«مولن‌روژ»؛ سینمایی که در حافظه تاریخی مشهد ماندگار نشد
سینما مولن‌روژ مشهد که حدود سال ۵۸ با تغییر کاربری فرهنگی به تجاری تاکنون به عنوان انبار مورد استفاده قرار می‌گرفت، در نهایت در روزهای اخیر با آغاز تخریب‌ها، به عمر حدود ۵۰ ساله خود پایان داد.
ایسنا/خراسان رضوی سینما مولن‌روژ مشهد که حدود سال ۵۸ با تغییر کاربری فرهنگی به تجاری تاکنون به عنوان انبار مورد استفاده قرار می‌گرفت، در نهایت در روزهای اخیر با آغاز تخریب‌ها، به عمر حدود ۵۰ ساله خود پایان داد.
رضا سلیمان‌نوری؛ خراسان‌پژوه و فعال حوزه مشهدشناسی در گفت‌وگو با ایسنا درباره تاریخچه این سینما اظهار کرد: در دورانی راسته خیابان ارگ، دالان سینماهای مشهد بوده است.
این دالان از سینما فردوسی آغاز و با سینما مولن‌روژ تمام می‌شد.
سینما فردوسی نبش چهارطبقه و مولن روژ در کوچه استانداری مشهد واقع شده بود.
وی افزود: مولن‌روژ حدود ۵۰ سال عمر دارد؛ پنجم آبان‌ماه ۱۳۴۰ افتتاح شده و دارای ۷۰۰ صندلی است.
این سینما یک سینمای کاملا سرپوشیده و در اصطلاح زمستانی بوده و مکان آن در کوچه استانداری است؛ به نحوی که از ساختمان استانداری که حدود ۴۰۰ متر جلوتر بیاییم، در دست راستمان به این مکان می‌رسیم.
سلیمان‌نوری ادامه داد: صاحب اولیه این سینما آقای قاسم هروی بوده که بعد از حدود پنج سال به فردی به نام آقای حسن قرایی واگذار می‌شود.
مولن روژ به خاطر مکانی که در آن قرار گرفته نسبت به باقی سینماها کمی در حاشیه بوده است؛ چرا که کسی که می‌خواست به سینما برود، سینما فردوسی، هما و آسیا را در مسیر خود داشته و قاعدتا به جای آخرین سینما در مسیر، یکی از سینماهای نام‌برده را انتخاب می‌کند.
این خراسان‌پژوه گفت: این موضوع به لحاظ مالی صرف نداشت و بنابراین در دهه ۵۰ این سینما ترفندی را اجرا می‌کند که در آن زمان در کشور نمونه بوده است و آن این که افراد با خرید بلیت یک فیلم، می‌توانستند دو فیلم را تماشا کنند.
با این حال، این ترفند هم چندان جوابی نمی‌گیرد و حتی از آن‌جا که به لحاظ مکانی دنج‌تر و فضای اطراف آن غیر مذهبی‌تر بوده، وارد حوزه فیلم‌هایی می‌شود که به نوعی غیر مذهبی و نامناسب شناخته می‌شود و بنابراین در دورانی سینما مولن‌روژ در این فضا به فعالیت می‌پردازد.
سینما مولن‌روژ دارای کاربری تجاری بوده است
سلیمان‌نوری ادامه داد: این موضوع نیز جوابی به سینما مولن‌روژ نمی‌دهد و در نهایت در اواخر سال ۵۶ به کل تعطیل می‌شود که البته تعطیلی سینما از طرف دیگر به نفع آن بوده، چرا که در اواخر سال ۵۸ تمامی سینماهای ایران مصادره شده و مولن‌روژ تنها سینمایی است که مصادره نمی‌شود؛ به این خاطر که کاربری آن به انبار تبدیل شده و به نوعی از ۱۳۵۸ به بعد، این مکان کاربری انبار داشته است.
با این حال ظاهر بیرونی سینما کاملا حفظ شده بود، به طوری که صندلی‌های سینما جمع‌آوری و از آن به عنوان انبار استفاده می‌شد.
وی اضافه کرد: حدود دو سال پیش این سینما به فروش گذاشته می‌شود و ظاهرا این اقدام در ابتدای امسال صورت گرفته است.
ضمن این که این مکان به لحاظ ملکی، تجاری و نه فرهنگی و لذا داری مجوز تجاری بوده است.
این خراسان‌پژوه بیان کرد: از روز گذشته تخریب این ملک آغاز شده که البته هنوز مشخص نیست تبدیل به چه مکانی خواهد شد و احتمالا این مکان هم یک پاساژ یا مجتمع مسکونی بزرگ شود.
