قرقیزستان در سال 2019: از تنش‌های داخلی تا همکاری‌های منطقه‌ای
سال 2019 در قرقیزستان سال تشدید برخی اختلافات اجتماعی و درگیری‌های سیاسی بود.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری فارس در بیشکک، سال 2019 در قرقیزستان پر از تحولات اجتماعی و سیاسی بود اما دولت قرقیزستان نیز برای تقویت همکاری‌های منطقه‌ای برای مقابله با چالش‌های موجود تلاش‌های زیادی انجام داد.
چین هراسی
در سال 2019 در قرقیزستان افزایش قابل توجه چین‌هراسی ثبت شده که در سراسر کشور تجمع‌های اعتراضی ضدچینی برگزار می‌شد و در آن فعالان اجتماعی ابراز نارضایتی نسبت به حضور شهروندان چین در این کشور می‌کردند.
نخستین تجمع اعتراضی ضدچینی در ابتدای سال در تاریخ هفتم ژانویه برگزار شد و در آن بیش از 200 نفر شرکت کردند.
جنبش‌های ناسیونالسیتی میزبانان این تجمع‌ها بودند و این اقدامات تحت تأثیر مطالب رسانه‌های غربی از جمله شعبه قرقیزی «رادیو آزادی» انجام می‌شد و با توجه به تشدید اختلافات بین آمریکا و چین ادامه رشد چین‌هراسی نه تنها در قرقیزستان بلکه در کل منطقه آسیای مرکزی در سال‌های آتی پیش‌بینی می‌شود.
راهپیمایی فمینیست‌ها
در تاریخ هشتم مارس سال 2019 به مناسبت روز بین‌المللی زنان در شهر «بیشکک» راهپیمای فمینیست‌ها برگزار شد که نمایندگان سازمان‌های غیردولتی غربی مقیم قرقیزستان میزبانان آن بودند.
هدف رسمی راهپیمایی دفاع از حقوق زنان بود اما در واقع آنها شعارهای ضد سنت‌های قرقیزی مطرح کردند.
مقامات دولتی، نمایندگان مجلس، کارکنان سازمان‌های اجتماعی مختلف این اقدامات فمینیست‌ها را محکوم کرده و درخواست توقف دخالت غرب در امور داخلی قرقیزستان را کردند.
به نظر نمایندگان پارلمان قرقیزستان اینگونه اقدامات بحران اجتماعی را تشدید کرده و منجر به گسترش بی ثباتی در کشور می‌شود.
علاوه بر این نمایشگاه فمنیست‌ها در ماه نوامبر آغاز به کار کرد که در آن باز هم نقاشی‌های نامناسب با آداب و رسوم ملی و قوانین اسلامی به نمایش گذاشته شد.
مردم کشور از این نمایشگاه ناراضی بودند و وزارت فرهنگ مراسم فمنیست‌ها را تعطیل کرد و هشدار داد که دولت در آینده اجازه برگزاری چنین نمایشگاهی را نخواهد داد.
تقویت همکاری منطقه‌ای
در ماه ژوئن سال جاری در قرقیزستان نشست سران کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای به ریاست «بیشکک» برگزار شد.
در این نشست رهبران چین، روسیه، قرقیزستان، قزاقستان، تاجیکستان، ازبکستان، هند، پاکستان و همچنین مقامات ایران، بلاروس، افغانستان و مغولستان به عنوان اعضای ناظر حضور داشتند.
رهبران کشورهای منطقه مسائل همکاری منطقه‌ای در زمینه سیاسی، اقتصادی و تأمین امنیت را مورد بررسی قرار دادند.
در نتیجه نشست 15 سند همکاری به امضا رسید.
نشست سران سازمان همکاری شانگهای یکی از بزرگترین تحولات سیاسی آسیای مرکزی در سال 2019 محسوب می‌شود.
درگیری در «کایتاش»
در ابتدای ماه اگوست سال 2019 اختلافات بین «سارانبای جین بیک اف» رئیس جمهور فعلی قرقیزستان و «الماس بیک آتامبایف» رئیس جمهور سابق این کشور به داغترین نقطه رسیده بود و در اقامتگاه آتامبایف واقع در روستای کایتاش درگیری بین طرفداران رئیس جمهور سابق و پلیس صورت گرفت.
