ناگفته‌های تئاتری از دهه 60 /انتقادات علی منتظری به بحث جشنواره‌زدگی در تئاتر

به گزارش خبرنگار تئاتر خبرگزاری فارس، اولین جلسه از سری نشست‌های پژوهشی تاریخ شفاهی تئاتر ایران که زیر مجموعه بخش چهل سالگی انقلاب اسلامی است، از صبح امروز، ۳۰ بهمن ماه با حضور هوشنگ توکلی، علی منتظری و مجید جعفری در سالن کنفرانس مجموعه تئاتر شهر برگزار خواهد شد.
در ابتدای نشست امین عظیمی دبیر جلسه با اشاره به اینکه هدف از برپایی این نشست تلاش برای بهره گیری از ظرفیت‌های تاریخ شفاهی است، گفت: حال برای این منظور از کسانی که خودشان سازنده بودند و در اتفاقات و جریانات تئاتری کشور حضور داشتند، دعوت کردیم.
انتقال تجربیات این افراد امکانی را برای پژوهشگرانی که به کندوکاو رویدادهای تئاتری می‌پردازند، فراهم می‌کند.
وی در ادامه افزود: امیدواریم نتایج این جلسات ما را به سمت تاریخ نگاری تئاتر ببرد، ‌این چیزی است که علی رغم تمامی خروجی‌های دانشگاهی و سمینارها باز هم مغفول مانده است.
هوشنگ توکلی در بخش دیگر نشست عنوان کرد: در همه این سال‌ها حوادث زیادی بر تئاتر گذشته است چیزهای زیادی را می‌توان به نسل جوان منتقل کرد از خون دل‌هایی که خورده شده تا همین و درو دیوارش.
توکلی افزود: بعد از یک دوره مقدماتی پیروزی انقلاب تا چند سال علی منتظری با نفس جدید به تئاتر ما آمد و البته روی ویرانه‌هایی پا گذاشت که به سختی قابل آباد شدن می‌بود.
خرابی بعد از جنگ شرایط بدی را ایجاد کرده بود منتها با تلاشی که او کرد ، برداشتن قدم‌ برای مدیران بعدی هم راحتتر شد.
وی با اشاره به وضعیت نامساعد هنرمندان در ابتدای انقلاب و در معرض خطر قرار گرفتن اندیشه و هنر گفت: یادم می‌آید که در ابتدای دهه شصت آقای کلهر معاون دکتر عارفی در وزارت فرهنگ و هنر بود، اینها صحبتی محرمانه با بزرگان آن دوه مثل جمشید مشایخی می‌کنند.
استاد مشایخی هم آن دوره رییس موقت اداره تئاتر در سال شصت بود و می‌گوید که آینده خوبی را برای نسل هنرمندان و بزرگان تئاتر نمی‌بینند، مهندس بازرگان هم مصوبه‌ای می‌دهند که با ۱۰ سال اضافه هنرمندان بازنشسته شوند ،‌خیلی از هنرمندان آن دوره بازنشست شدند.
وی اظهار داشت:‌در یک دوره نیز پس از آقای مشایخی، اداره تئاتر به دست چپ‌ها و حزب توده افتاد ،‌مجید جعفری در همان دوره مسئول اداره تئاتر شد تا سروسامانی به شرایط بدهد.
ورود آقای منتظری به تئاتر زمانی رخ داد که دیگر ما تئاتر نداشتیم.
علی منتظری در ادامه نشست عنوان کرد که مهمان تئاتری‌ها است و الان هم اگر از سوی مسئولان دعوت به نشست می‌شد، قبول نمی‌کرد، گفت: من خیلی احاطه به دوره سال‌های بین ۵۷ تا ۶۶ ندارم هر چند خودم در دوران دبیرستان و دانشگاه در شهر قم تئاتر کار می‌کردم.
در جریان انقلاب فرهنگی ما هم عضو جهاد دانشگاهی شدیم و به مرور مراحل ترقی را در بخش‌های مختلف جهاد طی کردم.
وی در ادامه افزود: در سال ۶۴ بود که برای اولین بار جشنواره تئاتر دانشجویان را راه اندازی کردیم، یک سری افراد هم چون سیدمهدی شجاعی ما را همراهی کردند در دوره اول تنها سه کار به جشنواره آمد همین‌ها هم کلی سروصدا کرد حتی برای اولین بار پس از پیروزی انقلاب یازده کتاب تئاتر با هم منتشر شدند.