سلیمان‌نوری در خصوص وجود قوانین مرتبط با کاربری فرهنگی خاطرنشان کرد: ما برای تغییر کاربری فرهنگی قانونی موجود داریم؛ اما مساله این‌جاست که بر اساس آنچه موجود است، این مکان کاربری فرهنگی نداشته و از اوایل انقلاب صاحب مجموعه، کاربری این مکان را از نوع فرهنگی و سینمایی تبدیل به کاربری تجاری کرده است و در آن زمان چنین تغییری امکان‌پذیر بود، خصوصا این که به عنوان انبار نیز مورد استفاده بوده و هیچ تغییر و بازسازی از سال ۵۸ در آن ایجاد نشده است.
سازه سینما مولن‌روژ در اولویت ثبت ملی نبوده است
وی اظهار کرد: این سینما به ثبت ملی نرسیده؛ چرا که سازه موجود، سازه‌ای قدیمی نبوده و متعلق به دهه ۴۰ است.
ضمن این که در راسته خیابان ارگ مشهد سازه‌های قدیمی‌تری داریم؛ همچون سینما آسیا که به ثبت ملی نرسیده و بر این اساس نمی‌توان گفت مولن روژ دارای اولویت ثبت بوده است.
با این حال، یک سازه فرهنگی نوستالژیک برای مردم مشهد به حساب می‌آمده و می‌شد که چنین سازه‌ای به نحوی احیا شود.
اما حال می‌توان گفت به فراموشی سپرده شدن این سازه از سوی مجموعه‌های فرهنگی شهر باعث نابودی آن شده است.
این خراسان‌پژوه گفت: اصولا نه در مورد این بنا، بلکه زمانی که هر مجموعه فرهنگی از دید خارج می‌شود، باید منتظر تخریب آن بود.
یعنی فلسفه تعطیل کردن مجموعه فرهنگی، بیش از هر امکان دیگری، موضوع تخریب را به میان می‌آورد.
وی با اشاره به این که بنا ملک شخصی است و به لحاظ قانونی هیچ دلیلی برای جلوگیری از تخریب آن نیست، گفت: با این که خبر رسانه‌ای شده، اما نه شهرداری، ارشاد و نه میراث و سایر مجموعه‌ها که پاسدار فرهنگی هستند، تاکنون درباره تخریب آن چیزی مطرح نکرده و واکنشی نداشتند.
بناهای فرهنگی را می‌توان به جای فریز کردن، با بروز کردن مصرف حفظ کرد
این خراسان‌پژوه با بیان این که تک‌تک بناهای فرهنگی ما می‌توانند با بروز شدن حفظ شوند، ادامه داد: فضاهای فرهنگی را با بازسازی و بروز کردن می‌توانیم حفظ کنیم و اگر قرار باشد آن‌ها را فریز کنیم، از دید خارج شده و نابود می‌گردند.
این مجموعه نیز می‌توانست نه به عنوان سینما، بلکه به عنوان یک فروشگاه کتاب بزرگ مورد استفاده قرار گیرد.
سلیمان‌نوری یادآور شد: این امر به معنای تغییر کاربری نیست؛ بلکه زمانی تغییر کاربری صورت می‌گیرد که به طور مثال مورد استفاده تجاری واقع شود.
لذا در حوزه فرهنگ استفاده دیگری از آن شده و مصرف آن بروز می‌شود.
بنابراین تغییر ماهیت است که باعث از بین رفتن خواهد شد.
ضرورت تهیه شناسنامه برای دیگر فضاهای فرهنگی مشابه
این خراسان‌پژوه عنوان کرد: می‌توان انتظار داشت نه برای این بنا که برای دیگر مجموعه‌های مشابه همچون سینما آسیا، فردوسی و غیره، تا از سوی مجموعه شهری حفظ و یا حداقل شناسنامه‌ای برای آن‌ها تهیه و در نزدیکی آن نصب شود تا در حافظه تاریخی مردم شهر باقی بماند.
وی ابراز عقیده کرد: پیشنهاد بنده این است حال که مولن‌روژ از بین رفته، تابلویی در نزدیکی آن نصب و نشان داده شود که در زمانی این مجموعه یک کاربرد سینمایی داشته تا در حافظه تاریخی مردم حفظ شود.
این خراسان‌پژوه در تکمیل سخنان خود خاطرنشان کرد: مدیریت فرهنگی باید کمی از لاک‌پشتی کار کردن دست بردارد، زیرا این امر باعث می‌شود بسیاری از داده‌های هویتی ما از بین برود.
لذا باید کمی به فکر این بود که آیندگان هم بتوانند به گذشته خود افتخار کنند.
انتهای پیام