دوران ساخت زیرگذر و پل‌های هوایی در دنیا به سر آمده است
مشاور شهردار مشهد گفت: در دنیای امروز به طور کامل زیرگذر و پل‌های هوایی عابرپیاده را رها کرده‌اند و آن را متعلق به یک فلسفه و دوره زمانی خاص می‌دانند که دوران آن به سر آمده است.
ایسنا/خراسان رضوی مشاور شهردار مشهد گفت: در دنیای امروز به طور کامل زیرگذر و پل‌های هوایی عابرپیاده را رها کرده‌اند و آن را متعلق به یک فلسفه و دوره زمانی خاص می‌دانند که دوران آن به سر آمده است.
سید مهدی معینی امروز در مراسم نقد و بررسی کتاب «شهر همگان» که در شهر کتاب مشهد برگزار شد، اظهار کرد: ایده نگارش این کتاب بعد از کتاب پیاده‌مدار در ذهن من شکل گرفت.
همایشی در این خصوص در تهران برگزار شد و افراد معلول، کم‌توان، ناتوان و...
زیادی برای شرکت در این مراسم آمده بودند اما امکان حضور آن‌ها به دلیل مناسب‌سازی نشدن فضا وجود نداشت.
وی با بیان اینکه ایده شهر همگان از همان زمان در ذهن من شکل گرفت، ادامه داد: من به دنبال واژگان زیادی برای این کتاب می‌گشتم اما در نهایت به این کلمه رسیدم.
این کتاب شامل ۷ فصل با عناوین کلیات، دیدگاه نظری به طراحی برای همگان، سیاست‌ها و شاخص‌های طراحی همگان، ملاحظات طراحی در شهر برای پاسخ به نیازهای همگان، آماده‌سازی شهر برای پاسخ به نیازهای کودکان، زنان شهروندان پنهان و مدیریت بحران در شهر همگان است.
این مدرس دانشگاه اضافه کرد: شهرها محل ثروت(اقتصادی)، قدرت(سیاسی) و منزلت(اجتماعی) هستند، عنوان کرد: همچنین شهرها محل ترس، تمایل، تهدید و فرصت برای آدم‌هاست.
مفهوم شهر همگان برای جهانیان گسترده است.
فراهم‌سازی بستر شهر برای بهره‌برداری همگان به عنوان یکی از مولفه‌های اصلی توسعه پایدار و متوازن شهرهاست.
میزان دسترسیپذیری به فضاها و حمل و نقل عمومی، ایمنی و امنیت اجتماعی، فیزیکی، ذهنی و روانی، شهر بدون مانع فیزیکی و ذهنی و...
از مولفه‌های مورد نیاز برای شهر همگان است.
مولف کتاب «شهر همگان» و مشاور شهردار مشهد با طرح این سوال که چه کسی محصول طراحی شهری را صرف نظر از نوع آن کنترل می‌کند؛ چه کسی راه‌حل‌ها را طراحی و ارائه می‌دهد؛ آیا حق و حقوق همه شهروندان در شهر لحاظ می‌شود؟، اشاره کرد: بحث بر سر حقوق فردی شهروندان در استفاده برابر از امکانات و تجهیزات شهری و فضاهای عمومی است.
امروزه نهادهای عمومی برای توسعه فضاهای شهری به شدت متکی به بخش خصوصی هستند.
آن‌هایی که باید خود نظارت شوند، دستگاه نظارت کارفرما را در اختیار گرفته‌اند.
طراحان شهری نهایتا باید به نظارت عمومی تن بدهند.
وی در خصوص تحقق و مدل شهرهمگان بیان کرد: چه میزان فضاهای طراحی شده با خواست و نیازهای مردم هماهنگ است؟
مدل شهر پایدار تعادل‌بخشی به نیازها و خصوصیات شهر و منطقه است.
مدل شهر همگان نیاز به داشتن تفکر باز در طراحی دارد تا درباره احتیاجات، نیازها، فرم و عملکرد گوناگون فضاهای مورد نیاز همه شهروندان در شهر پاسخ دهد.
برای این امر نیاز به روش‌شناسی تولید فضا از طریق به‌کارگیری طراحی شهری برای همگان است.