درگیری 2 روز ادامه داشت که در قالب آن تعداد زیادی از شرکت کنندگان این درگیری مجروح شدند.
در نتیجه درگیری آتامبایف تسلیم شد و نسبت به رئیس جمهور سابق پرونده‌های قضایی مربوط به فساد مالی، زمین‌خوری و سؤاستفاده از اختیارات دولتی تشکیل شد.
در حال حاضر آتامبایف در زندان بازداشت موقت کمیته امنیت ملی قرقیزستان قرار دارد و مصونیت سیاسی وی به طور غیرقانونی حذف شد.
بازدید وزیر کشور ایران
در اواست ماه سپتامبر سال 2019 «عبدالرضا رحمانی فضلی» وزیر کشور جمهوری اسلامی ایران برای انجام سفر کاری وارد شهر بیشکک قرقیزستان شد.
در قالب این بازدید فضلی از دفاتر مختلف وزارت کشور قرقیزستان بازدید کرده و با مقامات رسمی انتظامی گفت‌وگو کرد.
امضای موافقت‌نامه بین وزارت‌های کشور قرقیزستان و ایران در زمینه همکاری امنیتی و انتظامی بزرگترین دستاورد این سفر بود که روابط آتی 2 کشور در بخش تأمین امنیت در چارچوب این سند تقویت می‌شوند.
همجنین وزیر کشور ایران در گفت‌وگو با همتای قرقیز خود مسائل همکاری در بخش مبارزه با تروریسم، افراط‌گرایی و قاچاق مواد مخدر را مورد بحث قرار داد.
حبس نخست وزیر سابق
در پایان سال 2019 دادگاه شهر بیشکک حکم زندانی برای «ساپار عیسی‌کاف» نخست وزیر سابق قرقیزستان در چارچوب پرونده قضایی مربوط به فساد مالی در فرایند نوسازی نیروگاه حرارتی را صادر کرد.
طبق تصمیم دادگاه نخست وزیر سابق به 15 سال زندانی، کشف و ضبط تمام اموال محکوم شد.
علاوه بر این «کوبانیچبک کولمات‌اف» و «البک ابراهیم‌اف» شهردارهای سابق بیشکک نیز بازداشت شدند.
کولمات‌اف آزاد شد و ابراهیم‌اف به دلیل فساد مالی به 15 سال زندان محکوم شد.
«رحیم میلیون» و فساد
در سال 2019 رسانه‌های محلی «رحیم ماترایماف» معاون سابق گمرک قرقیزستان مشهور به لقب «رحیم میلیون» را به عنوان بزرگترین عامل فساد در این کشور معرفی کردند.
طبق گزارشات خبرنگاران وی به طور غیرقانونی کالاهای چینی را به قرقیزستان وارد کرده و به دیگر کشورهای منطقه صادر می‌کرد.
علاوه بر این ماترایماف در همکاری با تجار چینی به طور غیرقانونی بیش از 700 میلیون دلار را از قرقیزستان به کشورهای دیگر منتقل کرد.
خود ماترایماف این اطلاعات را غیرواقعی اعلام و از رسانه‌های محلی شکایت کرد.
انتظار می‌رود که موضوع ماترایماف و فساد در سال آتی هم یکی از مسائل اصلی در قرقیزستان خواهد بود.
اورانیوم‌هراسی
ترس از تکنولوژی‌های هسته‌ای در سال 2019 در تمام کشورهای آسیای مرکزی گسترش یافته و روسیه ساخت نیروگاه‌های اتمی در قزاقستان و ازبکستان را هدف‌گذاری کرده و این عامل منجر به تشدید نگرانی مردم کشورهای منطقه شد.
در قرقیزستان نیز این موضوع مطرح بود که در ابتدای سال تجمع‌های اعتراضی علیه استخراج اورانیوم برگزار شد و دولت مجبور به ایجاد چنین قانونی شد.
در ماه نوامبر رئیس جمهور کشور این قانون را امضا کرده و هرگونه اقدامات در معادن اورانیوم را ممنوع کرد.
از سوی دیگر کارشناسان خبر می‌دهند که این اقدام غیرعاقلانه بود و دولت تنها نظرات گروه کوچک از مردم را در نظر گرفت در حالی که استخراج مواد هسته‌ای می‌تواند سود اقتصادی قابل توجهی ایجاد کند.
انتهای پیام/ح