت و همچنین پروازها) ، منجر به کاهش شدید مصرف انرژی و تولید گازهای گلخانه ای تنها در دو هفته شد.
این امر باعث می شود تولید گازهای گلخانه ای در چین امسال 1 درصد کاهش یابد.
اما این موضوع موقت است و بعد از پایان بحران کوتاه مجددا وضعیت به روال سابق برمی‌گردد.
شاید بتوان گفت درمیان کاهش فعالیت‌های اقتصادی وپیامدهای مربوط به آن بزرگترین سودبرندگان از این شرایط ،تولید کنندگان تجهیزات پزشکی بودند.
همچنین شرکت های تجاری آنلاین نیز در گروه ذی نفعان این ویروس ویروس قرار می‌گیرند.
زیرا با توجه به محدودیت های اعمال شده در تجمعات در بسیاری از کشورها ، خرید آنلاین تنها پناهگاه بسیاری از افراد برای تامین نیازهایشان است.
همچنین پیش بینی می‌شود که شرکت‌های دارویی که در زمینه تولید واکسن‌های ضد ویروسی مانند ویروس کرونای نوظهور فعالیت می‌کنند ، سود ببرند.
شرکت‌های مخابراتی نیز با توجه به محدودیت‌های جابجایی افراد از سود زیادی برخوردار می‌شوند و برخی از بازرگانان نیز می توانند با استقراض با نرخ بهره بسیار پایین تجارت خود را گسترش دهند.
ادامه دارد...