مشاور شهردار مشهد افزود: تحقق شهر همگان نیازمند ساختار مناسب اداری، کارکنان فنی، ضوابط و مقررات، نهادهای پشتیبان، منابع مالی، حمایت فنی و مشارکت همه‌جانبه نهادها و ساکنین شهر است.
عدم برخورداری از فرصت‌های برابر برای همگان و وجود موانع معمارانه به مثابه نوعی تبعیض بین استفاده‌کنندگان فضاهای شهری است که باید برداشته شود.
معینی در خصوص مفهوم طراحی فراگیر در شهرسازی تاکید کرد: فراگیر به معنای همه شمول، همگانی، شامل‌شدن در مقابل شامل نشدن، انزوا، طردشدن یا محروم‌شدن است.
وی در خصوص تاکید بر برنامه‌ریزی فراگیر شهرسازی خاطرنشان کرد: برنامه‌ریزی فراگیر شهرسازی بر عدالت برنامه‌ریزی بر تصمیم‌گیری فرآیند ایجاد فضا برای صداهایی که شنیده نمی‌شود و نیازهای گروه‌هایی که کم‌تر مطالبه‌گر هستند، تاکید دارد.
این مساله به معنای داشتن تفکر باز درباره احتیاجات، نیازها، فرم و عملکرد متعدد شهروندان در شهر است.
در این تفکر آمده است که احتیاجات گروه‌های هدف را مدنظر قرار بدهیم که با برنامه‌ریزی فراگیر پیونددهنده نیازهای همگان در فضای شهری خواهیم شد.
مولف کتاب شهرهمگان عنوان کرد: فضاهای عمومی باید منعطف طراحی شوند تا مورد استفاده همگان قرار گیرد.
در فضای شهری می‌توان برخی فضاهای تفریحی و خدماتی متناسب با گروه‌های سنی (کودکان، زنان، میان‌سال و سالمند) ایجاد کرد.
در طراحی شهری باید دسترسی راحت و آسان به فضا و اماکن عمومی برای افراد معلول جسمی و حرکتی فراهم شود.
تحقق دسترسی ارزان و راحت همگان به شیوه‌های حمل‌ونقل پاک شهری (حمل‌ونقل عمومی، پیاده، دوچرخه و...) باید در توسعه شهر در اولویت قرار گیرد تا هم‌پیوند همه شیوه‌های حمل‌ونقل باشد.
وی با اشاره به این جمله از جان‌لاک که شهری که برای کودک طراحی شود، برای همه قابل استفاده است، گفت: ما شهرها را برای همه گروه‌ها، مردانه تنظیم کردیم.
شهرسازی فراگیر چیست؟
معینی در خصوص لزوم به‌کارگیری شهرسازی فراگیر اظهار کرد: روش‌های معمول و سنتی شهرسازی عمدتا فرضیاتش را براساس افرادی با بنیه جسمی و اجتماعی متوسط بنا گذاشته است.
حال آنکه نیازهای بسیاری از افراد در این قالب نمی‌گنجد.
شهرسازی فراگیر نوعی از شهرسازی است که نیازهای همه شهروندان را در شهر در نظر گرفته باشد.
به جای آنکه معیار فقط افراد متوسط باشد، باید به کسانی فکر کنیم که دارای تحرک و دسترسی کم‌تری هستند.
این مساله ممکن است ناشی از مشکلات فرهنگی و اجتماعی باشد که افراد با بنیه ضعیف‌تر مالی از دسترسی به بعضی تسهیلات شهری محروم بمانند.
احتمال دارد این امر ناشی از مشکلات جسمی باشد؛ به این معنا که افراد سالمند، زنان، کودکان و یا کسانی که بر روی صندلی چرخدار هستند و یا از نقص بینایی و شنوایی رنج می‌برند، نیازهایی دارند که در روش‌های معمول شهرسازی منظور نمی‌شود.
این استاد طراحی شهری افزود: طراحی فراگیر شهری می‌تواند رعایت ضوابط مناسب‌سازی ساختمان و فضاهای عمومی برای همگان به‌خصوص جانبازان و افراد دارای معلولیت و سایر کم‌توانان جسمی و حرکتی را ایجاد کند.
