منازعه آبی میان ایران و افغانستان از طریق مناسبات اقتصادی قابل حل است

کارشناس مسائل سیاست بین‌الملل افغانستان گفت: آمریکا بدون توافق صلح افغانستان را ترک نمی‌کند و به‌نظر می‌رسد که باید شاهد تقسیم قدرت میان طالبان و دولت در افغانستان باشیم.
منازعه آبی میان ایران و افغانستان از طریق مناسبات اقتصادی قابل حل است
به گزارش خبرنگار سایت افغانستان خبرگزاری فارس، افغانستان در سال‌های گذشته همواره آبستن بی‌ثباتی و ناامنی بوده و جامعه جهانی تلاش داشته است تا با قانع کردن طالبان به مذاکره جنگ 40 ساله در این کشور را پایان دهد.
نقش کشورهای همسایه همواره در صلح افغانستان انکار ناپذیر بوده و از سوی دیگر آمریکا قادر نبوده است که در طول دوران بعد از سقوط طالبان امنیت را به افغانستان بازگرداند.
تلاش جدید ایالات متحده برای گفت‌وگوی مستقیم با طالبان و عدم تمایل این گروه برای مذاکره با دولت رسمی افغانستان چالش‌هایی را برای صلح ایجاد کرده و برخی از کارشناسان اینگونه گمان‌زنی می‌کنند که ممکن است آمریکا بدون حضور دولت وحدت ملی با طالبان به توافق برسد.
«انتظار خادم» کارشناس مسائل سیاست بین‌الملل افغانستان در این رابطه معتقد است که اگر آمریکا از نحوه خروج شوروی از افغانستان درس گرفته باشد، بدون رسیدن به یک توافق این کشور را ترک نخواهد کرد.
وی می‌گوید که نکته مهم اینجاست که در نهایت برای ساختار آینده افغانستان این دولت و طالبان هستند که در مورد آن نظر می‌دهند و موضوعی نیست که آمریکا و طالبان بر سر آن توافق کنند.
این کارشناس مسائل سیاسی افغانستان در مورد نقش همسایگان به‌خصوص ایران در صلح افغانستان بر این باور است که موضوع رابطه ایران و طالبان را باید از دو جنبه بررسی کرد؛‌ یکی اینکه ایران را قادر می‌کند که بتواند در فرآیند صلح افغانستان نقش ایفا کنند و از سوی دیگر زمانی که طالبان در قدرت است، بتوانند رابطه خود با این گروه را حفظ کند.
خادم می‌افزاید که به‌زودی شاهد گفت‌وگوی صلح میان طالبان و دولت افغانستان و در نهایت رسیدن به یک ساختار تقسیم قدرت میان این دو در افغانستان خواهیم بود.
به همین بهانه با «انتظار خادم» کارشناس مسائل سیاست بین‌الملل افغانستان به گفت‌وگو نشستیم که در زیر می‌خوانید.
فارس: آمریکا چه منافع و اهدافی را در افغانستان برای خود تعریف کرده است؟
آیا این امکان وجود دارد که ترامپ بدون رسیدن به توافق صلح نظامیان این کشور را از افغانستان خارج کند؟
به نظر می‌رسد که آمریکا از حضور شوروی در افغانستان درس گرفته و بدون رسیدن به یک توافق از افغانستان خارج نشود.
این توافق به هر هزینه و هر قیمتی و حتی بدون مکانیسم خاصی در نهایت امضا خواهد شد.
فارس: آیا آمریکا از جنگ در افغانستان خسته شده و در نهایت این کشور را در دستان طالبان رها خواهد کرد؟
این موضوع واضح است که آمریکا هیچگاه افغانستان را دوباره به طالبان تقدیم نخواهد کرد و به‌احتمال زیاد یک ساختار توزیع قدرت در افغانستان ایجاد خواهد شد.
دولت آمریکا باید به مردم این کشور و همچنین متحدین خود در این باره پاسخگو باشد و باید به این موضوع دقت کرد که اگر طالبان و طرف‌های درگیر در جنگ از منطق بهره می بردند هیچگاه جنگ 19 سال به دراز نمی‌کشید.بنابراین به نظر می‌رسد که ساختار مد نظر آمریکایی همان توزیع و سهم دادن در قدرت به طالبان باشد نه اینکه به‌طور کامل افغانستان را در اختیار طالبان قرار دهند.
فارس: چرا طالبان حاضر نیست با دولت افغانستان مذاکره کند؟
گفت‌وگوهای صلح افغانستان سه بعد دارد که شامل گفت‌وگوی طالبان با دولت، طالبان با مردم و طالبان و آمریکا را شامل می‌شود.
طالبان در حال حاضر با آمریکا مذاکره می‌کند و این موضوع به دلیل این است که تنها آمریکاست که در مورد خروج نظامیان این کشور از افغانستان تصمیم‌گیر است و این نکته را باید در نظر گرفت که آمریکا و طالبان قادر نیستند بدون حضور دولت افغانستان به یک توافق جامع برسند.
