بی‌مهری جدید در حق آثار تاریخی تبریز
بیستم فروردین ماه بود که آئین‌نامه اصلاحی ماده ۵ قانون تشکیل سازمان میراث فرهنگی و گردشگری با موضوع نگهداری و اداره ۲۱ مجموعه ملی در قالب اماکن، محوطه‌های تاریخی و کاخ‌موزه‌ها به‌شکل هیات امنایی تصویب شد، اما در کمال ناباوری، خبری از آثار تاریخی آذربایجان شرقی و تبریز در این ۲۱ مجموعه نبود.
ایسنا/آذربایجان شرقی بیستم فروردین ماه بود که آئین‌نامه اصلاحی ماده ۵ قانون تشکیل سازمان میراث فرهنگی و گردشگری با موضوع نگهداری و اداره ۲۱ مجموعه ملی در قالب اماکن، محوطه‌های تاریخی و کاخ‌موزه‌ها به‌شکل هیات امنایی تصویب شد، اما در کمال ناباوری، خبری از آثار تاریخی آذربایجان شرقی و تبریز در این ۲۱ مجموعه نبود.
آثار تاریخی آذربایجان شرقی در طول سال‌های گذشته، شاهد بی‌مهری‌های زیادی بوده‌اند، از دخالت در بافت تاریخی و دست درازی نااهلان به حریم آثار گرفته تا بلاتکلیفی خانه‌های تاریخی و تجربه تلخ رویداد تبریز ۲۰۱۸، هر یک دل دوستداران تاریخ و فرهنگ را به درد آورده است.
به گزارش ایسنا، نادیده گرفته شدن آثار تاریخی آذربایجان شرقی و به ویژه تبریز در لیست اداره ۲۱ مجموعه ملی در قالب اماکن، محوطه‌های تاریخی و کاخ‌موزه‌ها به‌شکل هیات امنایی، درد مورخان و دوست داران تاریخ و انجمن‌های میراث فرهنگی را تازه کرد، چرا که نام تبریز با هر منطقی که لیست بندی کنیم، باز هم از قلم نمی‌افتد.
به نظر می‌رسد، وصف تاریخ آذربایجان شرقی و در راس آن تبریز در معتبرترین منابع تاریخی، قدمت بالای شهرهای این استان، "اولین" بودن تبریز در اغلب حوزه ها، تعدد خانه‌های تاریخی آن و وجود آثار ملموس و ناملموس طبیعی، برای قرارگیری سایت‌های این استان در آیین نامه مصوب هیات وزیران، کافی نبوده است.
این تصمیم وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، واکنش انجمن‌های میراث فرهنگی آذربایجان شرقی را به دنبال داشت و اعضای این انجمن با صدور بیانیه‌ای نسبت به قرار نگرفتن بزرگترین بازار تاریخی جهان در لیست ۲۱ مجموعه هیات امنایی مصوبه هیات وزیران، اعتراض کردند.
اعتراضی که محمدرضا کارگر - مدیر اداره کل موزه‌ها و اموال منقول تاریخی - آن را بی‌مورد خواند و تاکید کرد که «به مرور همه آثار، محوطه‌ها و موزه‌های تاریخی برای مدیریت تحت پوشش این قانون قرار می‌گیرند.»
او در گفت‌وگو با ایسنا اظهار می کند: ۲۱ مجموعه ملی برای بررسی و تصویب آیین‌نامه اجرایی ماده پنج قانون تشکیل سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در نخستین قدم و به عنوان اولین تجربه در جلسه‌ای در وزارتخانه میراث فرهنگی و با حضور متولیان این حوزه انتخاب شدند.
قرار شد نخست موزه‌های بزرگ و محوطه‌های مهم تاریخی مانند سعدآباد، نیاوران، حافظیه و در ادامه محوطه‌هایی مانند میدان نقش جهان در لیست قرار بگیرند.
او با تاکید بر این‌که حدودِ ۱۰۰ بنا و موزه جزء پرمخاطب‌ترین محوطه‌های تاریخی و موزه‌ها در کشور هستند که قطعا به مرور همه آن‌ها در این فهرست قرار می‌گیرند، ادامه می‌دهد: در هر صورت برای آغاز اصلاح آیین‌نامه و اجرایی کردن آن باید تعدادی از موزه‌ها و بناهای تاریخی انتخاب می‌شدند، که محوطه‌ها و موزه‌های انتخاب‌شده جزء پرفروش‌ترین و پرمخاطب‌ترین‌ها بودند.
در واقع مدت‌ها قبل از برگزاری جلسه هیات وزیران، این موزه‌ها انتخاب شده بودند.
انجمن‌های میراث فرهنگی آذربایجان شرقی در حالی نسبت به بی‌مورد خواندن اعتراضشان از طرف مدیر اداره کل موزه‌ها و اموال منقول تاریخی، بیانیه مجدد صادر کردند که به ظاهر خبری از اعتراض اداره کل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان در این خصوص نبوده و باید منتظر واکنش مسئولان این اداره کل بود.