ارتقاء ایمنی و امنیت همگان و پیشگیری از بروز خشونت به ویژه علیه کودکان و زنان همچنین تسهیل کنشگری و مشارکت اجتماعی همگان در فضاهای شهری باید صورت گیرد.
معینی در خصوص ماهیت طرد اجتماعی بیان کرد: چشم‌اندازهای شهرها به دنبال گسترش ارتباط انسانی نیست بلکه با ایجاد فضاهای خاص موجب طرد یا محرومیت برخی گروه‌های اجتماعی از فضاهای عمومی می‌شود.
لام است به جای تاکید بر رویکرد نظام طرد (به حاشیه راندن) به رویکرد طراحی فراگیر و استفاده از فضاها برای همگان به جای افراد خاص تاکید شود.
عواملی سبب طرد یا محرومیت برخی گروه‌های اجتماعی از فضاهای عمومی می‌شود.
در طراحی شهری به جای تاکید بر رویکرد نظام طرد و به حاشیه‌راندن رویکرد طراحی در برگیری همگان در استفاده از فضاها باید تاکید شود.
وی ادامه داد: اجتماعات محصور، مراکز خرید و دیگر فضاهای عمومی براساس نوعی فضاهای کنترل شده، از جمله نظام طرد هستند.
به کارگیری تکنولوژی‌های جدیدی مانند سیستم‌های تلویزیونی مداربسته در فضاهای عمومی از جمله ساختمان‌های تجاری، قطبی‌شدن یا طبقاتی شدن شهرها باعث شده که شاکله شهرها به‌صورتی روزافزون بر مبنای نظم طرد شکل بگیرد.
گروه‌های فرودست جامعه بخشی از مطرودینی هستند که مراکز خرید ممکن است به صورت غیر قابل روئیتی آن‌ها را طرد کرده باشد؛ چرا که مشتری هدف این مراکز طبقه متوسط پولدار است.
تنها ۵۰ پل از ۸۶۹ پل عابر پیاده تهران مناسب‌سازی شده است
این استاد دانشگاه با بیان اینکه «در تهران ۸۶۹ پل عابر پیاده وجود دارد که تنها ۵۰ پل، مناسب‌سازی شده است»، خاطرنشان کرد: چرا اقشار آسیب‌پذیر ساکن شهر باید هزینه حذف شدن خود را از فضاهای عمومی به خصوص خیابان‌ها بپردازند؟
آیا پیادگان، معلولان، سالمندان، زنان و کودکان که متضرر نصب پل‌های عابر پیاده هستند، جزو شعار « تهران برای همه» محسوب نمی‌شوند؟
فضای طراحی شده به چه میزان منعطف و یا با خواست و نیازهای گروه‌های مختلف سنی و جنسی هماهنگ است؟
وی افزود: تنوع گروه‌های استفاده کننده، فعالیت‌ها و روابط‌شان در اماکن مختلف و قابلیت دسترسی و تحرک‌پذیری از استفاده از فضاها، میزان راحتی، آسایش، خوانایی، ایمنی، امنیت اجتماعی، ذهنی ، فیزیکی و...
از موارد شهر همگان است.میزان تحرک و دسترسیپذیری همگان به شبکه‌های شهری، اجتماعی، فرهنگی و ارتباطی، میزان دسترسی همگان به ایستگاه‌ها(دسترسی بدون پله برای افراد کم توان) و وسایل حمل‌ونقل عمومی از دیگر موارد شهرهمگان است.
تعداد زنان و مردانی که به طور اختیاری از این فضاها در ساعات مختلف شب و روز استفاده و مکث می‌کنند، متفاوت است.
معینی در خصوص قانون ۱۹۹۰ فدراال آمریکا در خصوص حمایت از افراد کم‌توان به نام ADA ، تاکید کرد: قانون فدرال در سال ۱۹۹۰ در آمریکا در خصوص حمایت از افراد کم توان به نام ADA به تصویب رسید و در سال ۲۰۰۸ نیز مورد بازنگری قرارگرفت.
این قانون بر موانع بی‌شماری که حرکت، اشتغال، سکونت و کنش مدنی را محدود می‌کند، تاکید دارد.
