با طرح غرب‌زدگی فردید، فلسفه در ایران وارد یک مرحله خودآگاهی شد

به گزارس خبرنگار گروه اندیشه فارس؛ بهروز فرنو در ابتدای نشست به این مسئله که لفظ غرب‌زدگی در شش دهه پیش برای اولین بار در ایران مطرح شده توجه داد و به چیستی فلسفه و مواجهه نادرست ما با آن اشاره کرد: «مواجهه ما با فلسفه و فیلسوف مواجهه درستی نیست.
ما با ظواهر و انگاره‌های مدرن به سراغ فلسفه می‌رویم.
انگاره‌هایی که نسبتی با دیدار حقایق در حکمت و فیلسوفان ندارد.
اساساً اگر افلاطون در مُغاره خود از عالم پندار و کثرت به دیدار و وحدت نائل نمی‌شد، آیا فلسفه نضج می‌یافت؟
فلسفه که با صرف ظواهر و پندار محقق نمی‌شود بلکه فلسفه رفتن از پندار به دیدار و رفتن از جزء به کل است.»
او در ادامه به مثال فیلِ در تاریک‌خانه مولوی اشاره کرد و به این نکته تذکر داد که در این مثال مولوی تا زمانی که این دیدار بوسیله روشنایی محقق نشده و ما تنها وسیله شناختمان حس است، نمی‌توان به شناخت آن دست پیدا کرد.
وی افزود: «بعد از ارسطو دیدار به پندار تغییر جهت می‌دهد و وضع آنها معکوس شده و مبنایی برای عوض شدن کامل دیدار و پندار در عصر جدید می‌شود.
با بیکن و دکارت و کانت آنچه اصالت پیدا می‌کند، پندار و ظاهر است که به جای حقیقت دیدار نشسته است.
حال اگر این پندار اصالت پیدا کرد، تکلیف دیدار چه می‌شود؟
فلسفه با انقلاب «حال» آغاز می‌شود، با رفتن از ظاهر به باطن و امر خلاف آمد عادت محقق می‌شود.
فلسفه نه صرف اقوال، که طرح چرا هاست.»
فرنو در ادامه بیان داشت: «آنچه در تعلیم فردید طرح می‌شود این «چرا» هاست و فردید با طرح غربزدگی فلسفه را وارد یک مرحله خودآگاهی کرد که امکان طرح این پرسش‌ها را ممکن ساخت.
این بدین معناست که تا زمانی که ما به ماهیت عصر جدید توجه نداریم نمی‌توان از مُغاره پندار گذر کرد و نمی‌توان در مورد چیزی گفتگو کرد.
اگر این سخن شنیده نشود مخاطراتی که ما به آنها دچار هستیم رو به توسعه خواهد گذاشت.»
فرنو در پایان با مثال زدن از وضع امروز زیست محیطی در جهان و عدم گذر انسان مدرن از حرص و طمع خود و اولویت دادن منافع زودگذر بر دراز مدت آن را ناشی از این خودبنیادی و گرفتاری بشر در پندار و مُغاره پندار جدید دانست و بیان داشت تا نتوان از این مُغاره به دیدار نائل شد (همانند کاری که فردید با طرح غربزدگی کرد) نمی‌توان از این وضع گذر کرد.
انتهای پیام/