«بهار میاد»؛ با آئینهای خراسانی به جشنواره نمایش عروسکی یزد میرود
یک کارگردان تئاتر گفت: نمایش «بهار میاد» نمایشی است بدون کلام که به معرفی آئینهای نمایشی و نیایشی ایران میپردازد و قرار است در جشنواره بینالمللی عروسکی یزد اجرا شود.

ایسنا/خراسان رضوی یک کارگردان تئاتر گفت: نمایش «بهار میاد» نمایشی است بدون کلام که به معرفی آئینهای نمایشی و نیایشی ایران میپردازد و قرار است در جشنواره بینالمللی عروسکی یزد اجرا شود.
محمد برومند در گفتوگو با خبرنگار ایسنا در خصوص این نمایش اظهار کرد: نمایش «بهار میاد» بدون کلام است و به معرفی آئینهای نمایشی و نیایشی ایران میپردازد؛ آئینهایی چون «جیگیجیگی» که تئاتر عروسکی با قدمتی چند صد ساله در مشهد است، «اسب چوبی» و «چوب بازی» که در خراسان بزرگ حتی افغانستان و تاجیکستان و بخشی از هند همچنان اجرا میشود، «چولی غزک» که دعای باران است و در هر گوشهایی از کشور به شکلی اجرا میشود، «آفر» که همان مراسم کاشت، داشت و برداشت محصول در تربت جام است، «بزرقصانی» و «چوپانی» سیستان و بلوچستان، «تکمگردانی» آذربایجان و مراسم عروسی سنتی کردستان در این نمایش با موسیقی و حرکت اجرا میشود .
«بهار میاد»؛ حکایت همبودی انسان و بز است
وی افزود: نمایش قصه دارد و حکایت همبودی «انسان» و«بز» است.
حکایت دختری که بر فرش نقش بزی را میبافد، بز جان میگیرد و با دختر دوست میشود.
آنها در کنار هم خاطرات تلخ و شیرینی را تجربه میکنند تا آنکه در مراسم عروسی دختر، قصاب تصمیم میگیرد «بز» را جلوی پای عروس و داماد قربانی کند، دختر مخالفت میکند و مجددا بز را نجات میدهد و بر روی فرش باز میگرداند.
کارگردان تئاتر «بهار میاد» ادامه داد: به دلیل علاقهام به آئینهای نمایشی و نیایشی ایران به ویژه جیگیجیگی و بز رقصانی در ادامه تحقیقات و پژوهشهایم به همبودی انسان و بز رسیدم که حاصل این پژوهش تولید نمایش «بهار میاد» شد.
«بز» در زندگی و باور مردم ایرانزمین
برومند خاطرنشان کرد: در حوزه نشانهشناسی، نقش «بز» در داستان آفرینش (شیردادن به مشی و مشیانه)، گفتوگوی« بز» با درخت آسوری، طرح «بز» حکاکی شده بر سنگ نگارههای باستانی، نقوش «بز» برکهنترین سفالینههای ایران، «بز» در هیبت خدای باستانی (بهرام)، «بز» در آئینهای نمایشی همچون جیگی جیگی و تکم و...
حکایت از حضور ارزشمندش در زندگی و باورهای مردم ایران زمین دارد.
وی عنوان کرد: بز کوهی نماد ایران باستان، با مضمون آبخواهی، زایندگی، فراوانی نعمت و محافظت است، همچنین «بز» در فرهنگهای گوناگون جهان نماد آتش، پارسایی، پرتوی خورشید، پیروزی، دلاوری، گرما، تابستان، روان زندگی، قدرت و نیروی ابر انسانی، خردمندی و دانایی است .
این کارگردان تئاتر در خصوص ایده نمایش تصریح کرد: پس از برگزاری جشنواره بینالمللی جیگیجیگی متوجه شدم بسیاری از مردم و مسؤولان ما از پیشینه جیگیجیگی بیاطلاع هستند؛ اکثرا با شنیدن نام جیگیجیگی به یاد مطرب دورهگردی میافتند که در دهههای 30 و 40 در مشهد زندگی و با اجرای نمایش عروسکی یا همان بزرقصانی مردم را شاد میکرده است.
برومند ادامه داد: قصه فوت او و دفنش در حرم سلطان علی بن موسی الرضا(ع) باعث نامیرایی او شد، در حالی که قبل از او تکنیک نمایش جیگیجیگی وجود داشت؛ این تکنیک نمایشی بعد از حضور امام مهربانیها به خراسان و واقعه ضامن آهو تغییراتی کرد و جای بز بر روی صفحه بز رقصانی هنرمندان خیابانی خراسانی با آهو عوض شد، از آن پس حکایت آهو و بره روایت میشود و اشعاری در وصف ضامن آهو با دوتار خوانده میشود .
وی در مورد تفاوت «بزرقصانی» و «تکمگردانی» در آذربایجان بیان کرد: تفاوتی که این نوع بزرقصانی با شیوه اجرای نمایشی «تکم» دارد در نوع اجرای آن است، اجرای بزرقصانی پیچیدهتر و زیباتر است.
در خراسان بزرگ نخی به عروسک بز وصل است و سر دیگر در دست نوازنده دوتار است و زمانی که نوازنده ساز را مینوازد همزمان نخ را حرکت میدهد، بز بر روی صفحه گرد میچرخد و میرقصد و نوازنده اشعار مختلف، از جمله شعر معرف جیگی جیگی را میخواند.