برقراری آتش‌بس و ساختار آینده افغانستان بدون مشارکت دولت افغانستان بی‌معناست.
در نهایت اینکه شاید مذاکرات میان طالبان و دولت افغانستان مدت زمانی به تعویق افتد اما موضوعی است که در نهایت اتفاق خواهد افتد.
فارس: آیا این امکان وجود دارد که آمریکا بدون جلب رضایت دولت افغانستان با طالبان به توافق برسند؟
به هیچ وجه این امکان وجود ندارد.
اصلا این موضوع قابلیت عملی شدن و اجرایی شدن ندارد و از سوی دیگر منطقی نیز نیست و به نظر من در نهایت باید به یک ساختاری برسیم که در آن تقسیم قدرت وجود داشته باشد و این چیزی نیست که میان طالبان و آمریکا رخ دهد.
فارس: به نظر شما ایران به عنوان همسایه افغانستان چه منافعی و اهدافی را در این کشور دنبال می‌کند؟
پاکستان به عنوان یک کشور برای تامین منافع خود در افغانستان دخالت می‌کند و در این راستا قادر است طرفهای درگیر در جنگ در افغانستان را گردهم آورد و افغانستان نیز باید از این فرصت استفاده کرده و برای صلح در این کشور تلاش کند.
همچنین اما ایران برای پیگیری منافع خود در افغانستان به دنبال داشتن اهرم فشار در بخش‌های مختلف از جمله ارتش، سیاست داخل و خارجی و حتی استفاده از فرهنگ مشترک برای دنبال کردن منافع خود است.
فارس: نقش ایران در صلح افغانستان را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
آیا ایران قادر است به گفت‌وگوهای صلح افغانستان کمک کند؟
نه تنها ایران بلکه روسیه نیز تماس‌هایی با طالبان داشته و این موضوع را به‌صورت رسمی اعلام کردند.
مهم اعلام رابطه با طالبان نیست، بلکه آنچه اهمیت دارد استفاده از این گروه به عنوان اهرم فشار است.
موضوع رابطه ایران و طالبان را باید از دو جنبه بررسی کرد؛‌ یکی اینکه آنها را قادر کند که بتواند در فرآیند صلح در افغانستان نقش ایفا کنند و از سوی دیگر زمانی که طالبان در قدرت باشد بتوانند با این گروه ارتباط خوبی داشته باشند.
فارس: تنش آبی میان ایران و افغانستان قدمت طولانی دارد.
سیاست‌های آبی افغانستان باعث خاموشی حیات در بخش شرقی ایران شده است، به نظر شما چگونه می‌توان این بحران را حل کرد؟
آب مهم‌ترین اهرم فشار دولت افغانستان است.
آب برای سالیان دراز از افغانستان به ایران جریان داشته است و در حال حاضر طرف ایرانی باید بپذیرد که آب در مالکیت دولت افغانستان است.
ایران برای به دست‌آوردن سهم مناسبی از آب بهتر است در وهله اول رابطه خود را با افغانستان بیش از بیش بهبود بخشد.
در وهله دوم دادن امتیازات اقتصادی از جمله قراردادهایی با قیمت مناسب گازی و نفتی با افغانستان است و سوم اینکه نقش سازنده‌ای در ایجاد صلح در افغانستان ایفا کنند.
با انجام این موارد دولت افغانستان نیز سهم خود را در آب پرداخت خواهد کرد.
فارس: آیا در افغانستان بعد از صلح ما شاهد مدل‌هایی مثل عراق و لبنان (تقسیم قدرت بر اساس قومیت) خواهیم بود؟
شاید شنیده باشد که طالبان می‌گویند که ما طالبان گذشته نیستیم و تغییرات زیادی نسبت به گذشته رخ داده است و آزادی بیان، آزادی زندگی و این موضوعات خبرهای بسیاری خوبی است که ما آنها را می شنویم.
به‌نظر من ایجاد ساختار تقسیم قدرت راهکار بسیاری خوبی در افغانستان است و اینکه مطمئن باشیم طالبان تمام قدرت را قبضه نخواهد کرد.
فارس: رئیس جمهور افغانستان سرکوب پشتون‌ها در پاکستان را محکوم کرده است، با توجه به نقش پاکستان در صلح افغانستان آیا این نقش خللی به این موضوع وارد خواهد کرد؟
من از توئییت غنی در مورد ظهور جنبش پشتون در پاکستان خوشحال نیستم و بسیاری از این پشتون‌ها اعتقاد دارند که نه‌تنها این عمل به آنها کمک نمی‌کند بلکه به آنها ضربه وارد می‌کند.
پاکستان نقش عمده‌ای در صلح افغانستان بازی می‌کند و ما باید در این زمینه با دقت و با مهارت برخورد کنیم تا با این موضوع آسیب وارد نکنیم.
فارس: اگر حرف خاصی دارید بفرمایید؟
از شما و خبرگزاری فارس تشکر می‌کنم.
/انتهای پیام/