این قانون به گونه‌ای صریح، موانع معمارانه را به مثابه فرمی از تبعیض معرفی می‌کند که موجب می‌شود افراد کم‌توان یا از کار افتاده از شغل، سکونت و خدماتی که افراد سالم از آن بهره می‌برند، کنار گذاشته شوند.
وی گفت: در سال ۲۰۰۵ قانون جدیدی در مجلس انگلستان تصویب شد که تبعیض علیه معلولین را ترمیم کرده و آن را بسط و گسترش می‌دهد.
براساس این قانون تبعیض علیه معلولین از طرف کارگزاران وسایل نقلیه عمومی غیرقانونی شد.
براساس این قانون، اجاره کردن خانه از طرف معلولین آسان‌تر شد و همچنین ایجاد تغییرات لازمه از طرف صاحب‌خانه تسهیل گشت.
باشگاه‌های خصوصی که اعضایی بیش از ۲۵ نفر دارند، حق ندارند کسی را به خاطر معلول بودن نپذیریند.
حمایت‌های قانونی از گروه‌های جدیدی مانند بیماران سرطانی، اچ.
آی.
وی و...انجام شد.
مشاور شهردار مشهد با بیان اینکه «بیش از ۲.۳ درصد شهروندان کل دنیا را افراد آسیب پذیر تشکیل می‌دهند و هرچه که ما به انزوای آدم‌ها کمک کنیم، آن‌ها را دچار مشکل بیشتری کرده‌ایم.»، عنوان کرد: تا سال ۲۰۳۰ بیش از ۵ میلیارد نفر از ساکنان زمین در شهرها زندگی خواهند کرد.
تا سال ۲۰۵۰ بیش از یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون نفر در جهان بالای ۶۵ سال دارند.
پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۳۰ بیش از نیمی از جمعیت انگلستان را افراد بالای ۵۰ سال و همچنین ۲۰ درصد جمعیت آمریکا و ۲۵ درصد جمعیت ژاپن بالای ۶۵ سال سن خواهند داشت.
در حال حاضر بیش از ۶.۵ میلیون جمعیت ایران سالمند است که تا سال ۲۰۵۰ این تعداد به ۲۶ درصد کل جمعیت یعنی ۱۸.۵ میلیون نفر می‌رسد.
رشد جمعیت سالمند؛ سونامی خاموش ایران
معینی با اشاره به اینکه «میزان رشد جمعیت سالمند به نوعی سونامی خاموش در ایران است»، بیان کرد: براساس آمار موجود، تغییراتی که در الگوی سنی جمعیت ایران در چهار دهه گذشته رخ داده است، نشان دهنده این است که جمعیت سالمندان کشور به سرعت در حال رشد هستند.
در صورتی که این میزان رشد جمعیت سالمند در کشورهای پیشرفته در یک تا دو قرن رخ می‌دهد.
به همین دلیل سازمان جهانی بهداشت باتوجه به سرعت تغییرات جمعیتی در ایران از افزایش جمعیت سالمندی در کشورمان به عنوان سونامی خاموش در ایران نامبرده و بر ضرورت برنامه‌ریزی و توجه مسئولان به افراد سالمند برای برخورداری از زندگی سالم تاکید کرده است.
وی با بیان اینکه «در قوانین بین‌المللی، ضوابط و دستورالعمل‌ها از برخی قوانین شهری یاد می‌شود»، تاکید کرد: به عنوان مثال، تامین دسترسی و تسهیل در حرکت به قلمرو عمومی برای کلیه افراد در گروه‌های سنی و با توانمدی متفاوت اعم از سواره و پیاده، افزایش امکان نفوذ و حرکت در فضا به لحاظ بصری و فیزیکی و...
برخی از قوانین شهری است.
ما در شهرها دسترسی به حمل‌ونقل عمومی را برای همگان فراهم نکرده‌ایم.
برای رسیدن به اتوبوس باید مسیری را طی کنیم تا به آن برسیم.
توسعه حمل‌ونقل عمومی برای همگان باید در دستور کار قرار بگیرد.