این کارگردان تئاتر در خصوص تحقیقاتی که در این زمینه انجام داده است، اضافه کرد: تحقیقاتم درباره آن پیرمرد نوازنده معروف در کتاب مطرب عشق است و با ساخت فیلم مستند «دایره قسمت» آن پژوهشها را کاملتر کردم، اما در خصوص «بز رقصانی» که به جیگی جیگی معروف است کاری انجام نشده؛ به جز نمایش «بهار میاد» که کارگردانی کردهام، البته مقالهای در ابتدای امسال برای این موضوع منتشر کردم که هنوز جای کار بسیاری دارد و باید به سرانجام برسد.
شرمآور است که بهترین تحقیقات در عرصه فرهنگ و هنر ایران توسط غربیها انجام شود
برومند ادامه داد: هدف من معرفی، حفظ و توسعه آئینهای نمایشی و نیایشی ایران به همه است، متاسفانه ما با داشتههای خود بیگانهایم و شرم آور است که بهترین تحقیقات در عرصه فرهنگ و هنر ما توسط غربیها صورت گرفته و منتشر شده است.
گویا ما ایرانیها در عرصه تحقیق و پژوهش تنبل هستیم و شاید هم نهادهای ذیربط مقصر هستند که بهای لازم را به این مهم نمیدهند.
خود من هر آنچه در عرصه میراث فرهنگی تحقیق کردهام بدون هیچ حمایت دولتی بوده است.
برگزاری جشنواره بینالمللی تئاتر عروسکی یزد از نهم تا سیزدهم اسفند
وی در مورد جشنواره بینالمللی عروسکی یزد خاطرنشان کرد: این جشنواره به همت شهرداری یزد و با همراهی ادارات مختلف این شهر به دبیری خانم بنفشه بدیعی که یکی از هنرمندان سرشناس تئاتر عروسکی هستند از نهم تا سیزدهم اسفند در شهر یزد برگزار میشود.
ویژگی این جشنواره این است که رقابتی نیست و بهترین گروههایی که اجراهای موفقی در طول سال گذشته در ایران و جهان داشتهاند به این جشنواره دعوت شدهاند.
این نویسنده و کارگردان تئاتر در خصوص چگونگی دعوت به این جشنواره تشریح کرد: همانطور که گفته شد سیاست جشنواره بر انتخاب آثاری بود که پیش از این اجراهای موفقی داشتهاند، افرادی که تمام نمایشهای عروسکی اجرا شده در سطح کشور را رصد میکنند، پس از دیدن نمایش «بهار میاد» در جشنواره مریوان و فجر از گروه سیمرغ برای اجرای این نمایش در جشنواره دعوت کردند و ما نیز از این دعوت استقبال کردیم.
برومند عنوان کرد: تحقیقات برای نگارش نمایشنامه پس از پایان جشنواره بینالمللی جیگیجیگی از اوایل تابستان سال گذشته آغاز و تا پایان سال کار نگارش نمایشنامه تمام شد و پژوهشها نیز طی مقالهای منتشر شد.
از ابتدای امسال تمرینات را با سه تیم از هنرمندان کمپانی سیمرغ شروع کردیم، یک تیم افراد بزرگسالی بودند که ساکن تهران هستند و با آنها در جشنواره بینالمللی تئاتر خیابانی مریوان نمایش را اجرا کردیم.
تیم دیگر کودکان و نوجوانان مشهدی بودند که نمایش را در جشنواره بینالمللی تئاتر کودک و نوجوان هند در شهر دهلی نو به صحنه بردند.
وی ادامه داد: تیم سوم بزرگسالان هنرمند مشهدی هستند که با آنها عازم جشنواره یزد هستیم.
البته در اجراهایی که برای سیلزدگان در سیستان و بلوچستان، همچنین اجراهایی که در تهران و جشنواره فجر داشتیم ترکیبی از هرسه این تیمها بود و در حقیقت یک تیم 30 نفره این نمایش را تولید کردهاند که در هر جشنواره و یا شهر و کشوری بعضی از این دوستان حضور دارند.
«بهار میاد»؛ قابلیت اجرا با یک تیم هشت تا 30 نفر را دارد
کارگردان تئاتر «بهار میاد» خاطرنشان کرد: این نمایش قابلیت دارد که توسط یک تیم هشت تا 30 نفره اجرا شود.
در اجرای آئینهای نمایشی ایرانی هرچه تعداد افراد بیشتر باشد اجرا زیباتر است، اما به هر حال هر جشنواره برای خود محدودیتهایی دارد؛ لذا برای جشنواره یزد تیمی هشت نفره شامل خانمها نوشین نوروززاده، آیدا جلیلنسب و آقایان آرش مروی، رضا فرزادفر، پیمان افتخارینژاد، محمد رضا رضازاده و ایلیا برومند کار خواهند کرد؛ طراحی و ساخت عروسکها و ماسکها نیز بر عهده منیره امیریوسفی و مریم خوشدل مدیر روابط بین الملل کمپانی سیمرغ است.
نیرومند در خصوص استقبال از این نمایش در جشنواره عروسکی یزد تشریح کرد: تا کنون در تمام اجراهایی که به روی صحنه بردهایم نمایش با استقبال خوبی همراه بوده است، بی شک در یزد نیز چنین اتفاقی رخ خواهد داد.
در طول پنج ماهی که از تولید این نمایش میگذرد، در هفت شهر و کشور اجراهای موفقی داشتیم و برای حضور در چندین جشنواره بینالمللی دیگر نیز از ما دعوت شده است، من بیش از هر جایی دوست دارم در مشهد اجرای عمومی داشته باشیم اما نمیدانم مسؤولان مشهد حمایتی برای اجرای این نمایش در این شهر خواهند داشت یا خیر؟
انتهای پیام