عضو هیات علمی دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه هنر اسلامی تبریز و مدیر عامل انجمن دوستداران میراث فرهنگی آذربایجان شرقی در این خصوص به ایسنا می‌گوید: مقرر شده است که 21 سایت و مجموعه تاریخی به لحاظ اهمیت و ویژه بودن به صورت هیات امنایی اداره شوند، اما متاسفانه هیچ سایتی از استان ما در این لیست قرار ندارد.
دکتر احد نژاد ابراهیمی، ادامه می‌دهد: به لحاظ قدمت تاریخی و اهمیت شهر تبریز و آذربایجان شرقی این نکته مورد سوال و اعتراض دوستداران و حامیان میراث فرهنگی استان قرار گرفته است.
او ادامه می‌دهد: از وزیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری درخواست شده است که این موضوع به طور ویژه از سوی مسئولان امر بررسی شود؛ چرا که قاطبه کارشناسان میراث فرهنگی معتقد هستند بازار تاریخی تبریز، مجموعه شهرک دانشگاهی ربع رشیدی و مجموعه کلیساهای ارامنه به خاطر ثبت جهانی بودن، قابلیت حضور در این لیست را داشتند، اما متاسفانه چنین اتفاقی نیفتاده است.
بازار تاریخی تبریز حتما در لیست نوبت دوم قرار می‌گیرد
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی نیز در این خصوص به ایسنا می‌گوید: هیات امنایی کردن موزه‌ها و سایت‌های تاریخی جزو برنامه‌های اصلی وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بوده و وزیر محترم نیز بر این موضوع تاکید دارند.
احمد حمزه‌زاده ادامه می‌دهد: مقرر شده است تمامی موزه‌ها و بناهای تاریخی حایز شرایط در اسرع وقت به صورت هیات امنایی اداره شوند، هیات امنا نیز متشکل از یک سری شخصیت‌های حقیقی و حقوقی است.
او می‌افزاید: هدف از این کار، اداره این مجموعه‌ها با مشارکت جوامع محلی است.
او، می‌گوید: آنچه که در هیات دولت مصوب شده، آیین نامه هیات امنایی کردن موزه‌ها و بناهای تاریخی بوده و لیست در هیات دولت مصوب نشده است.
به گفته مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی، اعلام لیست در اختیار خود وزارتخانه قرار داده شده است.
او، بیان می‌کند: وزارتخانه لیستی را در نوبت اول اعلام کرده است و تعدادی از موزه‌ها و آثار تاریخی را هم در نوبت دوم اعلام خواهد کرد که بازار تاریخی تبریز به عنوان یکی از بزرگترین بازارهای تاریخی دنیا و آثار شاخص استان و کشور در این لیست قرار گرفته است.
حمزه زاده، خاطرنشان می‌کند: مکاتباتی نیز با وزارتخانه انجام دادیم و طبق دستور معاون وزیر، بازار تاریخی تبریز حتما در لیست نوبت دوم قرار می‌گیرد.
بر اساس این مصوبه، در قدم نخست ۲۱ مجموعه ملی موردنظر در ۱۶ آذر سال گذشته در نشست شورای عالی میراث فرهنگی و گردشگری طبقه‌بندی شدند: «مجموعه فرهنگی تاریخی سعدآباد»، «مجموعه فرهنگی تاریخی نیاوران»، «مجموعه میراث جهانی کاخ گلستان»، «موزه ملی فرش ایران»، «موزه ملی ایران»، «مجموعه توس و آرامگاه فردوسی مشهد»، «مجموعه میراث جهانی تخت جمشید و پاسارگاد»، «مجموعه میراث جهانی منظر باستان‌شناسی ساسانی فارس»، «مجموعه حافظیه و سعدیه شیراز»، «مجموعه میراث جهانی میدان امام اصفهان»، «مجموعه میراث باغ فین کاشان»، «مجموعه میراث جهانی پایگاه بیستون در کرمانشاه»، «مجموعه میراث سازه‌های آبی شوشتر»، «مجموعه میراث جهانی چغازنبیل و هفت‌تپه»، «مجموعه میراث جهانی شوش»، «موزه میراث روستایی گیلان»، «مجموعه میراث جهانی تخت سلیمان تکاب»، «مجموعه میراث جهانی شیخ صفی‌الدین اردبیلی»، «مجموعه میراث جهانی ارگ بم و منظر فرهنگی آن»، «مجموعه میراث جهانی گنبد سلطانیه» و «مجموعه میراث جهانی شهر تاریخی یزد».
انتهای پیام
گزارش از نسرین سوار-خبرنگار ایسنا در آذربایجان شرقی