مشاور شهردار مشهد افزود: باید برای شهری با قابلیت دسترسی راحت، ایمن به تجهیزات و فضاهای عمومی برای همگان اقداماتی از جمله، نصب مداری برای کسانی که شنوایی کاملی ندارند انجام شود، دسترسی همگانی را جزو شروط اعطای پروانه ساخت و بهره‌برداری از اماکن عمومی بگذارند، آموزش لازم برای کارکنانی که با مردم در تماس هستند صورت بگیرد، علائم بزرگ خوانا برای کسانی که بینایی‌شان کامل نیست تهیه شود.
معینی با بیان اینکه «طراحی موفق فضاهای همگانی نیازمند آگاهی از اتفاقاتی است که قرار است در فضاهای شهری بیفتد»، خاطرنشان کرد: جین جیوکبز می‌گوید:«لطفا از نزدیک به شهرهای واقعی نگاه کنید.
زمانی که نگاه می‌کنید، بهتر است گوش کنید، درنگ کنید و درباره آن‌چه که می‌بینید، بیندیشید.»
ساخت زیرگذر و پل‌های هوایی در دنیا کنار گذاشته است
وی در خصوص ساخت زیرگذر عابرپیاده، اظهار کرد: ساخت زیرگذر عابر پیاده به معنای قطع ارتباط بصری و ذهنی با محیط اطراف، مانع حرکتی، قطع ارتباط فیزیکی و تداوم حرکتی به خصوص برای افراد سالمند، کم‌توان و ناتوان حرکتی، افراد حامل کالسکه بچه و یا چرخ خرید، از بین بردن موقعیت مکانی،تاریخی و هویتی شهر، آسیب به زیبایی، خاطره انگیزی و نیز پویایی و حیات شهری، کاهش حس تعلق به مکان و جلوگیری از بازتولید پویایی خاطره و هویت شهری است.
امروزه در دنیا به طور کامل زیرگذر و پل‌های هوایی عابرپیاده را رها کرده‌اند و آن‌ها را متعلق به یک فلسفه و دوره زمانی خاص می‌دانند که دوران آن به سر آمده است.
در ایران برای ایجاد تقاطع‌های غیرهمسطح مسابقه ایجاد شده است
این استاد دانشگاه با بیان اینکه « ۱۰ درصد جمعیت جهان دارای معلولیت هستند»، گفت: در ایران برای ایجاد تقاطع‌های غیرهمسطح مسابقه ایجاد شده است.
در شهرهای بزرگ دیگر فضایی به غیر از پشت بام برای بازی کودکان باقی نمانده.
فضاهای امن بازی کودکان در شهرهای ما به سرقت رفته است.
کودکان نیاز به فضای طبیعی، باز، جاده و...
دارند.
معینی بیان کرد: جین جیکوبز می‌گوید:« زنان در باب شهر و زندگی مشترک ما در شهرها حرفی برای گفتن دارند و ما با گوش ندادن به این سخنان فی‌الواقع زندگی خودمان و آنان را فقیر ساخته‌ایم.»
زنان؛ شهروندان پنهان شهرها
وی با بیان اینکه «زنان شهروندان پنهان شهر هستند»، عنوان کرد: زنان نیاز به فضای امنیت ذهنی دارند.
زنان در شهرها نابرابری فضایی و جنسیتی دارند.
همچنین نیاز به جداسازی برخی از فضاها دارند.
این استاد طراحی شهری تاکید کرد: لونیز مامفورد در سال ۱۹۶۱ می‌گوید که خودروی لعنتی خود را فراموش کنید و شهرها را برای عاشقان و یاران بسازید.
با مجوز دانستن نابودی حمل و نقل عمومی و گسترش بزرگ‌راه‌ها به منظور تشویق بیشترین استفاده از خودرو شخصی، مسئولان شهرداری، مهندسان راه‌ساز و شهرسازان ما باعث شده‌اند تا بافت زنده شهر نابود شود.
در این تردیدی نیست که برنامه‌ریزی شهری یا شهرسازی خوب باید جایی را برای اتومبیل اختصاص دهد، ولی این بدان معنی نیست که به بهای مختل کردن دیگر فعالیت‌ها، اتومبیل بتواند به هر بخش از شهر نفوذ کند و در آن‌جا باقی بماند.
وی خاطرنشان کرد: سرانجام روزی تمام جاده‌های جهان دست می‌کشند از کار و در سایه وحشی یک درخت به انتظار مسافران بی‌هدف خواهند ماند.
انتهای پیام