وی با اشاره به دوران جنگ و وضعیت قومی ـ قبیله‌ای در برخی شهرها و جریانات سیاسی و گروهک‌ها گفت: قرار نبود این اتفاقات بیافتد یک مرتبه دست‌ها رفت روی ماشه و اسلحه‌ها بیرون آمد و جنگ شد.
قبل از انقلاب سازمان مجاهدان عکس امام خمینی را با مسعود رجوی با هم چاپ می‌کردند، لذا همه از همه چیز ترسیدند در این فضا هم دانشگاه‌ها باز شد و ما هم کار فرهنگی و بعد هم جشنواره تئاتر کردیم در زمانی که هنوز نفس کشی نبود.
منتظری با تأکید بر اینکه جشنواره در این فضا اثرگذار شد، گفت: جشنواره تا شانزده دوره هم خیلی خوب برگزار شد و بعد از آن یک دوره دوستان اصلاح طلب هم مدعی شدند تا جشنواره به وزارت علوم منتقل شود و ما هم آن را تقدیم کردیم هر چند مشروعیت و حیات آن از جهاد دانشگاهی بود.
وی در ادامه یادآور شد: در سال ۶۶ معاون هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی شدم، آن دوره مسئولیت براساس انتخابات تفویض می‌شد و من هم انتخاب شدم زمانی که مسئول تئاتر شدم سابقه چندین ساله داشتم و خودم هم علاقه و دلبستگی به تئاترم زیاد بود.
قبلتر از این سال‌ها رییس مرکز هنرهای نمایشی وقت از من دعوت کرد که جشنواره‌ای به مناسبت انقلاب برپا کنند ، قرار شد از هر نهاد یک نماینده دعوت شود و از جهاد دانشگاهی هم من را انتخاب کردند.
وی با اشاره به تحقیقاتی که بعدتر برای کارهای تئاتری انجام دادند، گفت:‌مشکلات تئاتری به چند بخش آموزش، بودجه منتهی می‌شد ما برای بودجه اقدام کردیم در سال ۶۷ که حتی بودجه دفاعی منقبض بود، ما برای تئاتر بودجه و ردیف (تحول و تئاتر کشور) گرفتیم.
درباره آموزش هم با اینکه وظیفه ما نبود کارهایی چون جشنواره‌ها را انجام دادیم
منتظری اظهار داشت: اینکه می‌گویند ما جشنواره زده شدیم اینها حرف است جشنواره‌ها فعالیت آموزشی داشت اعزام کارشناسان به سراسر کشور برای آموزش و کمک به هنرمندان تئاتر کشور ار همراه داشت.
درباره تشکیلات هم سرمان به سنگ خورد چرا که پشت این کار کسانی بودند که نمی‌خواستند ببینند تئاتر سربرافراشته و توطئه کردند و معاونت هنری را سرگردان کردند.
این جنگ از آخرین سال‌های حضور من در مرکز هنرهای نمایشی آغاز شد و آنها برنده شدند چون پشتوانه زیادی داشتند اما من تنها بودم و خود تئاتری‌ها هم به من کمک نکردند.
وی یادآور شد: همان زمانی که من خواستار تشکیل سازمان تئاتر بودم ، همین دوستان عزیز ما کاری نکردند و نتیجه‌اش را هم دیدند که چطور فتنه شکل گرفت و ایده‌های ما رفت بهجاهای دیگری.من با گریه از مرکز رفتم و به من گفتند برو درس بخوان و خداراشکر من این کار را کردم وگرنه الان کاه هم بار ما نمی‌کردند!
سپس هوشنگ توکلی نیز با اشاره به تلاش همه برای فعالیت‌های فرهنگی در دهه شصت،‌گفت: متأسفانه در آن دوران گروه‌هایی تشکیلاتی و سازمانی هم کار می‌کردند و بلایی سر معاونت هنری آوردند، دوستانی که در آن دوره رأس سازمان سینمایی قرار داشتند ، آنها ساختار جدیدی برای معاونت هنری نوشتند و این معاونت سرگردان شد به طوریکه اگر پنجاه مدیر هم برای آن می‌آمد راه به جایی نمی‌برد چرا که مملو از ادارات و ادارات کل متضاد و مقابل هم هست.
تمام برنامه اینها هم این بود که حاکمیتی در سینما داشته باشند این هم به طور کلی تمام امکانات را برای سینما تعریف می‌کرد و اینطور شد که تئاتر در ضعف مالی شدید قرار گرفت و خاطرم است آقای منتظری به سختی پول از نهادها برای چرخاندن چرخ تئاتر می‌گرفت و بچه‌ها را امیدوار نگه می داشت.
انتهای پیام/